Tekst Jessica Bode
Foto René Verleg, archief
‘Angst en verdriet in hun ogen’
‘Een eenheid van bijzonder geoefende soldaten voor moeilijke of verrassende operaties’. Een treffende verklaring in de Dikke van Dale over het Korps Commandotroepen, dat op 22 maart precies 75 jaar bestond. Van maart tot en met juni vertellen 4 (oud-)special forces in de Landmacht over hun bijzondere functies. In deze editie het verhaal van majoor Frans Erkelens (48).
Een zichtbaar trots en zelfbewust man met het hart op de tong. Rustig en doordacht. Een professional die anderen graag begeleidt, steunt en het beste in hen naar boven haalt. Stoere militair, echtgenoot en vader van 4 dochters.
Militaire dienst
Erkelens werd geboren in Harderwijk. Zoon van een officier technische dienst en kleinzoon van een commando. Begonnen als dienstplichtige, nu compagniescommandant van de Opleidings- en Trainingscompagnie Speciale Operaties. Hij vertelt: “Ik kon altijd goed leren, maar had er niet altijd zin in. De militaire dienst heeft me goed gedaan. Ik vond het zo leuk dat ik daarna naar de Koninklijke Militaire School in Weert ging.”
Zwarte bladzijde
Vooral de mysterieuze wereld van het KCT sprak hem aan. Na het behalen van zijn groene baret kwam hij in 1994 (via 104 Waarnemings- en Verkenningscompagnie) bij 108 Commandotroepencompagnie terecht. Toen had hij nooit gedacht dat hij een paar jaar later een belangrijke speler zou worden in het Srebrenica-dossier. Een zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis. Erkelens’ eerste uitzending.
SREBRENICA
In januari ´95 vertrok de derde lichting Nederlandse blauwhelmen richting Bosnië. Al jaren woedde er een burgeroorlog tussen de Bosnische Serviërs en moslims. De Nederlandse troepen moesten orde op zaken stellen en de Bosnische enclave Srebrenica beschermen. Toch kon niet worden voorkomen dat Servische strijdkrachten, onder leiding van generaal Mladic, de enclave op 11 juli met een overmacht aan wapens innamen. Later bleek dat de Serviërs vele duizenden moslims tijdens hun vlucht uit de enclave hadden vermoord.
Vliegers leiden
Erkelens werd als een van de forward air controllers van het derde peloton van 108 Commandotroepencompagnie met het verkenningspeloton van Dutchbat 3 naar Srebrenica gestuurd. Vanaf de grond moest hij vliegers naar bepaalde doelen leiden. “Ik weet nog goed hoe Mladic de enclave innam en wij positie innamen op het hoogste punt aan de zuidkant van de stad. Hier hadden we zicht op de vele oprukkende militairen met wapens, tanks en pantservoertuigen.”
Van huis tot huis
Zonder dat de eenheden van Mladic het doorhadden, werden ze urenlang in de gaten gehouden. Erkelens hield ondertussen contact met een F-16-vlieger, die naar hun locatie probeerde te komen. “Pak voor de gein eens een landkaart en ga erop staan. Leid dan iemand van hartje Amsterdam naar Vianen. Het moet heel precies. Van huis tot huis. Dat is best ingewikkeld”, legt Erkelens uit.
Dutchbat III bracht bijna 25.000 mensen in veiligheid
Kogels en granaten
Op den duur kregen de Serviërs de schuilplaats van de commando’s in de gaten. Kogels en granaten sloegen overal in. Het eerste tankschot kwam anderhalve meter achter de toenmalig sergeant terecht. Bunker en loopgraaf werden compleet verwoest. In het heetst van de strijd wist Erkelens de F-16 zo te leiden, dat de juiste doelen werden gebombardeerd. In de chaos die volgde kwamen ze weg.
Heftig en leerzaam
Hoe moeilijk en zwaar de missie soms ook was, Erkelens had het niet willen missen. “Duizenden mensen hebben we zien vluchten. Angst en verdriet in hun ogen. Maar hoe gek het ook klinkt, het was leerzaam. Ja, de enclave is gevallen en veel Bosnische moslims zijn vermoord. Maar Dutchbat III heeft ook bijna 25.000 vrouwen, kinderen en oude mannen naar veiliger gebied gebracht.”
Dienst verlaten
Na zijn Bosnië-tijd werd Erkelens gevraagd instructeur te worden bij de commando-opleiding. Dat deed hij tot 1999. “Toen ging ik de dienst uit en ging ik aan de slag in de civiele wereld."
In 2005 komt hij in aanraking met CIMIC en besluit reserveofficier te worden. Naast het werk voor zijn eigen bedrijf gaat Erkelens 2 keer op uitzending naar Afghanistan. In 2007 besluit hij weer volledig terug te keren bij Defensie.
Commando-DNA
Na verschillende functies is hij nu compagniescommandant bij het KCT. “Het was heerlijk om terug te komen. De wereld om ons heen verandert in hoog tempo. Het is mooi om te ervaren dat het KCT zich steeds blijft ontwikkelen met behoud van de kernwaarden. Het DNA van het Korps Commandotroepen.”
Historie Korps Commandotroepen
De geschiedenis van het Korps Commandotroepen gaat terug tot de Tweede Wereldoorlog.
In juni 1940 gaf de Engelse regering opdracht tot de oprichting van kleine, speciaal getrainde eenheden die Duitse doelen op het Europese vasteland moesten aanvallen. Deze elite-eenheden werden commando’s genoemd. Er was plek voor circa 85 Nederlanders. De meeste werden geworven bij de Koninklijke Nederlandse Brigade ‘Prinses Irene’ in Wolverhampton, waar veel vrijwilligers en dienstplichten naartoe waren gevlucht.
Op 22 maart 1942 startte de eerste, zeer zware commando-opleiding. Ruim 3 maanden later waren de eerste militairen inzetgereed. Zij vormden de Nederlandse commando-eenheid (No. 2 Dutch Troop). Het bleek de voorloper van het huidige Korps Commandotroepen, dat werd opgericht in 1955.
