Tekst tweede luitenant Johanna van Waardenberg
Foto sergeant 1 Eva Klijn
Kustwacht vliegt voor operatie Frontex
Een Nederlands kustwachtvliegtuig voert de gehele maand september vanaf het Italiaanse eiland Pantelleria patrouillevluchten uit. Voor de operatie Hermes brengt het team de migratiestromen uit Noord-Afrika in kaart. Daarmee ondersteunt Nederland de grensbewakingoperaties van het Europees agentschap Frontex. Waarom doen we dat?
Door hun geografische ligging hebben bepaalde lidstaten van de Europese Unie meer te maken met grote aantallen migranten dan andere. Eenmaal de grens gepasseerd kan een vluchteling of een mensensmokkelaar gaan of staan waar hij wil. Kortom, de bewaking van de Europese grenzen houdt niet op bij de landen aan de rand van Europa. Frontex ondersteunt onder andere de bewaking van de Europese buitengrenzen en coördineert daarvoor gezamenlijke operaties in de lucht, ter zee en op het land.
Deze maand is een team van de Nederlandse Kustwacht werkzaam voor Frontex. Een mix van Defensie-personeel (luchtmacht, marine en marechaussee) en collega’s van Rijkswaterstaat en de douane. Een maand lang patrouilleren ze vanaf Pantelleria, een Italiaanse eilandje op 70 kilometer van Tunesië. “Nu we geen landgrenzen meer hebben binnen Europa, zijn de controles op de buitengrenzen steeds belangrijker”, vertelt kapitein-vlieger Gertjan de Bruin. “Uiteindelijk is dit een kwestie die alle EU-lidstaten aangaat.”
Oppikken
Extra controle op de buitengrenzen is belangrijk om verschillende redenen. “Allereerst zorgt Frontex ervoor dat de migranten veilig aan land komen”, vertelt woordvoerder Izabella Cooper. “Vaak treffen de luchtwaarnemers honderden vluchtelingen in bootjes aan. Een zeer onveilige situatie. Als wij deze mensen op tijd ontdekken, kunnen de lokale autoriteiten voor opvang zorgen.”
Voor Frontex is dit het belangrijkste doel. Iedereen moet eerst veilig en wel aan land komen. Vanuit Pantelleria zorgen de Nederlanders ervoor dat de Italiaanse marine exact weet waar ze de vluchtelingen kunnen oppikken.
Tweede reden voor de extra grenscontroles is dat Italië de vele vluchtelingen vanuit Afrika niet allemaal zelf kan opsporen. Cooper: “Het agentschap coördineert daarom de steun met mens en materieel afkomstig uit verschillende landen.”
Essentieel
Volgens Cooper is het verzamelen van essentiële informatie een taak die de Nederlanders goed uitvoeren. “Het is duidelijk dat de luchtwaarnemers van de marechaussee hiermee ervaring hebben. Op afstand kunnen zij al vreemde bewegingen onderkennen. Ook zijn ze erg duidelijk in hun communicatie. De lokale autoriteiten kunnen direct inspelen op de gegevens die de Nederlanders aanleveren.”
Vandaar ook de taakverdeling aan boord van het kustwachtvliegtuig. De vlieger bestuurt het toestel, de waarnemer van de marechaussee leidt de operatie. Op 16 september trof het team een rubberboot met ongeveer 50 migranten aan. De waarnemers meldden dit aan de Italiaanse autoriteiten. Deze pikte de migranten op en bracht ze aan land.
Deze maand bleek ook wat op het spel staat voor Frontex. Ruim 800 vluchtelingen kwamen om in pogingen Europa te bereiken. De Bruin kan het zich goed voorstellen. “Tijdens een vlucht hebben wij ook wel eens honderden vluchtelingen aangetroffen op zo’n bootje. Daarom moeten wij snel op dit soort situaties kunnen inspelen.”
