Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 11 | 2017
Voortdurend waakzaam
Dagelijks sleutelen aan de Cougar
Een marinier stoot een harde kreet uit terwijl hij zijn zware halterstang op de grond laat vallen. De technomuziek schalt door de bloedhete hangaar. Vanaf het dek klinken schoten van militairen die hun schietvaardigheden onderhouden. Op het vliegdek van Zr. Ms. Rotterdam is het nooit rustig. Te midden van alle bedrijvigheid werkt de Cougar-onderhoudsploeg stug door. Want de helikopter is onmisbaar tijdens missie Atalanta.
Van oudsher heeft de Cougar een transportfunctie, maar voor de kust van Somalië is de helikopter primair ingezet voor verkenningen. Bijna dagelijks vliegt ze uit om de kustlijn van het land in kaart te brengen. Per vlucht maken de schutter en rescue operator foto’s van bijvoorbeeld tentenkampen waar piraten zich kunnen verschansen. Met de intell gaan de betrokken landen – momenteel Nederland, Spanje en Italië – aan de slag.
Zo’n missie op water vraagt veel van de Cougar, en dus van het onderhoudsteam. “De hoge luchtvochtigheid en het zoute klimaat vergen voortdurende waakzaamheid”, vertelt sergeant-majoor John van het 300 Squadron. Hij is medewerker van het bedrijfsbureau en beheert het onderhoudsplan. “Soms zijn de ramen helemaal mat door het zeezout. Het gaat overal in en tussen zitten. Iedere keer nadat de Cougar heeft gevlogen of buiten gestaan, spuiten we ‘m grondig af om corrosie te voorkomen. En na elke vlucht is er natuurlijk een veel uitgebreider onderhoud.” Het meeste daarvan doet het team als de Cougar geen vluchtplanning heeft. John: “Maar het liefst gaan ze er elke dag op uit. Er is één helikopter aan boord, het is dus heel belangrijk dat die inzetbaar is.”
Ogen en oren van de vliegers
Met hulp van vliegdekofficieren weten de Cougar-vliegers steeds op de juiste plek te landen. Bij elke landing en opstijgen, zijn de vliegdekofficieren (VDO’s) de oren en ogen van de helikoptervliegers. VDO’s Ludo Oost en Eric Blumers ‘wuiven’ de helikopter naar de juiste plek op het dek. “Wij bewaken de veiligheid op en rond het schip”, zegt sergeant-majoor Oost. “De vliegers in de Cougar zien alles, totdat ze boven het dek hangen; dan kijken ze tegen de ‘flat’, de hoge achterkant van het schip aan.”
De Cougar aan boord van het amfibisch transportschip vliegt bijna dagelijks, dus de VDO’s staan deze maanden veelvuldig in de brandende zon op het dek. Tijdens het fastropen landt de helikopter in slechts 1 uur wel 10 keer. De VDO’s weten met strakke armzwaaien de Cougar-vliegers keer op keer naar de juiste plek op het dek te begeleiden. Collega’s zien aan de beschilderde helmen op afstand snel welke VDO op het dek staat. Elke helm is uniek. “De meesten laten hem schilderen, maar ik ben zelf aan de slag gegaan”, vertelt sergeant-majoor Eric Blumers. “Ik heb twee gele helmen met Betty Boop erop. Zij doet me aan mijn vrouw denken. We zijn 2 maanden geleden getrouwd. Vlak voor missie Atalanta begon, was ik nog op huwelijksreis. Zo is ze dagelijks op het helikopterdek bij mij.”
Monnikenwerk
Naast het gebruikelijke onderhoud heeft de onderhoudsploeg een andere belangrijke verantwoordelijkheid. Tegenwoordig moet de olie in de gearbox elke 25 vlieguren worden gecontroleerd. John: “Dat is naar aanleiding van een dodelijk ongeluk met een civiele Cougar in Noorwegen, vorig jaar. In Nederland doen we die controle in Den Helder, maar aan boord uiteraard zelf. Het is monnikenwerk waar onze jongens speciaal voor zijn opgeleid. We demonteren de oliekoeler en halen de olie eruit. De koeler spoelen we, waarna we de olie onder een microscoop controleren op verdachte deeltjes, zoals ijzer. Zolang we die niet vinden, zitten we goed.”
Draai gevonden
De 9 mannen en 1 dame draaien dus lange dagen aan boord om de Cougar in de lucht te houden. “Maar aan het einde van de dag hoef je niet naar huis. Dat is het voordeel van werken op zee”, grapt de sergeant-majoor. De Cougar met haar vliegers en monteurs van de luchtmacht waren al vaker graag geziene gasten aan boord van Marineschepen. John: “De Cougar is een belangrijk onderdeel van missie Atalanta, en wij hebben onze draai op de Rotterdam snel gevonden. Je leert elkaar gauw kennen aan boord van een schip.”
Geen activiteit voor de gemiddelde angsthaas, maar mariniers moeten er regelmatig aan geloven: fast ropen. Boven het helikopterdek van de Zr. Ms. Rotterdam hangt de Cougar op zo’n 10 meter hoogte. Mariniers van het Embarked Boarding Element en het Marine Trainings Command glijden 1 voor 1 naar beneden. Als iedereen veilig het dek heeft bereikt, daalt de helikopter om de volgende groep op te halen. Hoe dat er uitziet? Bekijk het in onderstaande clip.
Toekomst
Dat de NH90 de boordtaak binnenkort van ‘zijn’ Cougar overneemt, daar is John niet bang voor. “Dat hoor ik al 10 jaar. Ik verwacht juist dat we vaker amfibisch zullen optreden met de Cougar. Tijdens het oefenprogramma volgend jaar vliegen we tijdens boven bergen, in warme en stoffige landen en in sneeuwgebieden. Bovendien kunnen we, naast amfibisch optreden, ook medische vluchten ondersteunen en zijn we inzetbaar voor special ops. De toekomst van 300 blijft veelzijdig.”
Missie Atalanta
Marineschip Zr. Ms. Rotterdam opereert voor de kust van Somalië voor de EU-antipiraterijmissie Atalanta. Zij verstoort en ontmoedigt hiermee criminele acties van zeerovers. Jaarlijks passeren tussen de 20.000 en 30.000 schepen de Golf van Aden. Piratengroepen opereren tot een afstand van bijna 750 kilometer uit de kust.
Nederland doet al sinds 2009 mee aan Atalanta. Sinds 2012 is het aantal gekaapte schepen sterk gedaald. Nederland zet zich in internationaal verband ook in om de oorzaken van piraterij op het land aan te pakken. Zo heeft marinepersoneel de lokale kustwacht van de Somalische provincie Galmudug getraind. Deelname loopt in elk geval tot eind 2017. Zr. Ms. Rotterdam vaart volgens planning op 3 December Den Helder weer binnen.
Tekst: ritmeester Djenna Perreijn
Foto: sergeant Sjoerd Hilckmann
Video en montage: adjudant Richard Frigge
