Oefenen tussen de Noorse fjorden

NAVO-oefening Cold Response deel 1

In Nederland lukt het koning Winter misschien niet om de macht te grijpen, maar in Noorwegen regeert hij met harde hand. Door de kou heeft het water in de fjorden bij Namsos een bijna staalgrijze kleur en lijkt daarmee op het grijs van Zr. Ms. Johan de Witt en Rotterdam. Aan boord van de twee zeereuzen en het Amerikaanse USS Fort McHenry bereiden mariniers zich voor op hun missie:  een amfibische landing op de koude Noorse kust. Welkom bij oefening Cold Response!

Aan de NAVO-oefening namen dit jaar 15.000 militairen deel uit 14 landen. Ons land werd vertegenwoordigd door eenheden van de marine, de landmacht en de luchtmacht. In deze en de komende Defensiekrant aandacht voor de oefening. We beginnen met een aanval van mariniers op drie bruggen ten oosten van Namsos, een vredig havenstadje met 12.000 zielen niet eens zo ver van de Poolcirkel... 

Het is 4 uur ’s nachts. De eerste mariniers met zo’n 35 grommende gepantserde voertuigen vanaf de schepen naar wal. Ze landen op diverse stranden in het fjordengebied  Als ze rond zonsopgang compleet zijn, trekken ze door de sneeuw en langs bergen het binnenland in.

De vijand wacht hen op met CV90 infanteriegevechtsvoertuigen, Leopard tanks en tientallen uitgestegen manschappen. Ondanks het grof geschut, schieten de rivalen tekort. De NAVO-bondgenoten winnen de strijd dankzij hun mortieren en de luchtsteun van 4 Noorse F-16’s en een Amerikaanse B-52 bommenwerper.

Bevriezing ligt op de loer

“Opereren in arctische omstandigheden is qua tactische procedures niet veel anders dan elders ter wereld,”  weet eerste luitenant der mariniers Patrick Witjes (niet op de foto) te vertellen. Hij is één van de troopcommanders van 12 Raiding Squadron Korps Mariniers. “Het zit hem in de uitrusting en voorbereiding. Die zijn nergens zo belangrijk als hier. Bevriezing van vingertoppen of ledematen die nat zijn geworden door regen of zeewater ligt op de loer. Goed voor jezelf en je buddy zorgen, is in deze kou essentieel.”

Landen in een sneeuwwolk

Vlak voor de aanval op de 3 bruggen vliegen 2 Cougars van de luchtmacht en 2 Amerikaanse CH-53E Super Stallion transporthelikopters in meerdere waves tientallen mariniers in ter versterking van de aanval. Ook de helikoptercrews moeten in het Noorse winterwonderland flink aanpoten. Landen in de sneeuw is het moeilijkste dat er is. “De laatste essentiële seconden voor de landing beland je in een sneeuwwolk,” vertelt kapitein-vlieger Willem. “Je verliest dan iedere referentie. Het komt dan aan op een goede begeleiding door de loadmaster. Die ligt op zijn buik met zijn hoofd buiten boord aanwijzingen te geven.”

Vloot- en mariniersstaf in 1

Ondertussen houdt de Netherlands Maritime Battle Staff de operatie nauwlettend in de gaten vanaf Zr.Ms. Johan de Witt. “De moeilijkheidsgraad zit hem met name in het tegelijkertijd aansturen van meerdere eenheden op het water, aan land en in de lucht,” vertelt commandant amfibische taakgroep commandeur Rob Kramer. Voor de gelegenheid is zijn vaste staf van 60 leden uitgebreid naar 120. De extra officieren en onderofficieren komen voornamelijk uit het buitenland en zijn wegens hun specialisme of met het oog op toekomstige samenwerking uitgenodigd. “Binnen de NAVO zijn wij overigens het enige land dat vloot- en mariniersstaf heeft samengevoegd tot 1 staf.”

Vrijmaken en veiligstellen

Op de wal hebben de 350 mariniers inmiddels de 3 bruggen aan de rand van Namsos bereikt. Vrijmaken van vijandelijke troepen en veiligstellen totdat de eigen grondtroepen arriveren, luidt de opdracht. Het gaat niet zonder slag of stoot, maar uiteindelijk trekken de coalitietroepen aan het langste eind: bruggen heroverd. De grondtroepen kunnen ongehinderd de aanval naar het noorden doorzetten. 

Maximale eruit gehaald

Voor de amfibische taakgroep zit het werk erop. Zo’n 1.500 militairen (ongeveer 10% van het totale aantal ‘spelers’ van Cold Response) keren huiswaarts. “Deze complexe amfibische operatie in de meest extreme klimatologische omstandigheden heeft het maximale uit mijn mensen gehaald,” besluit commandant Kramer. “We zijn nu nog beter voorbereid in het geval we dit jaar moeten uitrukken voor de NATO Response Force.”

In de volgende Defensiekrant: Landmacht in de sneeuw