Cold Response urgenter dan ooit

Samen Arctisch en tactisch trainen

Te land, ter zee en in de lucht trekken in maart zo’n 30.000 militairen uit 27 landen samen op voor oefening Cold Response in Noorwegen. Het Cougar-detachement meldt zich met twee helikopters vanaf Zr.Ms. Rotterdam. De tweejaarlijkse NAVO-oefening, die in 2020 vanwege corona niet doorging, voelt urgenter dan ooit. Enkele weken eerder valt Rusland Oekraïne binnen. Het detachement staat sindsdien met het schip stand-by voor NAVO-inzet.

Sneeuw, fjorden en een meedogenloze wind. Het zijn de zwaarste omstandigheden die Europa te bieden heeft en dat is volgens detachementscommandant 300 Squadron majoor Willem de Jong precies wat oefening Cold Response zo waardevol maakt. “Het is voor de crew belangrijk om in een Arctisch gebied te oefenen,” vertelt de detachementscommandant. “Inzetgebied kan namelijk ook heel goed een winterse omgeving zijn.”

Omgeschoold

Aan land ligt hier bij elke landing en take-off sneeuw. Vliegers zijn omgeschoold van zand- naar sneeuwlandingen. De Jong: “We bekijken steeds opnieuw de omstandigheden. Sneeuw kan vastzitten, maar ook opwaaien en een sneeuwwolk veroorzaken, waardoor het zicht wordt beperkt.” Verder moet de crew zeker weten dat onder de sneeuw geen bevroren meer schuilgaat. Is dit toch het geval? Dan vereist de landing extra voorbereiding. “Alleen als het ijs na boringen dik genoeg blijkt, kunnen we er landen." Het dek wordt goed schoongehouden om te voorkomen dat daar ijs of sneeuw ligt. “Rondvliegende stukken ijs kunnen de vliegdekofficier raken; hartstikke gevaarlijk.”

Snel ontplooien

In het scenario van Cold Response wordt Noorwegen aangevallen. NAVO-landen schieten te hulp en moeten de noordflank van het verdragsgebied beschermen. De NAVO-eenheden, aangevuld met troepen uit Finland en Zweden, laten in de oefening zien dat ze in staat zijn met verschillende eenheden samen te werken. De Jong: “We werken voornamelijk samen met de Fransen en Amerikanen; die laatsten verblijven ook aan boord. Een aantal keer zetten we US Marines ongezien achter vijandelijke linies af. Zo oefenen wij onze verplaatsingen en zij hun survival skills in uitdagend gebied.”

Die internationale samenwerking verloopt volgens De Jong over het algemeen prima, maar soms ook moeilijk. “We hebben allemaal hetzelfde doel, dat blijkt onder meer uit hoe goed we samen plannen aan de voorkant. Maar eenmaal in de operatie moeten we rekening houden met verschillende regelgeving per land rondom veiligheidszaken. Zo vliegen onze passagiers, in dit geval dus buitenlandse collega’s, in een tactisch scenario normaal gesproken nooit met een plonspak boven zee in Arctisch gebied. Eenmaal aan land zou deze oranje jumpsuit te veel opvallen in de witte sneeuw. Ze moeten ‘m dan eerst uittrekken en meegeven aan de helikoptercrew. Dat is tactisch gezien heel onhandig.” Toch konden de Fransen en Amerikanen geen afstand doen van hun strakke regelgeving en trokken het plonspak aan. “Dat levert frictie op, maar het is wel heel leerzaam om achter zulke verschillen te komen. Als we daadwerkelijk als NAVO-eenheid worden ingezet, denk ik dat het geen probleem moet zijn om die beperkingen te schrappen.”

NAVO-inzet

Dagelijks bekijkt de crew de oefeninlichtingen en de echte inlichtingen. “Die laatste gaan bijvoorbeeld over Russische schepen, of aan Rusland gelinkte schepen, die ons in de gaten houden. In zo’n geval zetten we onze telefoons uit om het risico op spionage te beperken. Nederland doet elke twee jaar mee aan deze oefening, maar op dit moment voelt het meer beladen; de oorlog is dichtbij.” Dat merkt De Jong ook aan zijn collega-bemanningsleden. “Vroeger luisterde men met een half oor naar de inlichtingen, omdat er nooit veel bijzonders te melden was. Nu wil iedereen precies weten wat er om ons heen speelt.”

Het grootste deel van het Cougar-detachement staat met Zr.Ms. Rotterdam stand-by voor NAVO-inzet, ook ten tijde van Cold Response. “Als er op ‘de knop’ was gedrukt, waren we waarschijnlijk eerst langs Den Helder of een andere haven gevaren. Afhankelijk van de opdracht hadden we dan de juiste spullen en ingevlogen collega’s moeten ophalen. Als we zuidelijker worden ingezet, heb je bijvoorbeeld een koelere uitrusting nodig.”

Of en waar het team wordt ingezet, zal de toekomst uitwijzen. “Het geeft een goed gevoel dat we weer 150 vlieguren op zak hebben en ook op tactisch niveau up to speed zijn. Dankzij deze oefening weten we dat we dat we goed voorbereid zijn.”