Tekst eerste luitenant Wouter Helders
Foto Rob Gieling
SAR-Meet als internationale redderskrachtmeting
Op 19 maart 1993 raakt de Shiokaze, een chemicaliëntanker, 80 km uit
de kust in de problemen. Een Alouette III van de Search and Rescue (SAR) in
Leeuwarden weet, ondanks uitgevallen navigatiemiddelen, het brandende schip als
eerste te bereiken. De helikopterbemanning zet een redder aan boord. Er is
explosiegevaar. Toch weet hij 11 opvarenden van boord te hijsen. Zij worden naar
opstomende schepen in de buurt gevlogen.
Die ‘hij’ is toenmalig sergeant-majoor Piet Schram. De held – hij krijgt er
de bronzen Carnegie Medal voor – van één van de meest memorabele acties uit de
geschiedenis van de SAR is erbij tijdens de op 24 september gehouden ‘SAR-Meet’
op Vliegbasis Leeuwarden. Het is een bijeenkomst met een lach en een traan. Veel
oude ‘strijdmakkers’ komen op het evenement af om elkaar nog eens te zien. En om
afscheid te nemen.
Hoofdrolspeler in de boeken over Piet Storm is Piet Schram (l.). Samen met commandant 303 SAR-Squadron majoor Ed Scherpenzeel poseert hij met het laatste deel uit de boekserie. De SAR-Meet is ook een beetje een afscheidsfeestje. Op de receptie na de wedstrijd dan ook veel oud-personeel.
Einde oefening
Na 55 jaar en 5355 levensreddende en spoedeisende vluchten valt namelijk het
doek voor het 303 SAR squadron. Defensie bepaalde dat SAR geen kerntaak meer is.
Ook is de nieuwe NH90 maritieme helikopter te zwaar om op de landingsplatforms
van de meeste ziekenhuizen te landen. Het squadron wordt per 1 januari
opgeheven; het patiëntenvervoer gaat door tot verwachting medio 2015 tot een
civiele partij als opvolger is gevonden. Schram: “Het is tweeslachtig. Het is
een feestje iedereen weer te zien, maar ook een afscheid. Met de opheffing van
squadron wordt een tijdperk afgesloten.”
Personeel van het 303 SAR Squadron gaat er nog 1 keer voor: links vlieger eerste luitenant Patrick en rechts collega’s marinier 1 Jelmer en sergeant-majoor Jan.
Dagelijkse koek
Drenkelingen, evacuaties van boorplatformen, zoeken naar vermiste personen en
patiëntenvervoer. Voor de mannen en vrouwen van het squadron en voor andere
reddingsorganisaties is het dagelijkse koek. Het jubileum is dan ook het moment
om naast een ‘afscheid’, een krachtmeting te organiseren. Verschillende
militaire en civiele spelers zijn dan ook naar Leeuwarden afgereisd om hun
bedrevenheid in het ‘precisiewinchen’ (manoeuvreren met de kabel) en ‘hoisten’
(optakelen) te bewijzen.
Proeven van bekwaamheid
“Om elkaars niveau te testen en van elkaar te leren”, vertelt commandant 303
Squadron majoor Ed van Scherpenzeel. Belgen, Nederlanders en Spanjaarden
bewijzen op een uitgezet parcours hun bedrevenheid in het precisiewinchen en
hoisten. Van Scherpenzeel: “Allemaal proeven van bekwaamheid die gelieerd zijn
aan het werk dat de SAR-teams normaalgesproken ook uitvoeren.”
Geen enkel land wil voor een ander onder doen. Bemanningen van de Belgische
Sea King Mk.48, Spaanse Puma, Nederlandse NH90 en AB-412 en de Dauphin AS365 van
Noordzee Helikopters Vlaanderen gaan de strijd aan om de eer.
Ook een team van Noordzee Helikopters Vlaanderen doet mee aan de ontmoeting. Oud-personeel functioneert als scheidrechter tijdens de precisiewinch-wedstrijd. Ze letten op techniek, tijd en hoeveel water er na het parcours nog in de ton zit.
Baltic Ace
Tijdens de laatste editie, vijf jaar geleden, wonnen de Belgen. Commanding
officer majoor Reza is vastberaden dat kunstje te herhalen: “Dit is ons werk. We
zijn er goed in en dat komen we hier laten zien.” Als oude rot heeft Reza recht
van spreken. Zo werd hij inzet tijdens de scheepsramp met de Baltic Ace in 2012.
Het grote roll-on-roll-off-schip vervoerde ruim 1.400 fabrieksnieuwe
Mitsubishi’s. In het Nederlandse deel van de Noordzee komt de gigant in
aanvaring met een containerschip en zinkt binnen 15 minuten. “Het sneeuwde, het
was nacht en slecht weer. Toch hebben we (de Belgen, red.) nog zeven mensen
weten te redden.”
De Belgische Sea King met als commandant Reza in actie. De ‘ oude rot’ weet de andere deelnemers af te troeven en de Belgen gaan met de winst naar huis. Net als bij de vorige editie, vijf jaar geleden.
Afwachten
De Belgen werken op veel fronten samen met de Nederlanders. Dat ze dat ook op
SAR-gebied doen, is dus geen verrassing. Ook dat juist zij de opheffing van 303
Squadron extra ‘jammer’ vinden, ligt in de lijn der verwachtingen. Reza: “Wij
werken al jaren prettig samen. Het is nu maar afwachten wie het stokje overneemt
en hoe dat dan gaat lopen.” Ook de Nederlandse eerste luitenant vlieger Patrick
is benieuwd: “Ik heb hier al meer dan 1000 vlieguren. Dat gaat snel bij SAR.
Alleen afgelopen weekend hadden we al vijf inzetten. Het is zonde dat deze club
ophoudt te bestaan. Ik hoop dat ze een goede opvolger weten te vinden.”
