Tekst Evert Brouwer
Foto sergeant-majoor Eva Klijn
Handboogteam mikt op herstel bij Invictus Games
De drie musketiers? Het Cocktail Trio? De Drie Onderofficieren van Defensie? Les Trois Tulipes? Geef ze maar een naam, de 3 handboogschutters die van 23 tot en met 30 september deelnemen aan de Invictus Games in Toronto. In ieder geval gaan ze in Canada voor het aloude adagium van Alexandre Dumas: één voor allen, allen voor één.
Door zijn nieuwe prothese kun je aan sergeant-majoor (landmacht) Paul Gommers zien waarom hij meedoet aan de wereldspelen voor mentaal en lichamelijk gewonde militairen. Bij Erik Schuyer (sergeant-majoor der mariniers) en Jacco Dudink (sergeant-majoor landmacht) is dat niet het geval. Zij, maar ook Gommers, hebben de diagnose posttraumatische stressstoornis (PTSS). Opgelopen tijdens de vele uitzendingen naar missiegebieden. “Ik moet op mijn werk regelmatig uitleggen waarom ik mag en ga meedoen”, zegt Dudink.
De Invictus Games uitgelegd
De Invictus Games (IG) zijn wereldspelen voor (mentaal) zieke of gewonde militairen, van wie de meesten in diensttijd hun kwetsuur hebben opgelopen. Net als bij de Paralympics zijn er diverse gradaties.
De Britse prins Harry is bedenker en beschermheer van de IG, waarvan de eerste editie in 2014 in Londen werd gehouden. Vorig jaar was het evenement in Orlando, Florida (USA), en nu dus van 23-30 september in Toronto, Canada.
Er verschijnen 550 oud- en actief dienende militairen uit 17 landen aan de start, met onder meer Roemenië en Oekraïne als nieuwkomers. Zij strijden in 12 sporten om de eer.
De Nederlandse équipe bestaat uit 30 sporters, van wie de meesten op meer onderdelen uitkomen. Zo kan Paul Gommers al zijn energie kwijt in het discuswerpen, rijdt Erik Schuyer met de Land Rover en Jaguar in de driving challenge en maakt Jacco Dudink deel uit van de zitvolleybalploeg.
Herstel
Met sport en deelname aan de Invictus Games mikken ze nu op herstel. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor familie en vrienden. “Het gezin is eigenlijk de topsporter”, schetst Gommers, die voor de 3e keer meedoet aan de Invictus Games.
Sprong
Zijn verhaal is in alle opzichten pijnlijk. De fervent precisiespringer, voormalig lid van de nationale militaire équipe, raakte in 2008 gewond bij een parachutesprong boven de Hofvijver in Den Haag. Jarenlang hield hij ondraaglijke pijnen in zijn linker onderbeen die hem vooral ’s nachts plaagden. “De amputatie in 2016 was in eerste instantie een bevrijding. De pijn ’s nachts werd echter vervangen door heftige nachtmerries.”
De geestelijke klap die hij 9 jaar geleden maakte, was blijkbaar door pijn onderdrukt en kwam pas na de amputatie naar boven. Het was zo ernstig dat Gommers zich van de Invictus Games van vorig jaar (Orlando) niks kan herinneren. “Ik wil er nu dan ook van genieten. Je kunt alleen maar teleurgesteld raken in je eigen verwachtingen. Dat is mijn motto. Handboogschieten was voor mij een eerst therapie tegen de pijn, nu helpt het mij concentreren.”
Begrip
Paul Gommers heeft de meeste ervaring met handboogschieten. Hij hoopt ook mee te doen aan de Paralympics in 2020. Op sociaal gebied zijn Schuyer en rookie Jacco Dudink hem tot steun. “Ik zit af en toe nog in de ontkenningsfase dat ik PTSS heb.”
Medesporters Dudink en Schuyer kunnen hem helpen bij de erkenning en het herstelproces. “Er is automatisch begrip voor elkaar. Je hoeft niets uit te leggen over wat PTSS is en wat het met jou en je omgeving doet”, zegt Erik Schuyer (48).
Deze marinier ging na uitzendingen in Irak (1991 en 2003), Bosnië en Afghanistan maar door met werken, terwijl het lichamelijke stoplicht al lang op rood stond. Darmen en lever protesteerden met ontstekingen, wat volgens de sergeant-majoor een directe relatie heeft met de PTSS. “Ook de cultuur bij het Korps Mariniers droeg daar niet aan bij. Zo van: als we er niet over praten, is het er ook niet. Als ik mij daaraan had gehouden, was ik mijn gezin en mijzelf kwijt geweest.”
Dubbel
De PTSS en ziekte zorgen ervoor dat hij elke morgen opstaat ‘met de accu op maximaal 30 procent’. Verder opladen gaat niet. Werken kan dus bijna niet meer. Hij verlaat net als Gommers binnenkort ‘de dienst’. “Als je in je vlekkenpak ‘nee’ moet zeggen tegen een op het oog eenvoudige klus, dan komt dat vreemd over. Werk geeft ons te veel prikkels, terwijl we ons op het herstel moeten concentreren.”
Voor hem betekenen de Invictus Games dubbel topsport. Schuyer moet zijn energie goed verdelen tijdens de wedstrijden. “Maar het gaat niet om het behalen van een medaille. Het zou prachtig zijn, maar je moet je eigen doelen stellen.”
Vlucht
Dat doet sergeant-majoor Jacco Dudink (46), werkzaam als onderofficier bij het Civiel Militair Interactie Commando (1 CMI-Co) in Apeldoorn, zeker. De lat legt hij niet te hoog. Dudink kwam min of meer toevallig met sporten op het Militair Revalidatiecentrum (MRC) in aanraking. “Ook ik wilde er eerst niet aan en vond bovendien dat ik niet tot de doelgroep voor de Invictus Games behoorde.”
De problemen bij hem kwamen aan het licht na een uitzending in Zuid-Soedan. “Ook ik heb veel steun gehad aan mijn gezin. Eerlijk gezegd dacht ik dat mijn jongste dochter niets van mijn PTSS had gemerkt. Toen ik voor mijn huidige functie weer naar het buitenland moest, kroop ze bij me op schoot en vroeg me: 'maar pap, ga je dan ook weer zo raar doen?' Dat was wel confronterend.”
Toen Dudink werd gevraagd om mee te gaan naar Canada, koos hij bewust voor handboogschieten. “Dat was een soort vlucht. Dan hoef ik niet in een groot team en kan ik me terugtrekken. De eerste trainingen heb ik nog een excuus kunnen vinden om niet te gaan. Nu ben ik blij dat ik deze ploeg om me heen heb.”
