‘Online baan’ met standplaats Nederland

Werkperspectief voor partners van luchtmachters met buitenlandplaatsing

Een paar jaar wonen en werken in het buitenland. Het avontuur lonkt. Ambities en dromen najagen, jezelf professioneel naar een hoger plan tillen... En: een mooie verrijking op je CV! Maar dat geldt vaak niet voor ‘de partner van’ die ook meereist. Dat moet en kan anders, vonden de overstes Harro van Maanen en Gerrit Dijkstra.

Het is al langer bekend binnen Defensie en dus ook binnen de luchtmacht: als ‘partner van’ trek je bij een buitenlandplaatsing vaak aan het kortste eind. Waar de militair zich onderdompelt in zijn nieuwe werkomgeving, veel nieuwe mensen leert kennen en zichzelf ontplooit, is het voor partners vaak een lange en taaie strijd om carrièretechnisch ook iets op poten te zetten. “Vanuit Defensie wordt er eigenlijk amper naar ze omgekeken”, weet luitenant-kolonel Harro van Maanen.

Drama

En hij kan het weten. In oktober 2019 verhuist hij zelf met zijn vrouw naar Washington D.C. voor een functie bij de afdeling Combat Data Systems binnen het F-35 Joint Program Office. Al snel blijkt dat een werkvergunning krijgen in de VS een administratief drama is; daar gaan máánden overheen. Dat horen ze ook van andere Nederlandse koppels om hen heen. “Sommigen zaten daardoor echt niet lekker in hun vel”, vertelt hij. “Je wilt je óók nuttig maken, jezelf ontplooien en zorgen dat er geen gat komt in je CV.” En als de werkvergunning dan eindelijk rond is, blijkt een (passende) baan vinden de volgende hindernis. “Onze Europese opleidingen worden hier niet erkend. Bovendien nemen Amerikanen niet graag tijdelijke krachten aan, laat staan parttimers.”

Actieplan

Van Maanen krijgt de kans om het probleem twee maanden na zijn start met luitenant-generaal Dennis Luyt te bespreken als die op werkbezoek komt. Het idee om partners een tijdelijke ‘online’ baan aan te bieden bij de luchtmacht wordt geboren. De Commandant Luchtstrijdkrachten (C-LSK) is enthousiast en vraagt Van Maanen zijn idee zo concreet mogelijk op papier te zetten met een actieplan.

De overste gaat aan de slag en belt gelijk met zijn bevriende collega en ranggenoot Gerrit Dijkstra, destijds hoofd Opleidingsplannen op de Staf CLSK. Hij heeft namelijk al ervaring op dit gebied. Een medewerker van hem vertrok met zijn echtgenote (ook luchtmachter) en hun kinderen naar de VS vanwege haar nieuwe functie in Ft. Worth, Texas. “Natuurlijk wilde hij zijn baan liever niet kwijt,” vertelt Dijkstra, “en wij hem in principe ook niet. Dus onderzochten we of hij die functie ook op afstand en met dat tijdsverschil kon doen. Moest lukken, dus zo gedaan. De ervaring is voor beide partijen erg positief. En dat was nog allemaal pré-corona hè.”

Geven en nemen

De twee gaan aan de slag met plannen maken. “We dachten: als dit met huidig personeel kan, moet zoiets toch ook mogelijk zijn voor een burgerpartner, maar dan met een tijdelijk contract?”, zegt Van Maanen. “Niet als recht dat men kan afdwingen, maar naar gelang de behoefte en mogelijkheden”, vult Dijkstra aan. “We creëren dan ook geen nieuwe functies, maar kijken naar openstaande vacatures, uiteraard in overleg met de betrokken leidinggevenden. Het gaat dan vooral om functies die we lastig kunnen vullen met het zittend personeel. Wat dat betreft passeren we niemand. Wel is het natuurlijk belangrijk een passende match te vinden. Maar als dat lukt, heb je een win-win situatie.” De twee willen daarbij de opties breed houden. Zo kan het zijn dat iemand prima geschikt is voor een functie die buiten zijn of haar vakgebied valt, maar ook dat iemand wellicht overgekwalificeerd is voor een bepaalde baan. “Het is een beetje geven en nemen”, volgens Dijkstra.

