Van toen naar nu [1/2]

Historische tijdlijn KMar 1814-1945

200 jaar bestaan betekent 200 jaar geschiedenis. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie maakte op verzoek van KMarMagazine een historisch overzicht van de geschiedenis 1814 tot 2014. Hieronder leest u meer over de periode van de KMar van 1814 tot 1945. Op pagina 3 gaat de tijdlijn verder vanaf 1952.

De latere Koning Willem I ondertekent het oprichtingsbesluit van de Marechaussee. De Marechaussee dient de onveiligheid op het platteland in de Belgische provincies van het Verenigd Koninkrijk te bestrijden. In respectievelijk 1815 en 1818 komen er compagnieën in Limburg en Noord-Brabant. Na de Belgische Afscheiding in 1839 blijft het Wapen alleen in deze provincies actief.

Aan het eind van de jaren 80 van de 19de eeuw verleent de Marechaussee bijstand bij de bestrijding van onlusten in de veengebieden van de 3 noordelijke provincies. De Koninklijke Marechaussee breidt uit naar het noorden en richt 2 nieuwe divisies op in 1889 en 1894. Vanaf 1917 breidt de Marechaussee om dezelfde reden uit naar het westen met de oprichting van brigades rond Amsterdam en Den Haag.

De Marechaussee krijgt een eigen inspecteur in de persoon van luitenant-kolonel G.A. van Haeften. De aanstelling van een eigen inspecteur is een eis van het ministerie van Justitie, dat sinds 1908 een groot deel van de kosten van de Marechaussee op zich neemt. De leiding en het toezicht over de Marechaussee berustte tot 1909 bij een opperofficier van de cavalerie.

Uit onvrede over de toenmalige bewaking van paleis Het Loo verzoekt Koningin Wilhelmina aan de Koninklijke Marechaussee om deze taak op zich te nemen. Op 10 juni 1909 start een detachement van 1 wachtmeester, 2 brigadiers en 11 marechaussees met de bewaking van het paleis.

Door de groei van de Marechaussee is het steeds lastiger om volledig militair opgeleide marechaussees te werven. Om burgerkandidaten militair op te leiden wordt op 1 juni 1913 het Depot der Koninklijke Marechaussee opgericht. Vanwege de integratie met de wachtbrigade van Het Loo wordt het depot in Apeldoorn gevestigd. De Marechaussee is het eerste politiekorps met een eigen centrale opleiding. Tegenwoordig heet het opleidingscentrum OTCKMar, Opleidings,- Trainings- en Kenniscentrum Koninklijke Marechaussee en is nog steeds gevestigd in Apeldoorn, maar nu op de Koning Willem III-kazerne.

Het strenge grenstoezicht tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt ook na de oorlog gehandhaafd. Daarom wordt op 10 januari 1920 de wet op de grensbewaking aangenomen. Grensoverschrijdend verkeer mag het land voortaan alleen via vaste doorlaatposten betreden en verlaten. De leiding van de grensbewaking berust bij de Inspecteur van de Koninklijke Marechaussee.

Tijdens de oorlog valt de Marechaussee in 2 delen uiteen. 1 gedeelte wijkt na de Nederlandse capitulatie uit naar Engeland en dient daar de geallieerde oorlogsinspanning. De Marechaussee in bezet Nederland verliest haar militaire status en gaat verder als civiel politiekorps onder beheer van het ministerie van Justitie. De Duitsers voegen in het verloop van de oorlog de Marechaussee en andere politiekorpsen op het platteland samen tot de Marechaussee/Gendarmerie.

Na de oorlog ondergaat het Nederlandse politiebestel een reorganisatie. De Marechaussee/Gendarmerie gaat na een zuivering verder als het Korps Rijkspolitie. De Koninklijke Marechaussee wordt op 1 augustus 1945 heropgericht. In plaats van de oude politietaak op het platteland wordt de KMar met bijstand, de militaire politiedienst en de grensbewaking belast.