02

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 11 | 2014

“Adios”

Tekst Arno Marchand
Foto sergeant Hille Hillinga

Nieuw leven voor laatste luchtmacht-Fokkers in Peru

x
De Fokker 50’s vlogen van Iquitos naar Lima over de Cordillera Huayhuash, een bergketen in het Andesgebergte. De Yerupajá, midden in beeld, is met 6617 meter de hoogste top. Foto: Rob Lambermont

Zo’n 4 jaar geleden vonden 4 Fokker 60’s van het 334 Squadron een nieuw onderkomen in Peru. Vorige maand vertrokken de 2 Fokker 50’s naar dezelfde bestemming. Na een lange etappevlucht van 4 dagen is het luchtmachtsextet herenigd bij het Escuadrón Aeronaval de Exploración no. 11. Vanuit de Peruaanse hoofdstad Lima gaan de laatste Fokkers uit de luchtmachthistorie een zonnige toekomst tegemoet.

x
Jarenlang diende de Fokker 50’s bij het 334 Squadron en doorkruisten ze het Europese luchtruim, precies waarvoor de bouwer ze ontworpen had. De laatste 2 jaar sleten ze hun dagen voornamelijk stilstaand op Lelystad Airport. Foto’s: Quido te Linde
x
Hoogboom: “Je steekt je ziel en zaligheid erin omdat je wil dat de vliegtuigen een goed thuis krijgen.”

Als gevolg van de bezuinigingsmaatregelen van 2009, stelt de luchtmacht in oktober 2010 de 2 Fokker 50’s van het 334 Squadron buiten dienst. De Defensie Materieel Organisatie (DMO) neemt ze over, maar ze blijven op Eindhoven staan. Voor zogenoemde instandhoudingsvluchten vliegen ze nog tot 1 juli 2012 zo’n 10 uur per maand voor het European Air Transport Centre. De KLu geeft aan de operaties vanaf dat moment niet meer te kunnen ondersteunen. “Op Lelystad vonden we bij onderhoudsbedrijf Nayak een goed onderkomen”, zegt majoor Rob Hoogboom, projectleider bureau afstoting luchtsystemen van de DMO. “We hielden ook 3 CLSK-vliegers current op de toestellen. Iedere 3 maanden vlogen de Fokkers een keer.”

Gebouwd om te vliegen

De Fokker 50’s blijven daardoor in – de duurdere – flyable storage, tegenover – de goedkopere – deep storage van de Fokker 60’s. Hoogboom: “Die stonden heel lang stil met alle gevolgen van dien: corrosie en vocht wat bij de avionica veel klachten opleverde. We hebben er veel werk aan gehad de 60’s weer goed te krijgen. Bij de Fokker 50’s konden we elk moment instappen en wegvliegen. Vliegtuigen zijn gebouwd om te vliegen, niet om stil te staan. Nu hoefden we met de Peruanen alleen maar acceptatievluchten te doen.”

x
De Fokker 50’s vormen binnen Escuadrón Aeronaval no. 11 een aanvulling op de Fokker 60 en vervangen de F-27 (links op rechter foto.) “Peru heeft geregeld problemen met drugstransporten en visserij”, zegt viceadmiraal Silvio Alva, militair attachee in Parijs. “Wij gaan de toestellen ombouwen voor Signals Intelligence. Daarvoor is de Fokker 50 een perfect platform.”
x
14 man en 1 vrouw in gebed, vlak voor vertrek vanaf Lelystad naar Peru. Daarbij ontvangen ze de zegen van Peruaanse Pastoor. Hij geeft voor in beide toestellen een afbeelding mee van San Martin de Porres, een Peruaanse dominicaan en rooms-katholieke heilige.
x
Koetsier: “Wel triest dat materiaal wordt uitgefaseerd. Maar die beslissing is genomen.”

Vlootuitbreiding

Vanaf oktober 2010 staan de kisten in de verkoop. Diverse partijen zijn benaderd, waaronder een nieuwe luchtvaartmaatschappij die vanaf Eelde wilde gaan vliegen. Sinds begin dit jaar tonen de Peruanen serieuze interesse. “Je gaat echter pas met een nieuwe klant in zee als de eerste definitief afhaakt”, zegt luitenant-kolonel Ton Koetsier, salesmanager bij de sectie verkoop van de DMO. “Door het niet rond krijgen van de financiën door de luchtvaartmaatschappij konden we met de Peruanen aan tafel. Zij hadden geld beschikbaar en wilde de Fokker 50’s graag als vlootuitbreiding op de Fokker 60’s.” “Dat betekende voor ons het weerzien met diverse bekende gezichten uit de verkoopperiode van de Fokker 60”, reageert Hoogboom. “Dat schept vertrouwen, want je weet wat je aan elkaar hebt.” Koetsier is het daarmee eens. “We werken met diverse landen. Met Peru gaat dat erg prettig, maar je wordt nog wel eens verrast. Zo stond er vanochtend ineens een priester op het platform om de bemanning te zegenen. Daar wist van tevoren niemand van.”

x
Delegatieleider kolonel-vlieger Santiago Cobos: “De Fokker 50 is net als de 60 een zeer goed vliegtuig. Degelijk gebouwd. Wij gebruiken ze voor visserijcontrole, redding en opsporing. We willen nog 20 jaar met ze doorvliegen.” Foto: Rob Lambermont

“Vamos!”

