Met vijfendertig helikopters uit Nederland, Polen en de Verenigde Staten en ruim duizend militairen kregen met name het midden, noorden en oosten van Nederland veel mee van de oefening Falcon Autumn. Het was lang geleden, zelfs twee decennia, dat 11 Luchtmobiele Brigade (LMB) en het Defensie Helikopter Commando (DHC) samen zo grootschalig oefenden.
Een van de eerste grote acties vindt plaats op en rond het motorcircuit Prikkedam vlakbij het Friese Oosterwolde.
Drie weken lang oefent 11 LMB met het DHC, samen opereren ze als 11 Air Manoeuvre Brigade (AMB). Falcon Autumn volgt een denkbeeldig Artikel 5-scenario. Daarbij schiet Nederland als NAVO-partner een bondgenoot te hulp. Voor het scenario is zogenaamd Wislania (regio Noord-Duitsland) in conflict met Altravedo (regio Zuid-Duitsland). Andere NAVO-partners gebruiken Obsidia (Nederland) om Altravedo te helpen. Dat zint Wislania niet en het valt Obsidia via Groningen binnen.
“Wij hebben dus de taak om de binnenvallende troepen te stoppen en ze vervolgens terug te dringen”, zegt luitenant-kolonel Roy Hemmelder, commandant Air Task Force van de Nederlands en Poolse Helikopters. “De oefening draait om het verdedigen van het eigen grondgebied en dat van onze bondgenoten, de eerste hoofdtaak van Defensie.”
De luchtmacht heeft nog één mobto: een mobiele toren. Deze wordt bij oefeningen op vliegbases gebruikt als back up, bij verbouwingen van een verkeerstoren en bij oefeningen in het veld zoals Falcon Autumn.
Hollands beeld bij een mistige zonsopkomst. Met een fiets op de flightline.
“Luchtlandingsoperaties doen we met snelheid, verrassing en doelgerichtheid”, vervolgt Hemmelder. “Dat is het mooie aan een AMB, een unieke capaciteit en één van de kroonjuwelen van Defensie. Een tegenstander kan zijn linies proberen te verdedigen, maar wij kunnen dergelijke verdediging met air mobility omzeilen en ergens anders onverwachts troepen aan de grond zetten om het strategisch effect alsnog te bereiken.”
Overigens zijn er tijdens Falcon Autumn niet één maar twee Air Task Forces. De andere wordt gevormd door een Amerikaanse eenheid. Die komt een paar dagen later en doet daarna anderhalve week aan de oefening mee.
Een van de opdrachten tijdens Falcon Autumn is het veroveren van Vliegveld Drachten. Met ondersteuning van Apaches is die opdracht geslaagd.
Voor de vliegende eenheden en al het daarbij horende ondersteunende personeel is de Luitenant-generaal Bestkazerne in Vredepeel drie weken lang de uitvalsbasis. In een periode van een à twee weken is daar op een grasveld een kamp neergezet met legering, voeding en ‘natte groepen’ voor de persoonlijke hygiëne voor vijfhonderd man. “De ondersteunende diensten die dit hebben gedaan, zijn vaak zó onderbelicht, maar eveneens zó belangrijk”, benadrukt Hemmelder. “130 boogtenten, stroom, kachels, verbindingen en méér: alles is door DHC-personeel opgebouwd. Ook force protection regelen we zelf, want we zijn in eerste instantie militair. Het is écht een mini-uitzending in eigen land.”
Helikopters vertrekken vanaf de staging area, vliegen naar een pick up point waar ze infanteristen aan boord nemen en gaan door naar een Forward (Arming and) Refuelling Point, een FRP of FARP.
Bij het tanken, in dit geval van een Poolse Mi-8 Hip komt nog heel wat mankracht kijken. Ook daarin voorziet de luchtmacht.
Falcon Autumn is een oefening om grootschalige luchtlandingsoperaties te trainen. Dat gebeurt joint, dus met andere krijgsmachtdelen, en combined; internationaal. “Dat doen we zodat we onze samenwerking verbeteren en snel kunnen worden ingezet als de samenleving daarom vraagt”, legt Hemmelder uit. “Oefenen met onze NAVO-partners versterkt de onderlinge band. Het verbetert de interoperabiliteit en vergroot de doeltreffendheid in een complexe missieomgeving. De oefening voelt dan ook heel hedendaags. De oefenpartners zijn goed gekozen.”
