Veteranenfamilie bijeen in Eindhoven

‘De luchtmacht voelt nog steeds als thuis’

Het geluid van een ronkende KDC-10 leidt de ruim 1.000 aanwezigen even af. Glinsterende ogen, blikken van herkenning naar buiten. In de hangar op de militaire vliegbasis in Eindhoven lijkt de tijd stil te staan. Veteranen, jong en oud, verzamelden zich op de Luchtmacht Veteranendag om bij te praten, herinneringen op te halen en te proosten op 75 jaar vrede en veiligheid. 

De verhalen zijn uiteenlopend. Iedere stap langs de provisorisch neergezette tafeltjes leidt tot een ontroerend gesprek. Een gesprek over kameraadschap, saamhorigheid en hervonden of juist verloren collega’s.

Oude veteranengarde

Harry van der Sluys-Veer behoort met zijn 95 jaar inmiddels tot de oude veteranengarde. Trouw bezoekt hij ieder jaar de Luchtmacht Veteranendag. O, en overigens ook alle veteranenevenementen in zijn dorp Uden. Ruim 30 jaar geleden gooide Van der Sluys-Veer het Defensiebijltje erbij neer om te genieten van zijn welverdiende pensioen. Maar de luchtmacht loslaten? Dat is nooit helemaal gelukt. Na de nodige koetjes en kalfjes, ‘3 kinderen, evenzoveel kleinkinderen, 5 achterkleinkinderen en een splinternieuw rijbewijs’ komt het gesprek al snel op ‘toen’.

Birma-spoorlijn

Van der Sluys-Veers reis door het verleden begint in geboorteland Java en leidt via zijn diensttijd bij het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) naar een krijgsgevangenschap in Birma. Samen met zijn 3 broers werkt hij jarenlang aan de Birma-spoorlijn. Moegestreden, maar nog in leven keren de mannen na de bevrijding huiswaarts wanneer er een oproep volgt. Gezocht: onderofficier in de militaire luchtvaart.
De jonge vliegtuigfanaat twijfelt geen moment. Hij grijpt zijn kans en reist af naar Nederland, het land van zijn overgrootvader. “Voor mij was altijd al duidelijk dat ik daar zou eindigen. Ik weet niet waarom, maar het kriebelde.” Als beroepsmilitair vliegt de enthousiaste Javaan door de logistieke rangen om uiteindelijk als adjudant het Defensieboek te sluiten. “Al die jaren heb ik met zoveel plezier gediend. Op iedere vliegbasis waar ik werkzaam was, met alle collega’s die ik de revue heb zien passeren. De luchtmacht voelt nog steeds als mijn thuis.” 

Benjamin

Een stukje verderop lacht Frits van den Helm ons toe. De 33-jarige sergeant-majoor verruilde voor vandaag zijn werkplek bij het 298 Squadron op Gilze-Rijen voor de functie van standhouder. Met flyers en sleutelhangers probeert hij het toegestroomde publiek enthousiast te maken voor een feestje ter ere van het 75-jarige bestaan van zijn squadron volgend jaar. Als jonge veteraan – zijn uitzendingen naar Mali dateren van respectievelijk 4 en 3 jaar geleden – valt hij op tussen het vergrijsde publiek. “Ik voel me eerlijk gezegd ook nog niet helemaal op mijn plek. Voor mijn gevoel zijn veteranen toch wat oudere mensen. Ik dien gewoon nog elke dag. Maar dit is wel echt leuk hoor. Het zou goed zijn als er wat meer jonge veteranen deze kant op zouden komen. Als een soort reünie? Lijkt mij gezellig.”

Plaatsvervangend Commandant Luchtstrijdkrachten (PC-LSK) Eric Schevenhoven kan zich vandaag bij het nieuwkomersclubje van Frits aansluiten. De opgewekte generaal-majoor bezocht de Luchtmacht Veteranendag weliswaar vaker, maar dit jaar voor het eerst in de hoedanigheid van PC-LSK. Even aan ander verhaal. “Je ziet toch dat mensen je anders benaderen. Meer vooral!” Schevenhoven loopt ontspannen rond, maakt her en der een praatje, schudt onvermoeibaar handjes en is duidelijk op zijn plek tussen de oudgedienden. “Dit is toch mooi?”

Hoewel iedere veteraan een persoonlijke herinnering aan zijn of haar uitzending heeft, ziet Schevenhoven een belangrijke overeenkomst. “We hebben allemaal bereidheid getoond om als het erop aankomt te vechten voor vrede en veiligheid. Met een dag als deze toont de luchtmacht haar waardering voor iedereen die zich daarvoor, waar ook ter wereld, heeft ingezet. Zij mogen best nog eens extra in het zonnetje gezet worden.” 

Terug in de tijd

Dat de veteranendag voor de jongere garde vaak nog een brug te ver is, snapt de PC-LSK wel, maar naarmate hij ouder wordt (‘ja, ik hoor het mezelf zeggen...’) begint hij dergelijke initiatieven steeds meer te waarderen. “Je kijkt toch wat vaker achterom. Best fijn om dan eens met gelijkgestemden terug te kunnen blikken. Actief dienende veteranen zou ik dan ook zeker aanraden om gewoon eens een keertje langs te komen. Je hoort zoveel mooie verhalen.”
Bij het fotobord een eindje verderop is het letterlijk een groot feest der herkenning. Charles Berkholst, bril op het puntje van zijn neus, een oog samengeknepen, port in de schouder van zijn oude kameraad. “Ja, kijk! Dat ben jij hoor. Dat was met Koninginnedag, weet je nog? En daar, die bioscoopzaal.” Enthousiast wenkend naar zijn vrouw: “Yvon, kom kijken. Mooi, joh!” 

Marine Luchtvaartdienst

De 79-jarige Hoensbroeker was erbij, Koninginnedag 1959 in Nieuw-Guinea. 10 jaar lang diende Berkholst als beroepsmilitair bij de Marine Luchtvaartdienst. Want deze veteranendag bij de luchtmacht is ook hun thuis. Het werk was er mooi, de combinatie met een bewogen thuissituatie minder. Hij ging de dienst uit en keerde als burger terug in het vliegtuigonderhoud. “Dat heb ik tot mijn pensioen gedaan. Maar ik ben me altijd militair blijven voelen.”

Samen met zijn vrouw Yvonne verricht de veteraan 3 dagen per week vrijwilligerswerk in Het Elderhoes, het oudste veteranen inloophuis van Nederland. “Een kopje koffie, een luisterend oor. Het zijn kleine dingen, maar zo belangrijk. We hebben allemaal een gezamenlijk verleden en die verhalen móeten verteld blijven worden.”