01

Dit artikel hoort bij: KMarMagazine 01

Kwaliteit centraal in plaats van looptijd rang

‘Meer flexibiliteit en maatwerk’

Aanpassing artikel

Kwaliteit boven anciënniteit is vanaf 30 januari 2023 tot nader bericht opgeschort. Kijk voor meer informatie op het intranet van de Koninklijke Marechaussee.

Doorgroeien op basis van looptijd in rang behoort tot de verleden tijd. Vacatures bij de KMar staan voortaan open voor collega’s die beschikken over de juiste kwaliteiten en ervaring. Bij de Directie Personeel en Bedrijfsvoering wordt het ‘Kwaliteit boven anciënniteit’ genoemd. Anciënniteit is de duur van iemands verbondenheid aan de organisatie; hoelang die een bepaalde rang bekleedt. Aan het traject wordt al 3 jaar gewerkt, maar vanaf 2023 krijgt elke leidinggevende en medewerker ermee te maken. En dat komt de organisatie en haar medewerkers ten goede. Majoor Astrid Talma-van Dam legt uit waarom.

Het is binnen de krijgsmacht een veelgehoorde uitspraak: ‘De mensen staan centraal; zij zijn ons belangrijkste kapitaal’. Dat geldt vooral voor de KMar, begint majoor Talma-van Dam, stafadviseur Strategisch HR Advies. “Maar ieder mens is anders; neemt zijn of haar eigen kwaliteiten, ervaringen, kennis en kunde mee. Het is veel logischer om naar het unieke individu te kijken, in plaats van iedereen over één kam te scheren en hen op basis van ons rangenstramien te laten doorgroeien.”

Daar is de Marechaussee niet (meer) bij gebaat. “We hebben flexibiliteit en maatwerk nodig. Dat hebben we voor ogen met ‘Kwaliteit boven anciënniteit’ (Kba). Hierdoor komt de juiste medewerker met de juiste kwaliteit op het juiste moment op de juiste plek.” Bij burgermedewerkers gebeurde dat altijd al. Zij worden niet weerhouden door de duur die ze in een bepaalde salarisschaal werken. “Hun militaire collega’s zaten vast in een systeem vol procedures en regelgeving.” Kba geldt dus voor de hele organisatie, maar vooral militairen gaan het verschil merken. 

Wie wil doorgroeien, hoeft niet meer te wachten tot de rangduur is voltooid. De focus bij sollicitaties ligt voortaan op competenties.

‘Stilstaan is geen optie’

Weegschaal

In de praktijk betekent dat volgens Talma-van Dam vooral dat zij verantwoordelijk worden voor hun eigen loopbaan. “Als je weet waar je naartoe wilt, kun je gerichter werken aan de zaken die je daarvoor nodig hebt.” Kba betekent niet dat je sneller in aanmerking komt voor een hogere rang, maar dat je meer in de weegschaal moet leggen. “Tot nu kwam een majoorsstoel beschikbaar voor majoors, in de toekomst wordt die tegelijkertijd aangeboden aan kapiteins. Mits die over de juiste ervaring en kwaliteiten beschikken. En doen ze dat nog niet, dan werkt het hopelijk motiverend en gaat iemand aan de slag met zijn of haar persoonlijke ontwikkeling. Dat geldt ook voor een majoor die wordt ingehaald door een kapitein: stilstaan is geen optie. Als je wilt doorgroeien, moet je doorontwikkelen.” 

‘Niemand mag buiten de boot vallen’

Geen luxe

Het traject Kba is in 2019 al opgenomen in de visie ‘De loopbaan beschouwd bij de Koninklijke Marechaussee’ en sindsdien verder uitgewerkt. “We komen van het idee dat iedereen dezelfde hoepeltjes nodig heeft en dezelfde minimale looptijd in rang om door te groeien. Kwaliteit centraal stellen vergt een andere mindset; individuele kwaliteiten bepalen de horizontale en verticale doorstroommogelijkheden. We hadden de afgelopen jaren dus nodig om het gedachtegoed tussen de oren te krijgen en hebben veel vragen beantwoord, bijvoorbeeld vanuit de staf, het Landelijk Tactisch Commando en het Opleidings-, Trainings- en Kenniscentrum Koninklijke Marechaussee, maar ook vanuit de medezeggenschap.”

Niemand is tegen kwaliteit, maar collega's vroegen zich bijvoorbeeld af wat het nu in de praktijk betekent als je de minimale looptijd in rang loslaat. “Anciënniteit zegt immers toch iets over de kennis en ervaring van een medewerker?” Verder is nu helder dat het aantal hogere rangen niet groeit, omdat mensen alleen bevorderd kunnen worden als er een vacature vrijkomt. Een andere onzekerheid ging over een 'opwaartse spiraal' waarbij collega's boventallig raken als ze worden gepasseerd door collega’s met een kortere looptijd of een lagere rang. “Voor hen is er nog steeds een interne herplaatsingslijst, waarbij P&O helpt om een passende nieuwe functie te vinden. We hebben goed nagedacht over de mogelijke positieve en negatieve effecten van Kba. Om flexibel te blijven en maatwerk te bieden, kiezen we er bewust voor om aan de voorkant niet alles procedureel dicht te timmeren. Voorop staat dat niemand buiten de boot mag vallen.” 