Inmiddels is het januari 2021. Generaal Luyt en commodore Saskia Siemensma (Directeur Personeel & Bedrijfsvoering) zien de ideeën wel zitten en vragen de heren een pilot te starten met één of twee partners die hiervoor interesse hebben. Daarop vragen de overstes aan de tien Senior National Representatives in de VS of zij de luchtmachters voor wie zij verantwoordelijk zijn, willen aanschrijven met deze vraag. 27 ‘partners van’ steken hun hand op.

Mandaat

Onder hen twee dames met een HR-achtergrond. Dat komt mooi uit, denken Van Maanen en Dijkstra; zij kunnen niet alleen deelnemer van de pilot zijn, maar door hun vakkennis en ervaring als ‘partner van’ die waarschijnlijk ook verder helpen opzetten. “Gerrit had zelf net een nieuwe functie als Chef Staf op Volkel”, vertelt Van Maanen. “Hij kreeg dus het mandaat om mensen aan te nemen, zodat we de pilot invulling konden geven. Soms moet je wat dat betreft ook een beetje geluk hebben.” “Ik had een openstaande HR-vacature van 1 VTE, daarop werken beide dames sinds 1 juni met een parttime jaarcontract”, zegt Dijkstra.

Of die nieuwe tijdelijke collega’s ook een buitenlandtoelage krijgen? Nee, daar zijn beide heren heel duidelijk over. “Mensen vervullen een functie in Nederland, maar dan op afstand”, legt Dijkstra uit. “Het is een soort online baan, de standplaats is gewoon Nederland.” Verder is er contracttechnisch eigenlijk niets nieuws onder de zon. “We sluiten wel vaker tijdelijke contracten af, net zoals we ook vaker een militaire stoel tijdelijk vullen met een burgerfunctionaris. Alle bijbehorende rechten en plichten stonden dus al vast en verschillen bij deze ‘online baan’ dan ook niet.”

Stevig fundament

Voor deze pilot binnen de luchtmacht is een jaar uitgetrokken, waarna de betrokken partijen gaan evalueren. Van Maanen: “We willen dit stap voor stap aanpakken: klein beginnen en een stevig doordacht fundament bouwen.”

Ondertussen blijven de aanmeldingen binnenkomen, ook van partners van militairen bij andere operationele commando’s. “Helaas kunnen we die nu nog niet verder helpen”, zegt Dijkstra. “Marieke en Marijke zijn nu eerst druk bezig met het aanleggen van een database van geïnteresseerde luchtmachtpartners in Amerika. Daar zitten veel luchtmachters en is het bovendien relatief moeilijk om aan werk te komen. Verder bekijken ze openstaande vacatures op mogelijkheden en bespreken die met de betrokken leidinggevenden.” Van Maanen en Dijkstra hebben ook al contact met het Dienstencentrum Internationale Ondersteunende Diensten (DCIOD, red.) van het Defensie Ondersteuningscommando en de Bijzondere Medezeggenschapscommissie Buitenland. Die kennen het ‘probleem’ en volgen de ontwikkelingen op de voet. Van Maanen: “Misschien wordt bij het DCIOD ooit wel een paars ‘uitzendbureau’ ondergebracht. Dat zou wellicht een logische stap zijn.”

Voordeel

“Overigens is dit niet alleen goed werkgeverschap naar ons personeel en hun partners toe, maar werkt het waarschijnlijk ook in het voordeel van de luchtmacht”, denkt Dijkstra. “Het is niet altijd gemakkelijk om functies in het buitenland te vullen. Er hangt altijd zo’n zweem van een goudomrande plaatsing met buitenlandtoelages omheen, maar die financiële component gaat tegenwoordig niet meer op. Belasting- en verzekeringstechnisch pakt het meestal niet heel voordelig uit.” “Ik ken verhalen van collega’s die financieel niet konden rondkomen in Amerika en daarom maar op de basis gingen wonen”, vult Van Maanen aan.

En de partner van Van Maanen? Die is zelf op zoek gegaan naar een zinvolle invulling van aan haar tijd in de VS. Van Maanen: “Ze werkte in het onderwijs en ontwikkelt nu – op afstand dus – Engels lesmateriaal voor een Nederlands bedrijf. Daarnaast werkt ze als vrijwilliger voor Kids Connection Haïti en schrijft ze columns. Op eigen kosten volgt ze opleidingen om dit te kunnen doen. Het kan dus, maar is niet makkelijk en vraagt vaak een financiële investering uit eigen portemonnee. Die kan niet iedereen betalen. Zeker niet als je teruggaat van twee inkomens naar één. Hopelijk kunnen we dit in de toekomst voor andere partners beter regelen.”