Apaches in de steigers

Helikopters ondergaan complete metamorfose

"Wéér een mooie tastbare stap naar de 5e generatie Koninklijke Luchtmacht.” Dat zei de commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Dennis Luyt bij het vertrek van de eerste 3 Apache gevechtshelikopters naar de Verenigde Staten. De toestellen ondergaan een complete revisie. 

Het Project Apache Remanufacture is een complex proces dat per helikopter zo’n 2 jaar duurt. Behalve de modificaties van de Apaches, bestaat het programma uit de aanschaf van een groot pakket aan nieuw missiegericht materiaal, reservedelen en gereedschappen en de transitietraining voor vliegers en monteurs. Ook komen er 2 nieuwe Apache-vliegsimulatoren op.

Alle 28 Apaches krijgen iets dat lijkt op een complete herbouw en revisie van een helikopter. Daarmee wordt de Apache gereedgemaakt voor de toekomst en kan de aanvalshelikopter door Defensie de komende decennia in stand worden gehouden.

Aan de verscheping is een flinke logistieke voorbereiding voorafgegaan. Want wie denkt dat het een kwestie van inladen en verschepen is, heeft het mis. Afgelopen maanden werden de helikopters door personeel van de luchtmacht zo uit elkaar gehaald, dat ze nu in bijna niets nog op een Apache lijken. Op vrachtwagens zijn deze ontmantelde helikopters vanuit het Logistiek Centrum Woensdrecht in kolonne naar het schip in Antwerpen gereden en worden in opdracht van de Defensie Verkeers & Vervoersorganisatie (DVVO) naar de VS gevaren. Een Amerikaans team was speciaal ingevlogen om het gehele transporttraject te ondersteunen.

Schaalvoordelen

De rest van het transport in Amerika had Defensie grotendeels al voor de coronacrisis uit handen gegeven. Dat bleek nu een gouden zet. “We hebben sowieso veel uitbesteed aan de US Army”, zegt projectleider Apache Remanufacture luitenant-kolonel John de Groot van de Defensie Materieel Organisatie (DMO). “We kunnen meeliften op de contracten die zij met de diverse fabrikanten hebben afgesloten. Niet alleen hebben we daardoor deze modificatie relatief snel in gang kunnen zetten, maar het biedt ook zeker schaalvoordelen voor Defensie.”

Het DMO-projectteam moet zich vanzelfsprekend wel houden aan de spelregels van de Amerikanen, maar natuurlijk zijn er ook Nederlandse eisen gesteld. “We hebben de meeste afspraken de afgelopen maanden in een groot draaiboek verwoord en afgestemd met de US Army. Het transport naar Antwerpen was de eerste lakmoesproef of dit deel van de theorie ook in de praktijk werkt.”

Meest geavanceerde configuratie

De haven van Baltimore aan de Amerikaanse oostkust was de plaats van aankomst. Van daaruit ging het transport over de weg naar Huntsville, Alabama. Daar worden de helikopters verder ontmanteld tot losse onderdelen en gaan dan naar verschillende locaties en leveranciers in de VS. Uiteindelijk komen ze, als herbruikbaar, geüpgraded en/of nieuw weer aan bij de Apache productielijn bij fabrikant Boeing in Mesa, Arizona. Daar komen alle onderdelen weer op een nieuw geproduceerd Apache airframe en dan heb je ook wat: de modernste en geavanceerde AH-64E. Denk bijvoorbeeld aan een gemoderniseerde Fire Control Radar, de markante bol bovenop de Apache, maar ook aan nieuwe computers, betere sensoren en geavanceerde datalinks om zo met (on)bemande vliegtuigen en grondtroepen te kunnen communiceren. Ook het motorvermogen gaat omhoog en de Apache krijgt nieuwe composiet rotorbladen.

Levensduur tot 2050

De gemoderniseerde helikopters hebben na de upgrade een geplande levensduur tot 2050. “In feite wordt het hierdoor een nagenoeg nieuwe helikoptervloot met deels hergebruikte en geüpgradede onderdelen”, legt De Groot uit. “Na alle consequenties goed hebben te overwogen, bleek dit voor Defensie de meest efficiënte oplossing. We moeten natuurlijk ook niet meer uitgeven dan noodzakelijk om hetzelfde effect te bereiken. Het is hierdoor wel een uiterst complexe operatie geworden waar continue veel afstemming in zowel de USA als in Nederland voor nodig is”

Waar ook naar wordt gekeken, zijn de niet-bruikbare onderdelen die in de VS achterblijven. Die kunnen geld in het laatje brengen voor Defensie als er kopers voor zijn te vinden. Dat geldt niet voor de oude airframes, die onklaar worden gemaakt. “Als Defensie het wil, kunnen ze als basis fungeren voor een museumstuk of als opleidingsleermiddel op de grond”, stelt De Groot zich voor. “Maar ze kunnen in ieder geval nooit meer de lucht in”.

Apachevloot flink kleiner

Het volgende transport met 3 Apache aanvalshelikopters staat begin februari op de agenda. In de komende weken worden ze op het LCW gereedgemaakt. Gevolg is dat er vanaf komend jaar van de totaal 20 heli’s die in Nederland staan – er vliegen er 8 voor trainingen in de VS - nog 14 inzetbaar zijn. Die Apaches komen later dit decennium aan de beurt voor de upgrade.

Defensie moet het gedurende het Project Remanufacture dus met minder Apache helikopters zien te stellen. De eerste gemoderniseerde AH-64 staan in het vierde kwartaal van 2022 in het Amerikaanse Fort Hood (Texas) gereed. Van de totaal 28 helikopters zijn er nu ook 8 op een US Army basis gestationeerd, tezamen met een aantal nieuwe Chinook transporthelikopters. Daar houden de Nederlandse vliegers oefeningen die hier in Nederland niet mogelijk zijn. De transitietraining voor de vliegers gaat ook daar plaatsvinden. De laatste Apache in de nieuwe configuratie wordt in het eerste kwartaal van 2025 in Nederland verwacht.

Soepele transitie

Het hele project is een enorme uitdaging met een effectief, zeer bruikbaar en daarom mooi resultaat in het vooruitzicht, vindt plaatsvervangend projectleider Eric-Jan Verheem. “De inzetbare vloot is in de beginfase van het project steeds kleiner qua omvang. Dat biedt Defensie ook de kans om andere zaken op orde te krijgen, zoals de voorbereidingen voor de invoering van dit nieuwe wapensysteem. We beogen een soepele transitie. Dat pakken we gezamenlijk met het Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) op. Het is echt qua uitvoering een joint project, een enorme uitdaging”.

Het is voor de Nederlandse vliegers voorlopig nog niet mogelijk om in een eigen vliegsimulator alvast met de nieuwe Apache te trainen. De eerste van de twee nieuwe Apache-vliegsimulatoren arriveert ongeveer tegelijk met de komst van de 1e gemoderniseerde kist. Deze simulator komt op het Defensie Helikopter Commando in Gilze-Rijen te staan.