Tekst kapitein Bianca Brasser
Foto Hans Tak
‘Zoveel meer dan informatie zenden’
Zonder instructeurs geen opleidingen en zonder opleidingen geen nieuwe en gekwalificeerde collega’s. Met duizenden vacatures defensiebreed zijn juist nu instructeurs keihard nodig. Toch kampen de Koninklijke Militaire Academie (KMA) en de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) met een tekort.
Adjudant Henri van Nimwegen, opvolgend vluchtcommandant op de KMA, kan er eigenlijk niet bij: waarom staan luchtmachters niet in de rij om instructeur te worden? Om antwoord te vinden op die vraag is vorig jaar een werkgroep opgericht. Samen met de stafadjudant opleidingen KMSL is Van Nimwegen de kartrekker van het project dat uiteindelijk het instructeursvak aantrekkelijker moet maken.
30
In mei dit jaar stond de teller van het aantal vacatures voor instructeur bij het Commando Luchtstrijdkrachten op dertig. Dit is exclusief de KMA-vacatures, omdat deze vallen onder het Defensie Ondersteuningscommando.
Bron: P&O-onderzoek in vacaturebank
Beeld
Een van de eerste bevindingen van de werkgroep is dat het vak te kampen heeft met negatieve beeldvorming. “Uit rondvraag blijkt dat veel collega’s denken dat je als instructeur de hele dag voor de klas staat informatie te zenden”, zegt Van Nimwegen. “Maar het is zoveel meer dan dat. Je houdt je bezig met groepsprocessen en het coachen van leerlingen, met name op initiële opleidingen. Je voert één-op-één gesprekken, helpt leerlingen de opleiding door. Heel interessant, want iedereen is anders en er zijn verschillende leervormen waar je tussen moet schakelen.”
Daarmee wordt het vak ook gelijk veelzijdig, stelt Van Nimwegen. “Het ene moment voer je een feedback-gesprek, het andere moment sta je voor de klas of begeleid je een grensverleggende activiteit of oefening. Het is een enorm afwisselende functie en echt zoveel meer dan enkel informatie in iemand stouwen.”
Benieuwd naar wat instructeurs van hun functie vinden? Klik door naar de volgende pagina.
'Tijden veranderen, het onderwijs is niet meer zoals vroeger'
Moderner onderwijs
Waarom dan toch dat idee heerst? “Onbekend maakt onbemind”, zegt Van Nimwegen. “Ik ben 37 jaar in dienst en ben in mijn eerste opleidingen nooit gecoacht. In 2013 hoorde ik voor het eerst de term ‘competentie’. Tijden veranderen, het onderwijs is niet meer zoals vroeger. We onderzoeken nu hoe we die negatieve beeldvorming kunnen veranderen. Bijvoorbeeld door instructeurs op intranet hun verhaal te laten vertellen.”
Zelf verloor Van Nimwegen tien jaar geleden zijn hart aan het vak toen hij de overstap maakte van wachtcommandant Defensie Bewaking en Beveiligingsorganisatie (DBBO) naar KMA-instructeur. “Werken met jonge mensen, het overbrengen van kennis, voor mij is dat echt een passie.” Sinds drie jaar is hij opvolgend vluchtcommandant. In die rol zorgt hij voor de randvoorwaarden, zodat instructeurs les kunnen geven. Ook begeleidt hij als mentor de senior-instructeurs, die op hun beurt weer de junior-instructeurs onder hun hoede hebben.
Hard werken
“Kijk, het kroontje op je schouder krijg je niet cadeau”, stelt Van Nimwegen. “Iedereen kan in principe instructeur worden, maar het is geen kwestie van achteroverleunen. Soms valt dat tegen. Je wordt eerst aangesteld als junior-instructeur, dit zijn sergeanten. Via het Expertise Centrum Opleidingskunde Defensie (ECOD) werk je aan je opleidingskwalificatie. Je staat dan ook al voor de klas en geeft lessen, zoals militaire basisvaardigheden. Dat gebeurt onder begeleiding van een senior-instructeur; een sergeant-majoor. Gemiddeld duurt het halen van de ECOD-kwalificatie driekwart jaar. Daarna kan je doorgroeien naar senior-instructeur en ga je je naast het lesgeven nog meer bezighouden met het coachen en begeleiden.”
'Een commandant krijgt een voormalige instructeur terug met meer kennis'
Toekomst
De kennis en ervaring als instructeur komt volgens Van Nimwegen ook later van pas. In welke vervolgfunctie dan ook. “Je leert veel over jezelf, wie je bent en waarom je dingen op een bepaalde manier aanpakt. En welke uitwerking die aanpak op een ander heeft. Ook komen veel vormen van leidinggeven en gesprekstechnieken voorbij. Heel waardevol.”
Van Nimwegen hoopt bij commandanten tussen de oren te krijgen dat het ‘tijdelijk uitlenen’ van personeel voor een instructeursfunctie helemaal geen gekke optie is. “Voor sommige luchtmachters is het inruilen van een operationele functie voor een instructeursstoel een te grote stap”, zegt Van Nimwegen. “Vaak verlaat je je vakgroep en moet je maar zien of er nog een plek is als je wil terugkomen. Het zou mooi zijn als er afspraken met een commandant gemaakt kunnen worden. Maatwerk dat garandeert dat iemand voor een bepaald aantal jaar instructeur wordt en daarna terug mag komen in zijn of haar vakgebied. Ik snap dat het pijn doet bij een commandant als iemand tijdelijk weggaat, want ook op de werkvloer zijn tekorten. Maar zonder opleiders heb je straks helemaal geen mensen. En een commandant krijgt een voormalige instructeur terug met meer kennis. Win-win.”
Waardering
Van Nimwegen wil het met de werkgroep ook voor elkaar krijgen dat instructeurs een beter beloning krijgen. “Als je als techneut instructeur wordt, kan je je technische toelage verliezen. Datzelfde geldt voor iemand die een onregelmatigheidstoelage krijgt. Dat maakt de overstap naar instructeur niet aantrekkelijker. Een soort bindingspremie of andere vorm van financiële waardering voor iedereen die zijn kroontje haalt, zou kunnen helpen.”
Interesse om instructeur te worden, maar zijn er twijfels? Van Nimwegen nodigt je uit om een dag mee te kijken met een instructeur op de KMA.
