‘Gesimuleerde samenwerking zorgt voor zachtere landing’
Tijdens bivak 3 van een lichting marechausseebeveiligers vond onlangs een bijzondere pilot plaats. Terwijl toekomstig marechaussees van het Opleidings-, Trainings- en Kenniscentrum KMar (OTCKMar) de laatste horde namen naar hun blauwe baret, oefenden tegelijkertijd aspirant-officieren van de Koninklijke Militaire Academie (KMA) hun leidinggevende capaciteiten. Een unieke samenwerking die normaal gesproken pas op de werkvloer start, nadat beide partijen hun opleiding hebben afgerond.
Kapitein Hans Lemain, pelotonscommandant op de KMA, is een van de 2 initiatiefnemers van de pilot, die als doel heeft om tijdens de opleiding al de interactie tussen toekomstig leidinggevenden en operationele collega’s te simuleren. “Samen met kapitein Sebastiaan van Echten, die destijds als teamleider werkte bij de sector Basis Opleidingen van het OTCKMar, heb ik 2 jaar geleden de kansen, mogelijkheden en risico’s onderzocht om aspirant-officieren en marechaussees of wachtmeesters al in de opleiding aan elkaar te koppelen. Dit heeft eerder al geleid tot 2 kleine pilots. Dit keer pakken we het groter aan met een zestal 4e-jaars kornetten van de KMA en 68 marechausseebeveiligers, die gezamenlijk een meerdaagse oefening draaien.”
Nu nog worden de kornetten op de KMA opgeleid in een context met andere kornetten, en op het OTC wachtmeesters met wachtmeesters en marechausseebeveiligers met marechausseebeveiligers, legt Lemain uit. “Deze opleidingen vinden afzonderlijk van elkaar plaats, in 3 zuilen. Het wordt spannend wanneer deze verschillende werelden in de operatie bij elkaar komen, je bij wijze van spreken een satéprikker door de zuilen heen steekt”, legt Lemain uit. Hij spreekt uit eigen ervaring. “Er kwam in mijn eerste functie als teamleider best veel op me af. Je wilt je nieuwe collega’s leren kennen, verbinding maken, maar moet ook bijsturen als dat nodig is. Iedereen kijkt naar je. Jij bent ervan en dat is in het begin best even spannend!”
Bivak 3
En wat is de beste gelegenheid om aspirant-officieren en operationele collega’s in spe voor te bereiden op hun toekomstige samenwerking? Juist… in een situatie waarin de omstandigheden niet optimaal zijn, zoals bivak 3. Daarin trekken de toekomstige collega’s samen op en houden ze een compound draaiende in een instabiele regio. “Voordeel van deze context is dat iedereen continu wordt blootgesteld aan fysieke en mentale prikkels. Onzekerheid over wat komen gaat, vermoeidheid, geen comfort”, verklaart Lemain. Volgens hem is het niet de vraag of, maar wanneer zich uitdagende situaties voor doen, die tot interessante interacties leiden. “Het is wat dat betreft net een snelkookpan. Een half jaar samenwerking in de operatie, simuleer je nu in een paar dagen.”
“De grootste leerwinst voor kornetten zit in het leidinggeven aan hun toekomstige doelgroep. De mate waarin ze hun leiderschapsstijl moeten aanpassen en afstemmen op het individu is veel groter dan tijdens oefeningen op de KMA waar iedereen elkaar kent en weet wat ze aan elkaar hebben.” Deze opzet vraagt volgens Lemain om meer flexibiliteit. “Ze oefenen met het kennismaken met een nieuw team en om daar leiding aan te geven in alle facetten, directief als het moet en sociaal als het kan. Alle fasen van teamontwikkeling komen voorbij.” Het mes snijdt volgens hem aan 2 kanten. “Voor de marechausseebeveiligers ligt de winst in het ervaren van de manier van leidinggeven door officieren. Dat doen de aspirant-officieren anders dan instructeurs, waar ze tot nu toe vooral mee te maken hebben gehad.”
Go of no-go?
