Tekst Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto sergeant-majoor Eva Klijn

Burgerbaan

Ze sleutelen aan pantservoertuigen, zetten raketten in elkaar of assisteren de militaire tandarts. Wie denkt dat bij de krijgsmacht alleen militairen werken, heeft het mis. Defensie heeft zo’n 17.000 burgermedewerkers in dienst. In de rubriek Burgerbaan vertellen zij over hun werk. Deze week: Rolf van Rijn, technisch specialist trillingen, vermoeiing en degelijkheid.

Wie: Rolf van Rijn (31)

Functie: technisch specialist trillingen, vermoeiing en degelijkheid van de producteenheid Technologie, afdeling Techniek van het Materieellogistiek Commando Land (MatlogCo)

Salarisschaal: 10

Opleiding: Technische Universiteit Delft, opleiding civiele techniek, specialisatie structural mechanics

Bij Defensie sinds: 2017

Hiervoor: enkele jaren als soldaat bij 11 Luchtmobiele Brigade, daarna reservist naast zijn opleiding aan de TU Delft en vervolgens civiel ingenieur in de burgermaatschappij

Hobbels, bobbels en brute krachten. Alles wat Van Rijn en zijn collega’s in handen krijgen wordt flink beproefd op zwakke plekken. “Militaire systemen worden altijd getest op gestelde eisen, voordat ze operationeel gebruikt worden”, vertelt Van Rijn. Grote en kleine legervoertuigen, vliegtuigtrekkers en persoonlijke uitrustingsstukken: alles komt voorbij. “We testen door middel van duurproeven en simulaties. Zo’n beproevingsprogramma duurt soms enkele weken, maar kan ook een paar maanden in beslag nemen.”

Vertrouwen

De meeste testen vinden bij het defensieonderdeel zelf plaats of op een speciaal oefenterrein, zoals het DAF proefbanencomplex in St. Oedenrode. Onverharde hobbelige wegen met keien, (mul) zand, gatenbanen en ijzeren ribbels. “Legervoertuigen worden vaak langdurig in extreme omstandigheden ingezet in een onveilig gebied. Onze militairen moeten dus wel kunnen vertrouwen op hun materieel.” 

Eind 2017 werd de Vector, het nieuwe terreinvoertuig van het KCT, in gebruik genomen. Daaraan voorafgaand werd de commandojeep uitgebreid beproefd en waar nodig aangepast. Foto's: Mattias Vanderhoeven.

Honderden kilometers

Zo reden chauffeurs wekenlang, honderden testkilometers met de Vector (Versatile Expeditionary Commando Tactical Off Road. Dit is het nieuwe tactische voertuig van het Korps Commandotroepen. Van Rijn: “Hoe groot zijn de trillingen op de systemen en wat kan dat op den duur veroorzaken? En hoe vaak kan iets buigen en vervormen voordat het scheurt of breekt? Ofwel, wat is de vermoeiingssterkte van de onderdelen? Een object moet een bepaalde levensduur halen, pas dan is het geslaagd voor de test en wordt het bestempeld als ‘degelijk’.” (Meer weten over het testprogramma van de Vector, lees dan dit artikel in Materieelgezien).

Beproevingsplannen

Het werk van de technisch specialist zit ‘m niet alleen in het testen zelf, maar vooral in het voor en na-traject. Hij schrijft beproevingsplannen voor wat de opdrachtgever wil onderzoeken. Dat doet hij voor nieuw aan te schaffen materieel, maar ook voor voertuigen of uitrusting met structurele problemen of die gemodificeerd zijn. “Elke opdracht is een nieuwe uitdaging”, glundert Van Rijn opgetogen. “De te testen objecten lopen enorm uiteen, daardoor is geen beproeving hetzelfde.” 

"Hoewel ik het gros van de tijd achter de computer werk, is dit een ontzettend dynamische functie. Geen opdracht is hetzelfde. Steeds moet ik weer nieuwe testmethodes verzinnen."

Explosieven

Sterker nog, niet voor ieder onderzoek is een (standaard) testopstelling voorhanden. Die ontwerpt Van Rijn soms ook zelf. Zo hield hij zich recent nog bezig met een opstelling om de vrijgekomen krachten te meten, die een raketklemplaat teweegbrengt. Dit instrument wordt door de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) gebruikt om de ontsteker uit een bom te verwijderen.

De proef nam hij samen met een meettechnicus en een EOD-er af in één van de EOD-bunkers. “Dit soort onderzoeken doe je niet zomaar bij ons op de werkplaats in Leusden.” Na afloop verwerkt hij alle gegevens in de computer. “Ik maak een analyse, waarbij ik controleer of het object voldoet aan de gestelde eisen. Tenslotte schrijf ik een testrapport met conclusies voor de opdrachtgever.”

Rolf test samen met de EOD de krachten van de raketklemplaat, een soort bankschroef met 2 .50 patronen die simultaan worden gedetoneerd. De detonatie zorgt voor een korte, felle stoot die de ontsteker uit een bom draait (foto gemaakt in de werkplaats in Leusden, de testen werden echter in een EOD-bunker afgenomen).

Blaren

Een andere mooie klus was het beproeven van diverse fastrope-handschoenen op mogelijke blaarvorming tijdens de afdaling. 6 modellen van diverse fabrikanten ondergingen de test op de fastrope-oefenopstelling in Schaarsbergen. “Met warmtesensoren op de vingers geplakt, daalden de luchtmobielers in verschillende snelheden af. “Bij een goede handschoen moet pasvorm, warmte-isolatie en comfort in balans zijn.”

Fastrope-handschoenen voor 11LMB worden vanwege het risico op blaren op degelijkheid getest: hoe warm worden ze van binnen?

Hoog eisenpakket

“De invulling van deze functie is bij Defensie veel dynamischer dan in de burgermaatschappij”, weet Van Rijn uit ervaring. “Ik werk met zeer divers en specialistisch materieel met een hoog eisenpakket. Mede daardoor heb ik veel ruimte voor onderzoek en het ontwikkelen van nieuwe testmethodes.”

Trots op!

Van Rijn: “Iedere keer als ik met mijn team een technisch vraagstuk kan beantwoorden, geeft dat veel voldoening. Die uitkomst is een optelsom van de juiste testopstelling.