Aannemen volgens de ‘Kwaliteit boven anciënniteit’-methode loopt vanaf 1 januari 2023. Archieffoto

‘Kba vraagt een andere mindset’

Kansen

Vanaf 1 januari worden vacatures volgens de Kba-signature gepubliceerd. Die worden niet meer ‘getrapt' opengezet, alle geschikte en beschikbare kandidaten worden gelijktijdig in ogenschouw genomen. En in plaats van de looptijd in rang staan er nu kwaliteitseisen in over benodigde kennis, ervaring en competenties. “Binnenkort verwachten we dus de eerste uitwerkingen. Vervolgens monitoren we maandelijks wat het betekent voor bepaalde rangen en vakgebieden.” Naar die resultaten kijken collega’s van andere krijgsmachtsdelen nieuwsgierig mee. “Ook zij zijn geïnteresseerd in wat dit kan betekenen. Ik ben ervan overtuigd dat deze vorm van maatwerk leidt tot de juiste mensen op de juiste plek en kansen biedt voor de medewerkers én de organisatie.”

De leidinggevende of loopbaanbegeleider kan meer vertellen over Kwaliteit boven anciënniteit.

Dit jaar krijgt de hele KMar-organisatie er voor het eerst mee te maken: ‘Kwaliteit boven anciënniteit’. 2 collega’s vertellen wat zij daar van vinden. 

Tweede luitenant Gijs (26), teamleider Team 6, brigade Grensbewaking

‘Met meer vrijheid komt meer verantwoordelijkheid’

“Kba betekent iets voor mijn eigen loopbaan, maar in de eerste plaats denk ik aan wat het betekent als vacaturehouder. Als een sollicitant echt talent heeft, is het mooi dat die door Kba een kans krijgt. Het is mijn verantwoordelijkheid om dat goed te toetsen. Het wordt belangrijker om in de vacaturetekst duidelijker te specificeren waar we naar op zoek zijn: welke competenties en talenten iemand moet hebben. Zo kunnen sollicitanten toetsen of ze geschikt zijn. In sollicitatiegesprekken zal ik nog verder door moeten vragen om erachter te komen of iemand over die kwaliteiten beschikt. Vooral als iemand nog niet over de ervaring beschikt die voorheen belangrijk was, ben ik natuurlijk nieuwsgierig waarom iemand toch denkt geschikt te zijn. Dus wie ben je, bezit je over de benodigde competenties, waar heb je die opgedaan, waar uiten die zich in en heb je daar voorbeelden van? Door de antwoorden aan elkaar te koppelen en vervolgvragen te stellen, merk je of iemand echt goed is voorbereid of er alleen oppervlakkig over heeft nagedacht en, misschien door Kba, lichtzinnig een poging waagt. In dat laatste geval denk ik dat ik daar doorheen kan prikken. Ik vind het goed dat de KMar met Kba het HR-gebied moderniseert. Met zulke vrijheden komen ook meer verantwoordelijkheden. De vacaturehouder komt in een positie om invloedrijke keuzes te nemen. Ik vind het mooi dat de organisatie ons dat vertrouwen geeft.”

Wachtmeester Marie* (26), Operationeel Verantwoordelijk Leidinggevende en plaatsvervangend groepscommandant, eskadron Hoog Risico Beveiliging

‘Beoordeeld op je prestaties’

“Het nieuws over Kba gonsde al langer rond. Ik vind het goed dat het nu is ingevoerd omdat het een eerlijker systeem is. Het biedt mensen met de juiste kwaliteiten de kans om door te solliciteren. Zij worden niet meer ingehaald door collega’s die misschien niet over die competenties beschikken, maar wel lang genoeg in een bepaalde rang zitten. Voor mij persoonlijk betekent het nog niet zo veel. Ik heb nu een hele leuke functie en nog geen nieuwe job op het oog. In de toekomst kijk ik denk ik wel naar functies in het domein Bewaken en Beveiligen waar ik voorheen geen aanspraak op maakte. Ik denk dat ik voor veel mensen spreek als ik zeg dat het zinvol is om in dit systeem te investeren in jezelf, bijvoorbeeld door een opleiding of cursus te volgen. Nu word je beoordeeld op je prestaties.”

*Niet haar echte naam

Tekst: kapitein Djenna Perreijn | Foto’s: Phil Nijhuis en Hans Roggen