04

Dit artikel hoort bij: KMarMagazine 06

'Game over' zonder gevolgen

Serieuze spellen spelen

Rellen onder controle krijgen, met een (virtueel) team een arrestatie verrichten op een luchthaven, als verkeersleider worden ingezet bij een ongeluk of alles leren over de procedures rond het gebruik van pepperspray. 'Serious gaming' geeft iedereen de kans deze situaties te beleven. Meerdere keren indien gewenst en in allerlei variaties.

"Vijanden, middelen, escalaties en locaties kunnen spontaan worden toegevoegd of weggehaald. Als je wilt, kunnen we zelfs Paleis 't Loo nabouwen", vertelt Henk Wentink, senior medewerker Media, trots. Als hij vol passie uitweidt over 'zijn' club, de afdeling Media van bureau Opleidingsontwikkeling van het Opleidings-, Trainings- en Kenniscentrum Koninklijke Marechaussee, rolt het ene na het andere voorbeeld over zijn lippen. "Wil je een scenario naspelen op Schiphol of Utrecht Centraal? Dat kunnen we regelen. Optreden in missiegebieden oefenen? Kunnen we voor zorgen. The sky is the limit."

In de XVR-omgeving kunnen civiele scenario's gedetailleerd worden nagebootst. Cursisten leren individueel of in groepsverband hoe verschillende cases kunnen worden opgelost.

Plezierig leren

Wentinks core business, serious gaming, biedt inderdaad ongekende oefenmogelijkheden. Het concept refereert aan het spelen van een spel om procedures te leren, communicatie te oefenen of inzicht te verwerven. Het komt in verschillende vormen; van e-learning modules tot virtual battle grounds. Hoewel het allemaal draait om interactie tijdens het gamen, is, anders dan bij gewone games, het spelplezier niet het hoofddoel. "Maar plezier is wel belangrijk", legt Wentink uit. "Vermaak versterkt de beleving en dat stimuleert de informatieoverdracht. In de games zijn allerlei leerdoelen verwerkt, zodat spelers volledig kunnen opgaan in het scenario. Op die manier pikken leerlingen de leerstof heel snel op."

De 'virtual battlespace' omspant meer dan 800 computers binnen Defensie. Hier kunnen eenheden op afstand samen operaties beoefenen.

Niet nieuw

Helemaal nieuw is het concept van serious gaming niet. Al sinds begin jaren '80 worden computergames ingezet voor onderwijsdoelen. Toch zijn er verschuivingen. De laatste jaren gaan de ontwikkelingen erg snel, er is steeds meer mogelijk. "De voordelen zijn legio", legt opperwachtmeester Leo Nijland uit. Nijland werkt als medewerker Media bij de afdeling en houdt zich bezig met technische ondersteuning en ontwikkeling van, onder andere, virtual battlespace. Nijland, turend over de schouder van een cursist: "Met serious gaming kunnen verschillende individuen tegelijkertijd trainen in dezelfde virtuele omgeving. Ook als zij zich in de echte wereld op andere locaties bevinden. Een goede IT-infrastructuur, de juiste hard- en software, een goed ingerichte lesruimte en een instructeur zijn alles wat je nodig hebt."

Met gadgets als de oculus rift, een virtual reality bril, kunnen gebruikers ervaren hoe het is om bijvoorbeeld in een helikopter te vliegen.

Geen wondermiddel

Heb je die randvoorwaarden voor elkaar, dan kun je als organisatie, naast veel geld besparen, je medewerkers veel meer oefentijd gunnen. Wentink: "Als militairen voorafgaand aan een echte veldoefening de procedures eerst met serious gaming oefenen, passen ze hun kennis tijdens de real life oefening toe. Zo krijg je veel betere resultaten." Serious gaming is dus geen wondermiddel dat het oefenen in 'de echte wereld' overbodig maakt. Het maakt dat oefenen alleen effectiever en efficiënter.

Een aangepast toetsenbord van de afdeling Media. Deze gespecialiseerde eenheid maakt onderdeel uit van sectie Operatiën, bureau Opleidingsontwikkeling van het Opleidings-, Trainings- en Kenniscentrum Koninklijke Marechaussee.

Fouten maken mag

"Dat effect wordt verder versterkt doordat mensen fouten mogen maken", vult Nijland aan, doelend op het feit dat de kreet 'game over' binnen de leeromgeving nooit onomkeerbare gevolgen heeft, het markeert slechts een leermoment. "Bovendien", licht Nijland verder toe, "zijn de evaluatiemogelijkheden ongekend. Tijdens het gamen kunnen instructeurs scenario's live aanpassen, zodat cursisten optimaal geprikkeld worden. Hun reacties worden door het systeem minutieus vastgelegd." Tijdrovende discussies achteraf, over hoe iets wel of niet is gegaan, behoren daarmee tot het verleden. Cursisten kunnen na het doorlopen van het scenario precies terugzien hoe alles verliep.

De instructeur kan, gedurende het 'spel' alles monitoren en eventueel - naar gelang behoefte - zaken in de casus aanpassen.

Onbekend maakt onbemind

Zijn er dan helemaal geen uitdagingen? Toch wel. Wentink: "Voor instructeurs bij de eenheden in het veld is het vaak nog een ver-van-mijn-bed-show. Zij weten nog niet precies hoe ze serious gaming kunnen inzetten in de oefenprogramma's en grijpen liever een vertrouwde ordner uit de kast." Toch lijkt het een kwestie van tijd voor de slag tussen analoog en digitaal in het voordeel van de laatste wordt beslecht. De jeugd is in ieder geval enthousiast. Cursist marechaussee-4 Jason Winter na afloop van een 'digitale oefening': "De scenario's voelen realistisch aan en maken dat je snel situaties leert inschatten en beter leert communiceren. Daar heb ik ook bij het echte werk wat aan."

Benieuwd wat jij en jouw eenheid kunnen opsteken van een goede game-sessie? Neem contact op via: OTCKMar.Media@mindef.nl
 

Tekst: kapitein Wouter Helders   |   Foto's: sergeant-1 Joyce Rutjes