Parels van de Nederlandse luchtvaartindustrie: GKN Fokker

Van eindlijn voor vliegtuigen tot onderdelenproductie: 60 tot 70 jaar werk aan F-16

Nu de uitfasering van de F-16 binnen de Koninklijke Luchtmacht in zicht komt, zou je verwachten dat de Nederlandse luchtvaartindustrie alleen nog maar oog heeft voor nieuwe toestellen, zoals de F-35. Niets is minder waar, want GKN Fokker voorziet nog voor decennia werk aan de F-16. Topman Michiel van der Maat kijkt naar het verleden en de toekomst.

Al in het midden van de jaren 70 is Fokker betrokken bij de productie van de – toen nog – General Dynamics F-16 in Fort Worth, Texas. Dit levert de jaren erna veel productiewerk op. Zo worden meer dan 1.000 centre fuselages, inclusief bekabeling en systemen (een zogenoemde stuffed fuselage) gemaakt in Papendrecht. Op Schiphol, waar van 1978 tot 1992 de ‘eindlijn’ is, worden meer dan 300 F-16’s geassembleerd. Ook is Fokker nauw betrokken bij diverse moderniseringsprogramma’s met als bekendste de Midlife Update. Op dit moment is GKN Fokker actief in het bouwen en onderhouden van F-16 onderdelen. GKN Fokker maakt sinds 2015 deel uit van GKN Aerospace. Deze grote, wereldwijd opererende toeleverancier in de luchtvaart heeft vestigingen in 15 landen en is actief in zowel de civiele als militaire luchtvaartindustrie. Binnen Fokker zijn 3.300 mensen op verschillende vestingen in Nederland werkzaam.
Niet alleen Nederland, in dit geval GKN Fokker, heeft baat bij de samenwerking met Lockheed Martin. De vliegtuigfabrikant zelf ook, want zij krijgen de beste kwaliteit voor de beste prijs.

Bekijk de samenwerking in deze clip.

Dankzij de KLu

“Als ik met Kamerleden praat, gebruik ik de F-16 als schoolvoordbeeld voor het belang van de Nederlandse luchtvaartindustrie”, zegt Michiel van der Maat. “Wij maken nog steeds de flaperons, de bewegende vleugeldelen, in Papendrecht en zijn betrokken bij diverse updates van de F-16. Daarnaast doen wij onderhoud aan landingsgestellen voor bijvoorbeeld de F-16's van Indonesië. Bijna alle lightweight landingsgestellen wereldwijd komen in Papendrecht langs om ‘opgepoetst’ te worden.” Nu de F-16 in West-Europa langzamerhand wordt uitgefaseerd, behoren grote projecten voor dit type tot het verleden. Wel worden nog steeds verbeteringen aan het landingsgestel doorgevoerd. “Wij denken als GKN Fokker nog zeker voor 20 tot 30 jaar werk te hebben aan de F-16. Dan kunnen wij straks terugkijken op 60 en misschien wel 70 jaar werk aan de F-16. Dat hebben we vooral te danken aan de Koninklijke Luchtmacht die destijds tot aanschaf van dit jachtvliegtuig overging.”

Samenspel

Voorbeeld daarvan en uitdaging voor het bedrijf is de ontwikkeling en bouw van alle inflight opening doors. De nauwkeurigheid van deze luiken, vanwege de stealth eigenschappen, is namelijk heel anders dan waarin Fokker zijn kennis heeft opgebouwd. Toch weet GKN Fokker, in samenwerking met de TU Delft en de NLR zich bij Lockheed Martin en motorenbouwer Pratt & Whitney te onderscheiden. Van der Maat: “Voor ons is het van belang dat je vanaf het begin, de ontwikkelfase, al bent betrokken en meedoet. Je moet dan bepalen waarop je je strategisch wil richten. Wat past bij ons en bij onze technologie, zodat je werk jaren vooruit garant stelt. Dit is een ragfijn samenspel tussen politiek en de luchtmacht, om hun behoeften mee te nemen. Anders kun je die positie als Nederlandse luchtvaartindustrie nooit opbouwen.”

Composiet onderdelen maken, hoe gaat dat? Bekijk het in deze korte clip van GKN Fokker Aerostructures.

‘Sleuteltje’ 

“Wij doen het in het F-35-project heel goed en mogen onszelf best op de borst kloppen”, geeft Van der Maat aan. Zo ontwerpt en bouwt Fokker alle bekabeling voor de F-35. Dit is de eerste keer dat Lockheed Martin een dergelijk cruciaal project uitbesteedt.
Met zo’n 40.000 verbindingen in de bekabeling was 2006 een belangrijk moment voor Fokker. “Toen het ‘sleuteltje’ van het prototype F-35 voor het eerst om ging, ging men van een veelvoud aan foutmeldingen uit. Het waren er slechts 5. Dat is uitzonderlijk weinig en daarop ben ik heel trots.”
Dit leverde gelijk een nieuwe opdracht op voor Fokker. Het Canadese Bombardier klopte op de deur en zo werd de bekabeling, wederom zonder veel problemen, ook voor de A220 ontwikkeld en gebouwd. Een opdracht met een waarde van honderden miljoenen euro's.

Composiet-ontwikkeling

Nederland doet voor 850 miljoen euro mee aan de ontwikkelingsfase van de F-35. Hiervan is 50 miljoen euro gereserveerd voor nieuwe technologie. Een mooi voorbeeld daarvan is de toepassing van composieten onderdelen. Samen met Lockheed Martin, het Pentagon, de Nederlandse overheid en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) is GKN Fokker bezig om een composiet onderdeel voor het landingsgestel te ontwikkelen. Hiervoor is een zogenoemde protofabriek op het terrein van het NLR in Marknesse gebouwd, waar dit soort composieten onderdelen worden ontwikkeld. Met deze ontwikkeling zorgt GKN Fokker er voor haar krachtige positie verder uit te bouwen. En dat komt de gehele Nederlandse luchtvaartindustrie weer ten goede.

Tekst: Frank Visser
Foto's: GKN Fokker
Video's: Lockheed Martin en GKN Fokker Aerostructures