Overleggen en Verantwoording

Overleggen en Verantwoording

Er is toezicht op de wijze waarop de MIVD haar werkzaamheden uitvoert. Bovendien legt de MIVD verantwoording af. In dit hoofdstuk zijn toezicht en verantwoording beschreven.

Vaste Commissie Defensie en Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD)

De minister legt verantwoording af in het parlement. Wanneer dat in de openbaarheid kan, gebeurt dat in de Vaste Commissie Defensie. Wanneer dat achter gesloten deuren moet, legt de minister verantwoording af aan de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD). In de CIVD hebben de fractievoorzitters van de Tweede Kamer zitting. De directeur MIVD is aanwezig bij de vergaderingen van de CIVD als adviseur van de minister van Defensie op I&V terrein.

Commissie van Toezicht op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (CTIVD)

De CTIVD is een onafhankelijke commissie die beoordeelt of de MIVD en AIVD binnen de wet opereren. In 2016 heeft de CTIVD een viertal rapporten over de MIVD uitgebracht:

• Afluisteren en SIGINT MIVD (nr. 47);
• Samenwerkingscriteria AIVD en MIVD, (nr. 48);
• Uitwisseling ongeëvalueerde gegevens AIVD en MIVD (nr. 49);
• Targeting MIVD (nr. 50).

Tevens is de CTIVD de onafhankelijke adviseur bij de behandeling en beoordeling van klachten over het optreden van de inlichtingendiensten.

Auditdienst Rijk/Algemene Rekenkamer

De Auditdienst Rijk controleert de uitgaven uit de open begroting. De president van de Algemene Rekenkamer controleert conform de Comptabiliteitswet de geheime uitgaven. De president heeft deze controle gedelegeerd aan de Auditdienst Rijk.

Inzageverzoeken

Elke persoon heeft de mogelijkheid een aanvraag te doen naar eventueel bij de MIVD vastgelegde gegevens. Als deze gegevens niet langer actueel zijn voor de taakuitvoering van de MIVD en in deze gegevens geen bronnen of werkwijze van de dienst worden onthuld, kunnen deze in aanmerking komen voor openbaarmaking. Tegen weigering tot openbaarmaking kan bezwaar en beroep worden aangetekend. Deze bezwaren worden door een onafhankelijk commissie behandeld.

INZAGEVERZOEKEN 2016

* Daarnaast ook 10 verzoeken van Defensie of andere ministeries met verzoek tot beoordeling stukken afkomstig van (voorlopers van) MIVD in het kader van een Wob-verzoek. MIVD doet deze verzoeken niet zelf af maar beoordeelt wel de stukken op basis van de Wiv 2002.

** Bezwaarzaken bij inzageverzoeken worden behandeld door Dienstencentrum Juridische Dienstverlening. De MIVD heeft geen invloed op de behandeltermijn.

*** Betrof beroep wegens het niet tijdig nemen van een besluit. In 3 gevallen is alsnog een besluit genomen, in het vierde geval is nooit een inzageverzoek aan de MIVD gedaan.

**** Niet gehonoreerd dat kan ook zijn omdat er geen stukken zijn aangetroffen. Het is dus niet perse een harde weigering.

Notificatie

Op grond van artikel 34 Wet op de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002 dient te worden onderzocht of vijf jaar na het beëindigen van de uitoefening van bepaalde bijzondere bevoegdheden hiervan mededeling gedaan kan worden aan de persoon ten aanzien van wie de bijzondere bevoegdheid is uitgeoefend. Het gaat om de bevoegdheid tot:

• het openen van brieven of andere postzendingen;
• het gericht intercepteren van communicatie, zoals door het tappen van een telefoon, het plaatsen van een microfoon of een internettap;
• de selectie van ongericht geïntercepteerde niet-kabelgebonden communicatie (sigint);
• het binnentreden in een woning zonder toestemming van de bewoner (art. 30 lid 1).

De CTIVD heeft in 2016 onderzoek gedaan naar de uitvoering van de notificatieplicht door de AIVD en de MIVD. Het toezichtsrapport (nr. 51) is eind december 2016 vastgesteld en begin februari 2017 naar beide kamers der Staten-Generaal gezonden.

Klachten

Met een klacht over (vermeend) optreden van de MIVD kan een persoon zich richten tot de minister van Defensie. Bij de behandeling van de klacht heeft de CTIVD een adviserende rol. Indien een klachtindiener zich niet kan vinden in de afhandeling van de klacht door de minister kan hij zich vervolgens wenden tot de Nationale ombudsman.

Aantal klachten in 2016 waren 5.

Waarvan er 3 voor advies zijn doorgestuurd naar CTIVD

Media

De MIVD heeft geen actief mediabeleid. Pers- en publieksvragen worden zo snel en volledig mogelijk beantwoord. Er zit een spanningsveld tussen publieke rapportage en het werk van een inlichtingen- en veiligheidsdienst. Tussen niets zeggen en alles prijsgeven zit een wereld van verschil. Het actuele kennisniveau, de bronnen en de werkwijze kunnen én mogen niet publiek worden gemaakt. Dat beperkt de mate van openbaarheid. Bescherming van defensiemedewerkers in het veld en zo ook de werkwijze en informatiepositie van de MIVD, dient een groter belang. De MIVD gaat dan ook nooit in op individuele rechtszaken die nog worden behandeld door een echter, personeelsvertrouwelijk zijn en/of de privacy van de betrokkene kunnen schaden. Bij overige vragen maakt de MIVD altijd een afweging of beantwoording van de persvraag:

• de werkwijze of het actueel kennisniveau van de MIVD kan prijsgeven;

• niet in strijd is met de wettelijk bepaalde bronbescherming;

• en/of militaire operaties in gevaar kan brengen.