‘Tevreden werknemer is betere werknemer’
Het aantal marechausseeverzoeken voor individuele bemiddeling door de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht (IGK) neemt al enige tijd af. Hoe zou dat kunnen? Gaat er niets meer fout in de organisatie? Dat zou natuurlijk geweldig zijn, zegt stafofficier IGK luitenant-kolonel Anton Gakes van de Koninklijke Marechaussee. Maar hij vermoedt dat de zaken anders liggen. “De kans is vrij groot dat vastgelopen collega’s de IGK niet weten te vinden of niet weten wat de IGK in zijn of haar situatie kan betekenen. Dat is jammer.”
Niet dat Gakes om werk verlegen zit, maar toch is het spijtig dat er minder bemiddelingsverzoeken binnenkomen, meent de stafofficier. “Want er zullen vast ook bij de Marechaussee nog steeds medewerkers zijn die een luisterend oor zoeken en een ingang voor bemiddeling in een lastige situatie.” Volgens Gakes loont het de moeite om de hulp in te roepen van het instituut IGK bij ingewikkelde kwesties, want de meerderheid van de aanvragers is tevreden over de afhandeling van zijn of haar zaak.
Slepende kwesties
Bij de IGK komen bemiddelingsverzoeken binnen uit allerlei lagen van de defensieorganisatie. Van beginnende collega’s uit de initiële opleiding tot ervaren mensen die met Functioneel Leeftijdsontslag gaan, veteranen en alles ertussen. Het zijn collega’s die vastgelopen zijn in de organisatie, die zich niet gehoord voelen, die geen antwoord hebben gekregen op hun vragen en daardoor soms gefrustreerd rondlopen. “Een tevreden werknemer is een betere werknemer”, motiveert Gakes de reden om slepende kwesties aan te pakken. Hij handelt zelf met name de marechausseezaken af.
Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht
De Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht heeft een onafhankelijke rol binnen de krijgsmacht. (Voormalig) defensiepersoneel kan er terecht als het behoefte heeft aan een luisterend oor of bemiddeling. Daarnaast adviseert hij de minister van Defensie en treedt hij op als Inspecteur der Veteranen en als Inspecteur der Reservisten. De IGK heeft een adviestaak. Hij kan signaleren, agenderen en rapporteren, maar niet commanderen. Het instituut is gehuisvest op de Zwaluwenberg in Hilversum.
Beleving
De huidige IGK luitenant-generaal der mariniers Frank van Sprang polst tijdens zijn vele werkbezoeken de beleving van de collega’s op de werkvloer. Minder bekend is misschien dat werknemers ook een individueel beroep op de IGK kunnen doen als hun persoonlijke beleving minder positief is. Collega’s die gebruikmaken van deze individuele bemiddeling hebben vaak al meerdere procedures doorlopen, die niet tot tevredenheid hebben geleid.
Gakes: “We ontvangen hen op de Zwaluwenberg in Hilversum voor een intakegesprek. Dat doet vaak al wat met mensen. Het is een statig pand, waar de rode loper voor hen is uitgerold. Als we in alle rust de zaak doorspreken, horen we vaak: ‘dit is de eerste keer dat er écht naar mij werd geluisterd’.”
Allergie
Er zijn allerlei voorbeelden te noemen van kwesties die op het bureau van de IGK belanden. Van iemand die uit de initiële opleiding is ontheven vanwege een allergie, tot iemand die vindt dat de COVID-richtlijnen onvoldoende worden gerespecteerd, tot iemand die met vragen zat over het mogelijk intrekken van een verklaring van geen bezwaar (vgb) vanwege een relatie met een buitenlandse partner.
Gakes: “Na een intakegesprek vragen wij de betrokken partijen of ze openstaan voor bemiddeling. Eigenlijk reageren zij meestal vrij snel met een bevestigend antwoord. We verzoeken vertegenwoordigers van de werkgever om nog eens naar de zaak te kijken in het kader van hoor en wederhoor en vervolgens om tafel te gaan, samen met de betrokken werknemer.”
