Tekst Jack Oosthoek I Bron: Staatsblad en Defensie.nl
Foto Mediacentrum Defensie

Koninklijk eerbetoon voor acties Afghanistan

Het toch al ruim met opschriften bedeelde vaandel van het Korps Mariniers is opgesierd met een nieuw markant wapenfeit. Op Veteranendag bevestigde koning Willem Alexander er hoogstpersoonlijk een cravate aan met opschriften die als eerbewijs dienen voor de gevechtsoperaties in Afghanistan. In 1968 werd het mariniersvaandel voor het laatst voorzien van een opschrift. Dat was: ‘Nieuw-Guinea’.

Op de cravate, een lint dat als strik bovenaan de vaandelstok is vastgemaakt, prijkt het opschrift ‘Helmand, Kandahar en Uruzgan’. Het zijn de namen van de Afghaanse provincies waar het Korps tussen 2006 en 2010 bijzondere operaties uitvoerde in het licht van de operatie Enduring Freedom, de naam van de internationale strijd tegen het terrorisme. Die vloeide weer voort uit de terreuraanslagen in 2001 in de Verenigde Staten (9/11).

Gedurfde methodes

Het optreden van het Korps Mariniers in Uruzgan kenmerkte zich door (morele) moed, veelzijdige en brede professionaliteit. Maar ook door weloverwogen planning, gedurfde operationele methodes en de wil om te winnen door ‘het verschil te maken’. Het brengt de Traditiecommissie Krijgsmacht er in 2019 toe om toenmalig minister van Defensie Ank Bijleveld-Schouten te adviseren om aan het vaandel van het Korps Mariniers de genoemde opschriften toe te voegen. Hetzelfde advies gold voor de Luchtmacht en zeventien eenheden van de Landmacht. Op Veteranendag eind vorige maand was het zover.

Het optreden van het Korps Mariniers in Uruzgan kenmerkte zich door moed, veelzijdige en brede professionaliteit.

Task Force Uruzgan

Het begint allemaal in 2002, wanneer ons land als onderdeel van Enduring Freedom troepen stuurt naar de International Security Assistance Force (ISAF) van de Verenigde Naties in Afghanistan. Doel van de missie volgens de VN-Veiligheidsraad: veiligheid brengen by all necessary means, stabiliteit bevorderen, plus de steun voor de Taliban en aanverwante terroristische groeperingen ontmoedigen.

In Uruzgan vormen Nederlandse mariniers tussen 2006 en 2010 samen met Australische militairen de gelijknamige Task Force Uruzgan (TFU). In 2009 en 2010 maken mariniers ook deel uit van de special operations-taakgroep Task Force 55,in opnieuw Uruzgan, Helmand en Kandahar.

Het Korps Mariniers opereerde in Afghanistan onder de vlag van ISAF.

Doel van de missie was veiligheid brengen 'by all necessary means'

Het Korps Mariniers ondernam speciale operaties tegen opstandelingen, vaak samen met leden van het Korps Commandotroepen. Ook werden gevechtsinlichtingen verzameld en contacten gelegd met provinciale en lokale autoriteiten en de bevolking. Regelmatig kwam het tot gevechten met (goed getrainde) opstandelingen. Door koelbloedig optreden wisten de Nederlanders zich elke keer weer uit hun benarde posities te bevrijden.

Marinierspatrouille door het Afghaanse landschap.
De mariniers begaven zich in Afghanistan regelmatig onder de lokale bevolking. Op de foto controleren ze identiteitsbewijzen.

Grote risico’s

Er waren meer acties. Zo maakten 103 mariniers tussen 2006 en 2008 deel uit van meerdere Operational Mentoring and Liaison Teams (OMLT) in Helmand, Kandahar en Uruzgan. Die trainden eenheden van het Afghaanse Nationale Leger (ANA), met als gevolg dat Nederland wel móest meedoen aan gevechtsacties en speciale operaties. Daarbij stonden de mariniers bloot aan grote risico’s, soms het gevolg van de nog beperkte mate van getraindheid van het ANA, het gebrek aan middelen en de taal- en cultuurverschillen.

De mariniers staan bloot aan grote risico’s

Verder levert het Korps Mariniers in de periode 2008-2009 vuurleidingsspecialisten aan Marine Joint Effects Observers Groups (MJEOG) en tussen 2009 en 2010 complete infanteriecompagnieën. Onderdelen daarvan deden af en toe mee aan operaties van Special Forces en kruisten daarbij opnieuw de degens met opstandelingen. Door vijandelijke Improvised Explosive Devices (IED) als bermbommen vallen daarbij slachtoffers.

Een gewonde militair wordt tijdens een medevac in Afghanistan naar een helikopter gebracht. De militairen van ISAF liepen elke dag gevaar.

Door vijandelijke Improvised Explosive Devices vallen slachtoffers.

Zwarte bladzijde

Terug in Nederland ontvangen 18 Afghanistangangers van het Korps Mariniers het Draaginsigne Gewonden en twaalf een dapperheidsonderscheiding. Daarbij gaat het om 7 Bronzen Kruizen en 5 Kruizen van Verdienste. De aanwezigheid van het Korps Mariniers in Uruzgan kende ook een inktzwarte bladzijde: korporaal van de mariniers Jeroen Houweling en marinier 1 Marc Harders komen om bij een IED-aanslag.

Wat staat er op het korpsvaandel?

Met de toevoeging ‘Helmand, Kandahar en Uruzgan’ kent het vaandel van het Korps Mariniers nu de volgende wapenfeiten: ‘Chatham’, ‘Spanje-Algiers’, ‘West-Indië’, ‘Seneffe’, ‘Kijkduin’, ‘Doggersbank’, ‘Atjeh-Bali’, ‘Rotterdam’, ‘Javazee’, ‘Java en Madoera’ en het al genoemde ‘Nieuw-Guinea’. 

Vaandels en de standaarden staan voor trouw, eenheid en eergevoel

Vaandels en standaarden

De vaandels en de standaarden binnen de krijgsmacht staan voor trouw, eenheid en eergevoel. Ze vormen het symbool van de onderlinge verbondenheid tussen de militairen van een onderdeel. Of ze in actieve dienst zijn of genieten van hun pensioen: het maakt niet uit. Vaandels en standaarden symboliseren eveneens de band tussen een eenheid en het Koninklijk Huis. Alléén de koning kan ze toekennen en hij reikt ze zelf uit of dat wordt namens hem gedaan. Ook bij militaire ceremonies neemt een vaandel of standaard een prominente plaats in. Zo leggen militairen bij hun installatie de eed of de belofte erop af.

Militairen van het Korps Mariniers overleggen tijdens een van de vele acties in Afghanistan.