Hoe handel je als marechaussee in het heetst van de strijd? In deze rubriek vertellen collega’s over een bijzonder moment tijdens de dienst. Een moment waarbij het er echt op aankomt.
Opperwachtmeester Bob van K9 blikt terug op een gebeurtenis uit 2017 op Bonaire, toen hij als wachtmeester-1 het Korps Politie Caribisch Nederland ondersteunde in deze ‘bijzondere gemeente’ van Nederland. Hij was destijds aan het werk op het hoofdbureau in de hoofdstad Kralendijk, toen er een melding binnenkwam van een gijzeling. Een mogelijk vuurwapengevaarlijke man zou een vrouw en 2 kinderen gegijzeld houden in een woning. De vrouw had in paniek het alarmnummer gebeld. Samen met een vrouwelijke politiecollega sprong Bob in de auto en stoof erop af.
Waar moesten jullie heen?
“De betreffende woning lag aan het eind van een zandpad, op een soort doodlopend erf. We reden daar in ongeveer 5 minuten naartoe, dus we waren gelukkig snel ter plaatse. Eenmaal aangekomen zetten we ons voertuig aan het begin van het zandpad neer, zodat er geen andere auto langs kon. En we deden onze sirene uit om de verdachte niet hoog in de emotie te jagen.”
Wat gaat er op zo’n moment door je heen?
“Van te voren bedenk je je wat je allemaal kunt aantreffen. Je kunt in een heel slecht scenario terechtkomen als de man de vrouw en kinderen iets heeft aangedaan. Dat zou een horrorscenario zijn. Of als hij ons iets wil aandoen. Daar houd je allemaal rekening mee.”
Hoe pak je zoiets aan?
“Onderweg hadden we snel een plan van aanpak besproken. Zoals waar we de auto zouden neerzetten en hoe we de woning vervolgens zouden naderen.
We stopten op zo’n 30 meter van de woning. Vanuit onze auto riepen we dat de man de woning uit moest komen met zijn handen omhoog. Ik riep dat in het Nederlands, mijn collega in het Papiaments. Maar het bleef stil. Ik vroeg me af: ‘Zou hij de anderen al hebben neergeschoten? Zijn we al te laat?’”
Wat deden jullie toen?
“Voorzichtig stapten we uit en liepen we richting de woning, met onze vuurwapens op de deur gericht. De deur stond half open. Terwijl we stapvoets voorwaarts gingen, en bleven roepen, dacht ik wat gestommel te horen. Kort daarop kwam een man die aan het signalement voldeed de woning uitlopen. We waren super alert. Op Bonaire zijn er veel vuurwapens in omloop, dus de dreiging is hoger.”
Wat deed de verdachte?
“De man kwam verward over. Hij schreeuwde in het Papiaments en zwaaide druk met zijn armen. Ik was vooral gefocust op zijn handen, waarmee hij mogelijk een vuurwapen kon grijpen. We riepen dat hij zich moest omdraaien, zodat we konden zien of hij een vuurwapen achter zijn broekrand had gestopt. Maar hij luisterde niet en bleef met zijn armen rondzwaaien.
Op een gegeven moment maakte hij een rare beweging naar achter, waarop mijn collega een waarschuwingsschot loste. Hij deed even zijn armen in de lucht, maar ging snel weer door met schreeuwen en gebaren. Kort daarop zwaaide hij opnieuw vervaarlijk dicht bij zijn broek, waarop ik ook een waarschuwingsschot loste. Dit keer ging hij op de grond liggen.
Daarop hebben we hem in de boeien geslagen. Dat deden we samen met een derde collega, die net was aangekomen om te helpen. De verdachte gaf zich niet meteen gewonnen. Hij verzette zich tijdens de aanhouding, maar maakte geen kans los te komen.”
Hoe waren de vrouw en kinderen er aan toe?
“De vrouw en de kinderen waren geschrokken en emotioneel. Gelukkig waren ze ongedeerd. Het bleek om een gebeurtenis in de relationele sfeer te gaan. De situatie is met een sisser afgelopen.
Nadat de man is afgevoerd, heeft de recherche de woning doorzocht. Zij hebben een jachtgeweer aangetroffen. Achteraf bleek de man de vrouw en kinderen te hebben vastgehouden, maar zonder gebruik van een vuurwapen.”
Is de aanpak van een gijzeling op Bonaire anders dan je gewend was?
“Ja, in Nederland is het bij een gijzeling een kwestie van de omgeving zo snel mogelijk afzetten, zicht houden op de situatie en wachten op de komst van de Officier van Dienst Politie (OvD-P) en de Dienst Speciale Interventies (DSI). Zij zijn opgeleid om gijzelingen te beëindigen.
Op Bonaire heb je de Groep Bijzondere Operaties (GBO), een soort aanhoudingseenheid, maar die draait niet 24/7 piket. Dus soms moet je bepaalde zaken zelf afhandelen. Voordat ik naar Bonaire ging, had ik nog niet eerder een gijzeling afgehandeld. Natuurlijk weet je dat je in je werk altijd een situatie kunt treffen waarbij je moet schieten. Daar volg je tenslotte je IBT-trainingen voor. Het komt alleen niet vaak voor.”
Hebben jullie de aanpak geëvalueerd?
“Bij aankomst op het bureau hebben we het proces verbaal opgemaakt en de geweldsrapportage voor de waarschuwingsschoten. Dan bespreek je automatisch wat er is gebeurd. Ook hebben we doorgenomen wat er had kúnnen gebeuren. Dan had de situatie er heel anders uitgezien. Alles nalopend, kwamen we tot de conclusie dat we juist hadden gehandeld. Dat vonden ook de korpschef van de politie en de verantwoordelijke van de Marechaussee op het eiland.”
Hoe kijk je terug op het incident?
“Het was heftig, maar ik lig er niet wakker van. Ik kan zaken goed relativeren. Ook als er bijvoorbeeld iemand onverwachts komt te overlijden bij een incident, dan denk ik: dat hoort bij het leven. Helaas. Het kan iedereen gebeuren. Het is je lot. Dat heb je niet zelf in de hand.”
Hoe lang heb je in totaal op Bonaire gewerkt?
“Ik ben daar in 2016 tijdelijk tewerkgesteld in het kader van een onderzoek naar de moord op agent Ferry Bakx. De agent betrapte een groep Venezolaanse woningovervallers en werd tijdens de achtervolging neergeschoten. Na die projectmatige werkzaamheden heb ik in een andere functie enkele jaren bijstand verleend aan de lokale politie, tot juli 2020.”
Hoe kijk je terug op je tijd op Bonaire?
“Ik heb nog steeds contact met collega’s van de lokale politie. Het was een supermooie tijd. In het heetst van de strijd ga je zij aan zij op meldingen af. En in je privétijd drink je samen een biertje. Je maakt daar echt onderdeel uit van de politiefamilie. Omdat het eiland klein is, werk je met een klein team. Je bent daar echt op elkaar aangewezen. Als er een grotere melding is, dan zal iedereen daar op een of andere manier bij betrokken worden. Dus je maakt samen veel mee. Daarnaast is het werk heel divers, er zijn veel verschillende meldingen waar je op afgaat. Zoals een ruziënd stel, een schietpartij, een beroofde oma, een verdronken duiker of een zware aanrijding. Dat maakt het werk heel uitdagend.”
Ben of ken jij een collega die iets bijzonders heeft meegemaakt tijdens de dienst? Een moment waarbij ‘het erop aankwam’? Laat het ons weten via kmarmagazine@mindef.nl.
