Hulp in de rechtbank

Officieren-raadsman voor de KMar

De andere krijgsmachtdelen faciliteren er al langer in, maar sinds kort beschikt ook de Koninklijke Marechaussee over een bestand van zogenoemde officieren-raadsman. In totaal hebben 4 collega’s de cursus voltooid. Zij kunnen militaire collega's, als die daar een verzoek voor doen, tijdens hun strafvervolging bijstaan. "Wij zijn er niet om zaken goed te praten, wel om de militaire context te schetsen."

Dat Defensie over het fenomeen officier-raadsman beschikt, is wettelijk vastgelegd. De rechtbank en het gerechtshof kunnen op grond van artikel 23 van de Wet Militaire Strafrechtspraak in militaire strafzaken, in binnen- en buitenland, naast in Nederland ingeschreven advocaten eveneens officieren als raadsman toelaten. Volgens de kersverse officieren-raadsman luitenant-kolonel Rob Koster en eerste luitenant Arjan is het een goede zaak dat nu ook de Koninklijke Marechaussee een eigen bestand heeft. 

Rechtsongelijkheid

De overste en de luitenant reageerden op een interne oproep om officier-raadsman te worden en bijstand te bieden in strafrechtzaken. "Sowieso uit een stukje rechtsongelijkheid", legt Koster zijn aanmelding voor de neventaak uit. "Ik merkte dat je als defensieonderdeel zonder officier-raadsman in de rechtbank al met 1-0 achter staat. Als je dan ook nog als verdachte in je nassaublauwe uniform verschijnt, heerst al vaak de gedachte 'dat je als marechaussee beter had moeten weten': 2-0."

De kosteloze officier-raadsman is echt van toegevoegde waarde voor een verdachte, vindt Arjan. "Met je kennis van de KMar en Defensie kun je aan de rechter de militaire context waarbinnen een strafbaar feit is gepleegd uitleggen. Defensie is anders dan de civiele wereld. Er zijn voorbeelden genoeg. Neem bijvoorbeeld de werkwijzen voor het lenen van een dienstauto of een fiets. Of de spanning en stress waarmee militairen soms te maken krijgen tijdens het werk. Het is toch belangrijk om dergelijke omstandigheden aan de rechter uit te leggen. Maar let wel: wij zijn er niet om zaken goed te praten, wel om de militaire context te schetsen."

Niet gewend

"KMar-collega's zijn niet gewend om in de rechtbank te staan", vervolgen de twee heren. "Ze staan vaak aan de andere kant. De impact is dan ook erg groot. Ze weten niet wat ze te wachten staat. Als officier-raadsman kun je de verdachte voorbereiden op het proces. Wat gaat er gebeuren? Wat zijn de procedures? Ook het doornemen van wat is gebeurd - al dan niet met een advocaat - hoort daarbij. Je kunt een toelichting geven in de rechtbank, maar soms is niets zeggen ook genoeg en ben je er puur ter ondersteuning."

Hoewel de officier-raadsman dezelfde bijzondere positie bekleedt als een advocaat door een verdachte te ondersteunen, zijn beiden niet voor elkaar inwisselbaar. "Als raadsman moet je je niet wagen op het juridische vlak", vinden beide heren. "Dat is echt het terrein van de advocaat. Dat moet je ook niet willen, je wilt toch niet op je geweten hebben dat de positie van je cliënt verslechtert, omdat je onjuist advies hebt gegeven. Raadsmannen moet je dus ook niet zien als een goedkoop alternatief voor een advocaat, maar echt ter ondersteuning op het militaire deel van het verhaal."

Wilt u meer weten over de officieren-raadsman bij de Koninklijke Marechaussee, kijk dan op het KMar-intranet op de site van het cluster Juridische Zaken.