Naast twee Cougars van 300 Squadron (foto) participeert het CLSK in Falcon Autumn met vier Chinooks van 298, vijf Apaches van 301 en twee NH90’s van 860 Squadron.
Concept development
Binnen Falcon Autumn is er ook ruimte voor concept development: het ontwikkelen van nieuwe concepten, onder andere door het inzetten van commerciële technologie. Een voorbeeld daarvan is S2IX dat simpel gezegd zorgt voor veilig berichten versturen over ‘vuil’ internet.
S2IX staat voor secure search & information exchange, legt plaatsvervangend hoofd Transitieteam DHC majoor Herwin Meerveld uit. Het is geen project van het DHC, maar van de Cyber Innovation Hub (CIH) van de Bestuursstaf. De techniek is krijgsmachtbreed in te zetten en tijdens Falcon Autumn werd de toegevoegde waarde voor de DHC-operaties getest.
S2IX biedt een platform waarin bestaande systemen geïntegreerd worden (zoals radio’s of in dit geval een tactisch informatiesysteem) en waarop je met een smartphone of Mulan-pc kan ‘inloggen’ in een veilige omgeving. Nu kan dat alleen via een veilig netwerk zoals Titaan. “Met S2IX kan je op één apparaat secret en unclass data verwerken”, zegt Meerveld. “We bekijken in deze oefening wat de toegevoegde waarde zou kunnen zijn. Bijvoorbeeld veilig berichten verder sturen dan line of sight. Bovendien heb je voor S2IX heel weinig bandbreedte nodig waardoor je veel sneller relevante data ter beschikking van alle belanghebbenden kan hebben. Heel interessant.”
De CIH onderzoekt en test S2IX in 2023 nog verder.
Instijgen in van de vijf Amerikaanse Chinooks die meedoen aan de oefening. De US Army (in Duitsland) leverde bovendien nog acht Black Hawks en zes Apaches.
Geen alledaags gezicht: Apaches beschermen een konvooi dat over de openbare weg rijdt.
11 AMB trekt drie weken lang alles uit de kast. Is Nederland wel geschikt voor dit soort oefeningen? Daarover heeft Hemmelder een duidelijk standpunt. “We zijn er als Defensie om ons eigen grondgebied en dat van onze bondgenoten te beschermen. ‘Freedom isn’t free’, zoals ik een van de Amerikanen eerder deze week nog hoorde zeggen. We gaan veel naar het buitenland voor export van geluid, leren vliegen in bergen en hete omstandigheden. Maar soms is het ook nodig in Nederland te oefenen. Het voelt ook onwijs goed een oefening te doen op je eigen grondgebied.
Hemmelder (l.) en Van Leussen van de luchtmobiele brigade tijdens het persmoment op Vliegveld Drachten.
Een oefening in eigen land maakt ons werk echt tastbaar. Ik snap dat sommigen het kunnen ervaren als overlast. Maar er zijn gelukkig ook veel mensen die het mooi en indrukwekkend vinden. We genieten enorm van onze vrijheid, maar het is niet vanzelfsprekend. Je kan een democratie zijn die onverwachts wordt aangevallen. Wij maken de defensieleus hier werkelijkheid; beschermen wat ons dierbaar is. Ik geloof daar echt in en draag dat graag uit.”
Het belangrijkste doel van Falcon Autumn is het certificeren voor air assault-operaties van het 13e infanteriebataljon van 11 Luchtmobiele Brigade. “We kunnen na deze oefening met recht zeggen dat we gereed zijn voor gevechtsoperaties”, geeft commandant van het 13e, luitenant-kolonel Laurens van Leussen, aan.
“Al dertig jaar zijn we als 11 AMB een eenheid. We werken écht samen. Daarom zijn er over en weer liaisons bij elkaar geplaatst. Je leert van begin af aan dat de brigade niet alleen een grondcomponent is, maar juist voor snelheid en verrassing de luchtcomponent nodig heeft. Dat geeft het vermogen om snel en over een grote afstand effectief en succesvol te zijn. Je kan de landmacht en luchtmacht niet los van elkaar zien in 11 AMB. Dat zit verweven in ons DNA. Daarom is een oefening als Falcon Autumn ook zo belangrijk: samen trainen, samen vechten. De situatie in de wereld laat zien dat we daarop voorbereid moeten zijn.”
Tekst Arno Marchand Foto sergeant-majoor Cristian Schrik
