Humane overtocht staat centraal op Lesbos

“Ik werk sinds 2 jaar op het hoofdkantoor van Frontex in Warschau op de Training Unit. Ik ben hier gedetacheerd voor de KMar, maar het werk is in burger. Ik ben verantwoordelijk voor het organiseren en coördineren van de trainingen aan de escorts en escortleiders op Lesbos. Het gaat om een predeployment-training, die in de eerste week van hun inzet op Lesbos wordt gegeven.

Deze training vindt elke maand plaats, met escorts uit allerlei lidstaten. We leren hen bijvoorbeeld hoe ze vreemdelingen begeleiden op een veerboot en in een bus. Dat is namelijk nieuw. Normaal gesproken begeleiden ze hen op vliegtuigen. Op een veerboot is de ruimte heel anders ingericht dan in een vliegtuig, waardoor ze met andere zaken rekening moeten houden.

Ik verzorg de planning van de trainingen voor het hele jaar. Per land varieert de duur van de inzet: Nederlandse escorts blijven bijvoorbeeld 2 maanden, Polen 3 maanden en Portugezen 1 maand. Elke maand hebben we dus een grotere of kleinere klas. Ik benader de trainers en regel zaken als leslokalen, lesmateriaal, hotelkamers en budgetten.

Verder verzorg ik de opening van elke nieuwe lesweek, dus ik ga elke maand naar Lesbos. Ik vertel de cursisten wat ze kunnen verwachten en vraag ook naar hun verwachtingen. Internationaal werken bevalt goed; binnen de terugkeersector hebben we onderling een goede band. Op een gegeven moment ken je elkaar in het wereldje.”

“In maart en juli heb ik training gegeven aan een nieuwe lichting internationale escorts voor Frontex in Griekenland. De klassen bestonden uit tientallen leerlingen en waren zeer divers. Ik geef graag les, omdat ik zo mijn eigen ervaringen op het gebied van vreemdelingenbegeleiding kan delen. Ik ben zelf al ruim 30 jaar actief in deze sector, dus ik kan veel praktijkvoorbeelden geven. Ook is het interessant om in een internationale omgeving te werken, omdat je veel van elkaar keert.

Tijdens de training is het sleutelwoord communicatie. De escorts komen uit allerlei Europese lidstaten, spreken Engels op verschillende niveaus en hebben verschillende werkachtergronden. Toch moeten ze aan het eind van de week allemaal op een bepaald niveau zijn en goed kunnen samenwerken. Ook communicatie met de vreemdelingen is belangrijk: ze krijgen te maken met vrouwen, kinderen, meewerkende mensen en mensen die zich verzetten. Gelukkig gebeurt dat laatste minimaal op Lesbos. Ze leren dat ze de vreemdelingen vooral wóórdelijk moeten overtuigen mee te werken en dat een humane overtocht centraal staat. 

Van verschillende gastsprekers krijgen ze les over hun eigen rechten en die van de vreemdelingen. Ze krijgen onder meer te maken met wetgeving op zee, Griekse wetgeving en Frontex-regelgeving. Vragen als ‘Hoe ver mag je gaan met fouilleren?’ en ‘Hoe ga je om met kwetsbare groepen?’ worden behandeld. Er is veel om rekening mee te houden tijdens de relatief korte transporten. Gelukkig is het gesneden koek voor de ervaren escorts die Nederland stuurt, waardoor zij in de praktijk veelal worden ingezet in een leidinggevende functie tijdens een begeleiding.”  

“Samen met de andere escorts hebben wij als finger printer alle vreemdelingen geregistreerd die per boot aankwamen op Lesbos, in het vluchtelingenkamp Moria. In het begin van onze inzet kwamen er gemiddeld zo’n 150 vreemdelingen per dag aan, dus toen hebben we lange dagen gemaakt met het afnemen van vingerafdrukken. Gelukkig was ons werkschema 2 dagen op, 2 dagen af. Dus er was voldoende tijd om bij te tanken.  

Wij hebben vooral Afghanen en Syriërs gezien, en soms Iraniërs of Congolezen. Het betrof zowel gezinnen, alleenstaande vrouwen als minderjarigen; kortom, heel gemêleerd. Na registratie krijgen zij op het kamp een tent toegewezen en eten en drinken. De mensen hadden bij aankomst zoutvlekken in de kleding, roken natuurlijk niet heel fris en waren soms ziek. Maar tegelijkertijd waren ze blij dat ze de oversteek hadden gehaald, een plekje kregen en zich veilig voelden.

Wij zetten al hun gegevens in het zogeheten Eurodac-systeem, dat wij in Nederland ook gebruiken. Naast het finger printen hebben we de Grieken geholpen met het begeleiden van vreemdelingen terug naar Turkije. Vanaf de haven van Mytilini naar de Turkse badplaats Dikili; er gaat een keer per week een veerboot naar Turkije. Alleen Syriërs worden per vliegtuig begeleid naar de Zuid-Turkse stad Adana.

Het is mooi dat we ons steentje konden bijdragen aan een Frontex-operatie. Verder was het werken in een internationale omgeving heel interessant. We trokken vooral op met onze Duitse en Litouwse collega’s en wisten elkaar ook in de avonduren te vinden. Ook hadden we collega’s uit Zweden, Hongarije, Finland en Estland. We hebben veel nieuwe mensen leren kennen en ook expertise met elkaar gedeeld.”