Dit artikel hoort bij: Alle Hens 06
Tekst KAP Klaas Daane Bolier
Foto SGT 1 Eva Klijn | Video: SGTBDAV Henry Westendorp
MARSOF in Mali
Al 10 weken lang opereren MARSOF-operators in het snikhete Mali. Als Special Operations Land Task Group (SOLTG) begeven zij zich tussen de gewapende groeperingen in de buitengebieden van Noord-Mali. Hun taak: inlichtingen verzamelen voor de VN-missie MINUSMA. ‘Het is tot nu toe een heftige periode.’
Sinds de mariniers 2,5 maand geleden het stokje overnamen van het Korps Commando Troepen, kregen ze het gelijk flink voor de kiezen; 2 aanslagen op SOLTG-patrouilles en strijdende partijen die zich flink roerden in aanloop naar de ondertekening van het vredesverdrag (zie kader). “Ze wilden allemaal nog snel even hun posities innemen, voordat het verdrag van kracht zou worden”, aldus majoor der mariniers Roland, commandant SOLTG. “En daar zaten wij dus middenin.”
On scene commander, kapitein der mariniers Niels: “De verwachtingen waren iets anders toen we vertrokken. Veel gesprekken voeren met dorpsoudsten en een lage dreiging, maar dat veranderde dus nogal snel. Je moet gewoon een goed militair-tactisch plan hebben, anders red je het niet.”
De hoofdtaak van de SOLTG is het verzamelen van inlichtingen voor de VN-missie MINUSMA. “Noord-Mali is een enorm uitgestrekt gebied, met heel weinig inwoners”, aldus Roland. “In de weinige steden is de VN wel permanent aanwezig, maar wat gebeurt er in de buitengebieden? Daar richten wij ons op.” Dat betekent dus veel meerdaagse patrouilles rijden in oneindig grote lege vlaktes en contact maken met de lokale bevolking en met de gewapende groeperingen in het gebied. “Dat gaat op zich redelijk vanzelf”, zegt Niels. “De Malinezen zijn heel open en trots. Er heerst hier geen cultuur van geheimzinnigheid. Iedere groepering heeft wapens en een eigen vlag. En ze zijn altijd bereid tot een praatje.”
De inlichtingen van de MARSOF zijn voor het MINUSMA-hoofdkwartier in hoofdstad Bamako één van de weinige manieren om een goed beeld te krijgen van de situatie in de buitengebieden. Niels: “Er gaan altijd geruchten over op handen zijnde aanvallen van groeperingen. Wij kijken dan of en wat er van waar is. Betrouwbare inlichtingen door middel van ‘ground truth’, daar zijn wij voor.”
‘Wij militairen willen graag de hele wereld in 4 maanden veranderen, maar dat gaat niet’
Een VN-missie is wezenlijk anders dan bijvoorbeeld een NAVO-inzet, vindt commandant-SOLTG. “Een VN-missie als deze gaat waarschijnlijk jaren duren”, zegt Roland. “Die is niet ingesteld op hele snelle veranderingen. Wij militairen willen graag de hele wereld in 4 maanden veranderen, maar dat gaat niet. Onze taak is hen zoveel mogelijk informatie te verschaffen, zodat de VN daar weer een plan op kan trekken.’ Niels vult aan: “Een goed voorbeeld van hoe zoiets werkt: in een dorp kregen we een vrouw aangeboden. ‘Jullie zijn hier nu een paar keer geweest. Als je een vrouw wil, dan regelen we dat voor jullie’, kreeg 1 ondercommandant te horen. De VN heeft genderteams die zich daar mee bezig houden. Door onze rapportages weten ze waar dit voorkomt en kunnen ze daar op reageren.”
Contact maken met de bevolking, rapporteren, het lijkt niet echt het werk waarvoor de MARSOF is opgeleid, maar niets is minder waar, vindt majoor Roland. “De afstanden zijn enorm en het is zwaar terrein. De ontberingen zijn dus behoorlijk voor de mannen. Dat kun je niet van iedere soldaat verwachten. Daarnaast hebben we gezien dat de situatie ineens kan omslaan. De patrouilles moeten dus heel snel kunnen schakelen tussen vriendelijk contact maken en laten zien wie de baas is. Daar heb je toch wat meer volwassen mannen voor nodig, die zich bewust zijn van de politiek gevoelige omgeving.”