Lemain hoopt dat de samenwerking een vast onderdeel wordt tijdens de opleiding. “We zullen de pilot evalueren. En daarna… de volgende stap in het proces ligt niet bij mij. Dat moet op hoger niveau worden besloten, dat gaat namelijk over de richting die we met opleiden op willen. Vinden we dit als organisatie belangrijk en creëren we ruimte in de toch al volle jaarplanningen of blijft de druk op kwantiteit ons dwingen.” Go of no-go: Lemain is tevreden over het verloop van de pilot. “Iedereen ziet dat deze gesimuleerde samenwerking ervoor zorgt dat de kornetten en toekomstige marechausseebeveiligers straks een zachtere landing binnen de organisatie maken als ze aan hun eerste functie gaan beginnen. Natuurlijk maken ze nog fouten, maar dat mag in deze veilige omgeving. Feit is dat je met deze werkwijze echt investeert in kwaliteit van de toekomstige collega’s en ze beter voorbereid op het echte werk.”
Hoe zij de pilot ervaren
Tijdens bivak 3 hebben de kornetten van de KMA en de leerlingen van de opleiding tot marechausseebeveiligers (lichting 20-10) een compound ingericht op de Arnhemse Heide. Aan hun de taak om in een fictieve instabiele regio, waar criminele samenwerkingsverbanden de macht hebben overgenomen en de dienst uitmaken, in 4 dagen tijd de rust terug te brengen. 2 toekomstige collega’s vertellen vanuit hun rol wat zij van de pilot vinden.
Kornet Glenn Horsten
‘De lessen die je hieruit leert zijn ongekend’
“Wat mij opvalt tijdens deze pilot is dat de realiteit goed wordt gesimuleerd. Je wordt hier als toekomstig leidinggevende met omstandigheden geconfronteerd die je straks in de praktijk ook tegenkomt. Situaties die je op de KMA niet kunt nabootsen. Je geeft nu namelijk leiding aan je doelgroep en niet aan je studiegenoten, die bij een bepaalde aanwijzing meteen weten wat je bedoelt. In het begin was het even aftasten. Wat werkt wel en wat niet? Hoe breng je je boodschap het beste over, hoe sla je de brug naar de collega’s, die je moet aansturen? Erg belangrijk om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Ik hoorde van teamleiders dat zij in de praktijk vaak tegen dit soort vraagstukken aanlopen. Het is fijn dat we nu de mogelijkheden hebben onze vaardigheden in een veilige en gecontroleerde omgeving te trainen. Of alles perfect verloopt? We hebben de club ook al een keer strak moeten trekken, toen we merkten dat de discipline afnam. Het is goed om nu met zo’n situatie geconfronteerd te worden. De lessen die je hieruit leert zijn ongekend.”
Marechaussee-4 Yusif Kawa
‘Minpunten? Nee, ik kan ze niet bedenken’
“Deze pilot is voor beide partijen erg goed. Wij kunnen ons tijdens deze oefening puur richten op onze toekomstige taak als marechausseebeveiliger en de kornetten op het leidinggeven aan ons. De werkwijze tijdens dit bivak is te vergelijken met hoe het straks ook in onze eerste functie gaat, alleen de omgeving waarin we dat doen is dan anders. Ander voordeel is dat we in deze samenstelling ook meteen kennismaken met onze toekomstige leidinggevenden en de manier waarop zij werken en leidinggeven. Tot dit bivak werkten we namelijk alleen maar met bekende instructeurs. De kornetten kenden we niet. Beide partijen benaderen ons op een prettige manier. Ze proberen ons te begrijpen en geven waar mogelijk complimenten om ons te motiveren. Wat mij opvalt is dat de kornetten zich net iets meer opstellen als collega’s en de kaderleden zich meer focussen op het lesgeven. Hoe dan ook, het zijn allebei leuke partijen om mee samen te werken. Beiden zijn recht door zee en kunnen streng zijn als het moet. Dat vind ik een goede zaak. Minpunten? Nee, ik kan ze niet bedenken.”