Op 4 november ondertekent Peru het contract voor de Fokker 50’s. Hoogboom: “Omdat de levering nog dit jaar moest plaatsvinden hebben we ze van tevoren laten spuiten en kregen ze een 6-jaarlijkste onderhoudsbeurt. Dat was een wens van de koper en zoiets wordt opgenomen in het verkoopcontract. En alles hier op de luchthaven Lelystad. We hebben hier veel medewerking gekregen.”

En daar staan de vliegtuigen dan ook op maandagmorgen 17 november klaar voor vertrek. De zon doet zijn best door de sluierbewolking te breken en de grijze vliegtuigen en dito dag van een beetje kleur te voorzien. “Vamos!” zegt 1 van de vliegers als hij ‘zijn’ Fokker 50 instapt bij het vertrek. En het laatste crewlid roept nog “Adios” voordat de vliegtuigdeur voor het laatst in Nederland dichtgaat. Even daarna vertrekken de Fokkers richting Peru. En daarmee is het Fokkerhoofdstuk bij de Koninklijke Luchtmacht gesloten.

In vier dagen naar de anderen kant van de wereld. Bekijk op onderstaande infographic de route en in de carrousel daaronder de foto’s van de bijna 13.500 kilometer lange vlucht.

-

Lelystad

Vooral de eerste van 4 dagen vliegen naar Peru kent lange stukken, te beginnen met Lelystad-IJsland. 2 Nederlanders gaan mee als adviseur.

“Een heel avontuur en een erg mooie trip naar de andere kant van de wereld. Van een ijzig Groenland tot het regenwoud van Peru, ” zegt luitenant-kolonel Rob Lambermont. Normaliter is hij Hoofd Afdeling Luchttransport- en tankeroperaties.

IJsland

Na een tankstop op Keflavik op IJsland, is de route iets verlegd. Lambermont: “We vliegen over gebieden in de wereld waar het weer niet zo vriendelijk is en je geen luxe dat je zomaar ergens even kunt landen.”

“Het routeplan voorzag in een vlucht naar Narsarssuac op Groenland, maar dat veld heeft geen landingshulpmiddelen. Vanwege het slechtere weer kozen we voor Kangerlussuac, de vroegere Sondestrom Air Base.” Foto: Rob Lambermont

Groenland

Keerzijde van deze basis: Vanaf IJsland 20 minuten langer vliegen, en naar Goose Bay zelfs bijna een uur langer. “Tijdens de hele route, en vooral bij dit soort aanpassingen, leverde het operatiecentrum vliegbasis Eindhoven zeer goede ondersteuning.”

Om 00.30 uur Nederlandse tijd landen beide Fokkers op een koud Goose Bay in Canada. “We hadden verschillende crews zodat we onderweg konden afwisselen.” Foto: Rob Lambermont

Goose Bay

Die periode is het erg slecht weer in het noordoosten van de Verenigde Staten en Canada. “Het had enorm gesneeuwd tot wel 2 meter in 1 dag. Daarom vlogen we vanaf Goose Bay niet zoals gepland via Halifax, maar via Montreal.”

“Met zo’n koufront heb je meestal ook een enorme jetstream van west naar oost. Deze keer maakte het een rare lus en voerde het van zuid naar noord. En wij moesten vanaf Goose Bay juist naar het zuiden.” Foto: Rob Lambermont

Jacksonville

Dat levert een forse headwind op van zo’n 225 km/u. “Daardoor hadden we soms maar een groundspeed van 270 km/u. Dat betekent dus langer vliegen. Boven de USA is dat geen probleem met voldoende uitwijkmogelijkheden. Boven zee zou dat lastiger zijn.”

Op Jacksonville wacht een uitdaging. “Vooraf was alles geregeld op de civiele luchthaven, maar de Peruanen wilden op het Naval Air Station landen waar zij een liaison hebben zitten. Dat gaf wel even wat extra werk bij de douane.” Foto: Quido te Linde

Curaçao

Dag drie voert vanaf Jacksonville rechtstreeks naar Curaçao. “Leuk hoor, want hier heb ik zelf nog gevlogen met de Fokker 60 Maritime Patrol Aircraft.”

“Samen met kapitein Douglas Ling zat ik in het eerste vliegtuig. Om gedag te zeggen maakten we eerst een low fly by over het vliegveld voordat we parkeerden op Hato Militair.” Foto: Quido te Linde

Iquitos

De laatste dag brengt beide Fokkers eerst in Iquitos. “Midden in het regenwoud en dat was te merken. Ontzettend hoge luchtvochtigheid en temperaturen tot 40 graden. In 5 minuten was je klam van het vocht. Peruanen uit Lima gaven zelfs aan dat dit niet te harden was.”

Een aantal admiraals vangt de Fokkers hier op. Vanaf Iquitos gaat het verder over het de pieken van de Alpamayo van het Andesgebergte. “Ontzettend grillige bergtoppen, maar ook ontzettend mooi om te zien. Een beetje Lord of the rings-landschap met pieken tot 25.000 voet.” Foto: Rob Lambermont

Lima

Na 4 dagen staat de delegatie met Ling (l.) en Lambermont veilig in Lima. “Als we dan toch afscheid moeten nemen van de Fokker 50, dan is het mooi dat ze herenigd zijn met ‘onze’ Fokker 60’s.”

Lees verder

“Het zijn de beste Fokker 50’s in de wereld met weinig uren en een ongelofelijk hoge serviceability. Bij de KLu maar ook onderweg. Helemaal niets meegemaakt behalve een beetje vocht in een hoogtemeter toen we in het regenwoud waren. Ze bleven altijd inzetbaar.”