Ongeveer 90% van de collega’s die bemiddeling hebben aangevraagd is achteraf tevreden. Dat betekent niet automatisch dat ze gelijk krijgen. Zo kon de jonge oud-collega met de allergie toch niet blijven. “We hebben er alles aan gedaan om hem nog een kans te bieden en te behouden. Er zijn onder meer nieuwe medische tests gedaan, maar helaas niet met het voor hem gewenste resultaat. Vervolgens is door het Opleidings-, Trainings- en Kenniscentrum Koninklijke Marechaussee (OTCKMar) aangeboden om hem te begeleiden met zijn volgende stap. Zo iemand is natuurlijk teleurgesteld, maar kan wel weer verder.”
Regels en procedures
Als er zaken misgaan, betekent dat dus niet per se dat er onjuist is gehandeld. Mensen kunnen best de juiste regels en procedures hebben gevolgd voor een afwijzing of afhandeling. Maar was er oog voor de menselijke maat? Had het wellicht toch niet anders aangepakt kunnen worden? “Behandelaren zijn vaak druk of alleen verantwoordelijk voor een deel van het proces”, legt Gakes uit. “Er is niet altijd tijd om het totaalplaatje te beschouwen.”
En die tijd nemen ze bij de IGK wel. “We vragen mensen om de zaak van meerdere kanten te bekijken en er vervolgens samen over te praten. Soms zit er niet meer in, maar mensen kunnen wel iets afsluiten. Ze zijn van een frustratie verlost, kunnen de kwestie loslaten en weer naar de toekomst kijken. Die persoon weet dan: ‘Er is naar mij geluisterd en open en serieus over gesproken, meer kun je niet doen’.”
D. (20)
“Ik heb onlangs gebruik gemaakt van de bemiddeling van de IGK vanwege gedwongen ontslag. Vorig jaar heb ik om medische redenen ontslag moeten nemen toen ik in de Wachtmeesteropleiding zat. Ik was het daar niet mee eens en heb bij meerdere mensen aangeklopt om hierover in gesprek te gaan. Ik had het gevoel dat ik van het kastje naar de muur gestuurd werd. Niemand kon mij verder helpen en ik wist niet bij wie ik nog terecht kon. Uiteindelijk werd ik gewezen op de IGK. Misschien zou die wél over de juiste ingangen beschikken. Ik heb een e-mail naar de IGK gestuurd waarin ik mijn situatie heb uitgelegd. Kort daarop heeft luitenant-kolonel Anton Gakes contact met mij opgenomen. Onze gesprekken heb ik als zeer positief ervaren. Ik heb meerdere keren contact met hem gehad, omdat we eerst de uitkomst van mijn ingediende bezwaar moesten afwachten. Na enige tijd kreeg ik een uitnodiging voor een gesprek met iemand die mij misschien verder zou kunnen helpen.
Via de IGK kwam ik dus wél in contact met de juiste kanalen. Het gesprek dat ik vervolgens had was zeer prettig. Ik heb mijn verhaal kunnen doen en ook de kant van de ‘tegenpartij’ kunnen horen. We waren het niet over alles eens, maar de uitkomst was positief. Later dit jaar mag ik weer instromen in de Wachtmeesteropleiding, na natuurlijk mijn keuringen weer gehaald te hebben. Daar ben ik uiteraard erg blij mee. De reden dat ik naar de IGK ben gegaan was om een luisterend oor te vinden dat misschien ook nog wat voor mij zou kunnen betekenen qua bemiddeling. Dat is gelukkig zeer geslaagd! Mijn wens is altijd geweest om bij de Marechaussee te werken en nu mede dankzij de bemiddeling van de IGK kan ik terug naar de opleiding. Hopelijk op weg naar een toekomst binnen de Marechaussee.”