Laten zien wie de baas is, is de tweede taak van de SOLTG. Niels: “Wij vertegenwoordigen de VN en we moeten vertrouwen wekken bij de bevolking, maar daarnaast ook gezag uitstralen. Daar zijn ze hier heel gevoelig voor. De mensen zijn hier heel erg op zichzelf aangewezen en dan geldt het recht van de sterkste. Als ze het idee hebben dat je zwak bent, lopen ze over je heen. Dat is niet goed voor de reputatie van de VN.”
Het conflict in Mali is terug te voeren op de strijd van de Noordelijke Malinezen (Toearegs, Arabieren) voor meer onafhankelijkheid ten opzichte van de regering in de hoofdstad Bamako. Hier wonen met name Malinezen uit het zuiden van het land. Op 20 juni ondertekenden de gewapende strijders in het noorden een vredesakkoord met de regering. Volgens het verdrag krijgen ze heel beperkt zelfbestuur. Daarnaast is een belangrijke afspraak dat de gewapende strijders opgenomen worden in het Malinese leger, dat vrijwel geheel bestaat uit Zuid-Malinezen. De komende tijd zal blijken of het akkoord standhoudt en of partijen zich kunnen vinden in de invulling van detailafspraken.
Inmiddels is de rust enigszins weergekeerd na het ondertekenen van het verdrag, maar het blijft spannend. Majoor Roland: “Het is afwachten hoe het loopt. Houden de partijen zich eraan? Worden afspraken nagekomen? Iedereen wacht af. De buitenlandse terroristische strijdgroepen willen sowieso geen bestand en die zullen zeker proberen het te ondermijnen. De vraag is of het bestand de Malinezen in het noorden genoeg vertrouwen geeft in de regering zodat die buitenlanders buitenspel worden gezet.”
Inmiddels zijn de mariniers over de helft van hun missie. De komende periode zullen zij hun pijlen meer en meer gaan richten op de uitgestrekte vlakten in het verre noorden van Mali. De VN is daar wel aanwezig met Afrikaanse VN-militairen, maar die hebben weinig bewegingsvrijheid. Door de veiligheidssituatie en grote logistieke problemen komen zij nauwelijks de poort uit. Roland: “Het hoofdkwartier wil dat wij met name de zichtbaarheid van de VN in dat gebied gaan vergroten. De bevolking daar moet vertrouwen krijgen in de VN en daarmee ook in de eigen regering. Dat is cruciaal voor het slagen van het vredesproces.”
De mariniers blijven nog tot eind augustus in Mali. Het Korps Commando Troepen vormt dan de volgende rotatie SOLTG.
Kapitein ter zee Niels Woudstra is contingentscommandant op Kamp Castor in Gao. Het gaat de goede kant op met Mali, vindt de kolonel. Dat Nederland onlangs besloot de bijdrage aan MINUSMA te verlengen, juicht Woudstra toe.
“De VN-aanwezigheid in Mali is cruciaal voor stabiliteit. Mooi dat wij daar langere tijd een gewaardeerde bijdrage leveren. Onze eenheden boeken op alle fronten progressie. Het inlichtingenconcept van de All Sources Information and Fusion Unit – waar onze inlichtingencompagnie voor werkt – wordt volwassen. De heli’s vliegen weer, na de Apache-crash in maart, en we beschikken weer over een vierde kist. De Special Operations Land Task Group levert eveneens een belangrijke bijdrage. Interessant hoe onze mariniers zowel vanuit een onderzeeboot als in de woestijn kunnen opereren.”
De komende maanden gaat de kolonel zijn lokale netwerk verder versterken. “Goede contacten met het sectorhoofdkwartier van de VN in Gao, de Franse operatie Barkhane, de Malinese strijdkrachten en de gouverneur en burgemeester van Gao zijn van groot belang.”
