‘Wil je weten of een plan werkt, dan moet je het in de praktijk testen.’ De Koninklijke Marechaussee (KMar) paste deze tegeltjeswijsheid begin oktober toe op OPPLAN10401 Terrorisme in Nederland. Daarin staat omschreven wat de KMar en de ketenpartners moeten doen als er sprake is van (dreigend) terrorisme. Voor de oefening Defending Freedom 2019 schroefde de NCTV daarom het dreigingsniveau fictief op naar niveau 5, ‘kritiek’. Het doelwit: Maastricht Aachen Airport.
Hoewel het dit keer een grootschalige oefening betrof op verzoek van de Veiligheidsregio Limburg-Zuid, is een dergelijke inzet om vitale infrastructuur te bewaken en te beveiligen niet ondenkbaar. Gebeurtenissen in het verleden maken dit duidelijk. Herinnert u zich nog de inzet op en rond Schiphol in de zomer van 2016, naar aanleiding van een signaal? Nog steeds is de kans op een aanslag reëel. Defending Freedom had tot doel om alle deelnemers hier zo goed mogelijk op voor te bereiden.
De oefening duurde in totaal 2 dagen. De eerste dag had de KMar de regie en stond in het teken van opschaling. Hierbij werd de alarmering, verplaatsing, opvang, ontplooiing, bewaking en beveiliging van de luchthaven en de geïntegreerde samenwerking met 13 Lichte Brigade geoefend. Hieronder kunt u daarvan de foto’s bekijken. Op dag 2, onder leiding van de Veiligheidsregio Limburg-Zuid, werd achter gesloten deuren geoefend. Toen vond er een ‘aanslag’ in de terminal plaats en was een specifieke rol weggelegd voor de Dienst Speciale Interventies, de veiligheidsregio en de hulpverleners.
1. Aanleiding voor het verhogen van het dreigingsniveau is een bericht op social media. Daarin kondigt een terroristische organisatie aan een aanslag te willen plegen op Maastricht Aachen Airport. Omdat de KMar verantwoordelijk is voor de beveiliging van de burgerluchtvaart maakt 1 peloton van de Hoog Risico Beveiliging (HRB) zich klaar voor inzet. 2. Pelotonscommandant HRB tweede luitenant Dennis: “Ik heb wel vaker oefeningen gedraaid, maar die waren meestal alleen op papier. Een praktijkoefening als deze zouden we veel vaker moeten doen. Dan weet je waar je als eenheid aan toe bent en waar je tegenaan loopt. Nu kunnen we echt laten zien dat we er staan als het erop aankomt. Ik hoor alleen maar positieve geluiden uit mijn peloton.” 3. De HRB vertrekt onder begeleiding van de motorpool richting Maastricht Aachen Airport. Daar nemen ze de bewaking en beveiliging van de luchthaven over van de collega’s van de brigade Limburg-Zuid. Ook wordt de Delta-compagnie van 17 Pansterinfanteriebataljon van 13 Lichte Brigade gealarmeerd om bijstand te verlenen aan de KMar en zo het voortzettingsvermogen van de inzet te waarborgen. 4. Eenmaal bij de luchthaven bouwt de HRB een aantal roadblocks. Behalve statische inzet wordt er ook dynamisch gepatrouilleerd. “Deze inzet sluit naadloos aan op onze normale werkzaamheden. Of je nu een object in de Randstad beveiligt of een luchthaven, onze opdracht is hetzelfde. We zorgen dat het vliegverkeer door kan gaan en treden op als dat nodig is”, vertelt marechaussee-1 Arie. 5. In de ‘blauwe kamer’ volgt de oefenleiding alles op de voet. De scenario's bij de roadblocks worden met camerabeelden gevolgd. Majoor Ronald Sanders: “We gebruiken het Landelijk Crisis Management Systeem. Onze ketenpartners doen dat ook. Ideaal, want daarin staat wie wat doet en heeft gedaan. De situatie wordt live bijgehouden. Goed voor de situational awareness.” 6. Groepscommandant wachtmeester-1 Jelle bemant met zijn collega’s 1 van de roadblocks. Alle voertuigen die op de luchthaven moeten zijn, worden met argusogen bekeken. “Behalve de scenario’s met acteurs passeren hier ook mensen die niks met de oefening te maken hebben. Als we met een echte situatie worden geconfronteerd, kunnen we een beroep doen op de collega’s van de brigade Limburg-Zuid.” 7. De hulptroepen van 13 Lichte Brigade uit Oirschot zijn gearriveerd. De KMar stuurt de ‘groene’ collega’s aan. Landmachters zijn immers geen opsporingsambtenaar, maar ondersteunen de HRB waar mogelijk. Met de extra handjes is het eenvoudiger om te rouleren met de capaciteit en is het voortzettingsvermogen van de inzet gegarandeerd. 8. Groepscommandant sergeant-1 Chris van 17 Pansterinfanteriebataljon over de samenwerking: “In het begin moesten we het radioverkeer wel even afstemmen, maar we praten in grote lijnen dezelfde taal. De verschillen? Wij komen niet vaak met de burgerbevolking in aanraking, de KMar wel. Wij hebben daarentegen weer meer ervaring met roadblocks. Nu staan we schouder aan schouder, met hetzelfde doel.” 9. Soldaat-1 Ramon: “Ik vind deze inzet erg leuk om te doen. Het is weer eens wat anders. Normaal werken we in het bos. Ik beman samen met een KMar-collega een roadblock. Hij doorzoekt een voertuig en ik hou de omgeving en personen in de gaten. Ik ben erg benieuwd hoe het allemaal verder gaat. Het is in ieder geval leuk om te zien dat de KMar dingen anders doet, maar dat hun aanpak ook werkt.” 10. Een oefening is geen oefening als er niet ook daadwerkelijk iets gebeurt. Alle roadblocks werden ‘getrakteerd’ op een aantal casussen. Mensen die afwijkend gedrag vertoonden, een journalist, een vlogger, scheldende burgers en 2 mannen die een verkenning uitvoerden. Aan de bewakers en beveiligers de taak om de verdachte situaties te onderkennen en actie te ondernemen.
Tekst: Robert den Hartog | Foto's: sergeant Aaron Zwaal
