Tekst Communicatie DMO
Foto Evert Jan Daniels/THEON

Het heeft even geduurd maar begin dit jaar is eindelijk gestart met de uitlevering van 4.000 ‘nachtzichtkijkers’. Met deze helderheidsversterkers kunnen militairen bij zeer weinig licht opereren. Alhoewel de operationele eenheden met smart zaten te wachten op deze kijkers, werd het aanschaffingstraject geplaagd door tegenslagen. Maar behalve de tegenslagen zien we ook dat we dit soort trajecten anders en slimmer kunnen aanpakken waardoor onze eenheden vooral ook sneller over het materiaal kunnen beschikken. In dit artikel is het daarom ook goed stil te staan bij het oude en het nieuwe traject.

Het oude traject (zie ook kader) is nadelig beïnvloed door bezuinigingen en rechtszaken. Daarnaast volgden we een ‘klassieke’ aanpak die we, voor deze op de militaire markt verkrijgbare kant-en-klare artikelen, nu echt anders aanpakken. Behalve de uitlevering van de 4.000 kijkers is nu een vervolgtraject ingezet voor nog eens 3.000 kijkers waarmee de nieuwe aanpak meteen in de praktijk wordt gebracht.

Oude traject:

  • Er is voor gekozen om kijker en buis (de eigenlijke versterker) gescheiden aan te schaffen. Belangrijke reden hiervoor was om zo meer aanbieders te krijgen. Nadeel was echter integratie, coördinatie en testen of het wel samengaat en voldoet aan de eisen.
  • De aanschaf werd uitgevoerd in twee stappen. De eerste stap was de aanschaf van complete HV-brillen om ze te beproeven, de tweede stap was het beproeven van de gemaakte keuze van kijker en buis. Zo werd zeker gesteld dat er een goede kwaliteit brillen zou worden aangeschaft. Het beproevingstraject was weliswaar degelijk maar daardoor ook erg langdurig. Inmiddels is een nachtzichtkijker zo'n goed verkrijgbaar artikel dat lange beproevingstrajecten niet meer nodig zijn.
  • Voor de aanschaf is uitgegaan van een totaal aantal en een prijs waaruit een budget volgde. Op grond van marktinformatie bleek dat het gewenste aantal niet kon worden betaald uit het budget. Het project is herijkt en in aantallen naar beneden gesteld. Toen de aanschaf uiteindelijk plaatsvond was de kijker in prijs gedaald. Het naar beneden bijgestelde aantal dat ook in de markt was gezet, kon echter niet meer worden opgehoogd. De flexibiliteit in aantallen kunnen we  we nu in opties meenemen.
  • In zowel het beproevingsdeel als in het aanschafdeel zijn marktpartijen ook nog twee keer naar de rechter gegaan, omdat er naar hun oordeel, niet terechte stappen waren gezet.

Omdenken

Een nieuwe situatie die overigens van eenieder in de krijgsmacht nog wel wat ‘omdenken’ vergt: van traditioneel ‘ambachtelijk’ werken naar ‘sneller voorzien in’. De verwerving van de tweede serie HV-brillen is voor Defensie daarom een innovatieve testcase. Zo wordt in de nieuwe aanpak nog maar één aanbesteding doorlopen. We gaan uit van één complete HV-bril (en dus geen aparte buis en kijker). Omdat het gaat om bekende goederen die ‘van de plank’ kunnen worden gekocht, hoeven we niet lange test en beproevingsperiodes te doorlopen. Wel controleren we een aantal aspecten van de HV-brillen die we overigens duidelijk van te voren aangeven.

Door het aanschaffen van één complete HV-bril, willen we ook het risico op afstemmingsproblemen tussen de buis en de kijker verminderen. 

Gespreid

Om meer en sneller in te kunnen spelen op technologische vernieuwingen, passen we onze contracten aan. Zo gaan we voor slimme overeenkomsten, die ons de mogelijkheid moeten bieden, om over een langere periode bij te kunnen kopen zonder opnieuw een aanbestedingsproces op te starten. Daarbij is de bedoeling om de HV-brillen in kleinere hoeveelheden, meer gespreid te laten leveren, waardoor ook eventuele technologische ontwikkelingen kunnen worden benut.  

Tot slot zullen we bij de aanschaf ook kijken naar de manier waarop we de HV-bril gaan onderhouden. Hierbij wegen we af wat zinvoller is: onderhouden en herstellen of bijv. kiezen voor vervanging.

Op deze manier wil de DMO ervoor zorgen dat de militair voortaan sneller de beschikking heeft over de meest geschikte HV-brillen.