Achter de schermen

…op Amsterdam Centraal

Honderden mensen zwermen in de IJhal van Amsterdam Centraal. Onder hen: 4 ‘terroristen’ die een aanslag beramen. Aan het team van brigade Noord-Holland van de Koninklijke Marechaussee om de acteurs op te sporen tussen alle bezoekers van het station.

De oefening van 10 oktober staat volledig in het teken van predictive profiling. Het doel: een potentiele dader al tijdens de voorbereidingen van een aanslag of misdaad onderkennen. De methodiek predictive profiling gaat uit van een normbeeld. Op basis van kennis en ervaring zien de marechaussees wie afwijkend gedrag vertoont. Is er sprake van een verdachte indicator, dan spreken de KMar-collega’s de potentiele dader aan. Door middel van security questioning vragen de marchaussees wat de betrokkene op het station komt doen.

Aan de oefening doen 10 marechaussees mee van de brigade Noord-Holland, gekleed in burger. Enkel een verstopt oortje verraadt hun ware aard. Met een beperkt signalement van de nepterroristen gaan zij op pad.

Scroll naar beneden en kijk mee tijdens de KMar-oefening op Amsterdam Centraal.

Tekst: ritmeester Saminna van den Bulk | Foto’s: korporaal Gregory Fréni

Geen contact

“Reizigers kijken om zich heen. Naar de borden, hoe laat hun trein gaat. Lopen even naar de supermarkt voor een broodje. Sturen een appje op hun telefoon. Maar alles gebeurt in een zekere haast, want je wilt de trein halen”, zegt adjudant Peter, die meedoet aan de oefening. Mensen die met een ander doel naar het station komen, vallen voor hem snel op.

Ontwijkend antwoord

In de oefening, die een uur duurde, werden de acteurs gefaseerd ingezet. 4 dames lopen onopvallend rond. De één maakt stiekem foto’s, de ander loopt doelloos heen en weer. Het is gedrag dat een leek niet zou opvallen, maar het lukt de marechaussees de actrices uit de hordes reizigers te vissen. Na een behulpzame “Kan ik u helpen?” volgen er vragen waarom iemand op het station is. “Heeft iemand geen eenduidig antwoord, dan is dat een indicator dat er iets mis is”, zegt Peter.

Burger versus blauw

Het is geen sinecure om de ‘criminelen’ op te sporen. Het feit dat de marechaussees voor de oefening in burger zijn maakt het nog moeilijker, vertelt de adjudant. Het inzetten van geüniformeerd personeel kan de crimineel namelijk een prikkel geven waardoor hij afwijkend gedrag kan gaan vertonen. En zonder uniform gebeurt dat dus niet. “Het blauwe tenue roept een reactie op bij mensen die iets van plan zijn. In zekere zin kan het preventief werken.”

Ideale locatie

Het team waar Peter deel van uit maakt is het 4e team van de KMar dat deze oefening doet dit jaar, maar het is voor het eerst dat deze training op Amsterdam Centraal plaatsvindt. “Predictive profiling is steeds belangrijker geworden in de laatste jaren”, vertelt wachtmeester-1 Ruben. “We organiseren ieder jaar een oefening in hoe je afwijkingen herkent en hoe je hierop reageert. Een betere locatie dan Amsterdam Centraal is er niet, want hier komen veel verschillende soorten mensen. Amsterdammers, toeristen, reizigers, maar ook zwervers. Dat maakt het des te uitdagender om afwijkend gedrag te onderkennen.”

Nieuwe werkplek

Amsterdam Centraal is niet alleen interessant vanwege de bezoekers van diverse pluimage. Er komt een nieuwe treinverbinding tussen Amsterdam en Londen, de Eurostar. Daarom lopen er waarschijnlijk vanaf komend jaar marechaussees op het station om de grensbewakingstaak uit te voeren. “We controleren straks de reizigers die richting Londen gaan”, legt kapitein Eduard uit. Voor de mensen die van Londen naar Amsterdam reizen, wordt de controle al uitgevoerd door de Franse immigratie in Londen.

Altijd gereed

“De komst van de Eurostar was niet de aanleiding van de oefening op Amsterdam Centraal”, vervolgt Eduard. “Maar door te oefenen op dit station krijgen we wel meer omgevingsbewustzijn van de locatie waar we straks aan de slag gaan. Patrouille hoort niet bij onze taak op het station, maar wij staan natuurlijk altijd klaar om de politie te assisteren bij een calamiteit.”