Eerste stap in vlootvernieuwing: CSS Den Helder gedoopt

Kroonprinses Amalia doopt nieuw schip in stijl

“Ik doop u 'Den Helder' en wens u en uw bemanning een behouden vaart.” Met die woorden van prinses Amalia komt er een einde aan een periode van plannen, bouwen, testen en vooral uitzien naar – op termijn – Zr.Ms. Den Helder. Zo'n 7 jaar na de aankondiging ligt het Combat Support Ship (CSS) in Vlissingen voor de afbouw. Later dit jaar wordt het schip officieel in dienst gesteld.

Na bijna 11 jaar breekt er weer een champagnefles uiteen tegen de boeg van een nieuw marineschip. Een succesmoment voor de Koninklijke Marine én onze kroonprinses, die hiermee haar eerste soloklus volbrengt. Niet voor niets rukt de voltallige vaderlandse pers uit om de feestelijke gelegenheid vast te leggen.

Grijs van de schepen

“Met de doop van dit schip gaat u een verbintenis aan die net zo lang meegaat als de levensduur van het CSS. Wij bouwen goede schepen, dus dat kan best even duren”, stelde Roland Briene, directeur van Damen Naval, in zijn speech voorafgaande aan de doop. Hierna benadrukte hij op serieuzere toon dat Damen met de aflevering van de Den Helder niet inzet op een eenmalige actie. “Het zal de komende jaren in Vlissingen grijs zien van de marineschepen. (…). Deze tijd vraagt niet alleen om een andere aanpak. Deze tijd eist een andere aanpak. Als Nederlandse marinebouwer worden we opgeroepen om capaciteit vrij te maken om onze Koninklijke Marine te voorzien van ultramoderne schepen, waarmee onze mannen en vrouwen kunnen vechten en winnen op zee.”

Op eigen benen

De vorige officiële mijlpaal voor het CSS was de kiellegging, op 2 juni 2021, op de werf in het Roemeense Galati. “Dit gebeurde in een wereld die er heel anders uitzag en met name een stuk vrediger was”, aldus staatssecretaris Gijs Tuinman in zijn speech. Daarmee doelde hij onder meer op de oorlog in Oekraïne. “Daarvan zijn de gevolgen wereldwijd voelbaar. Lang werd er over gesproken, maar nu verandert er ook snel veel: Europa moet meer verantwoordelijkheid nemen voor de eigen veiligheid en militair gezien meer op eigen benen komen te staan.”

Transformatie

Het CSS ‘Den Helder’ kan straks ook noodhulp bieden na natuurrampen en is zelfs inzetbaar voor counterdrugsoperaties. De hoofdtaak blijft echter logistieke ondersteuning. Er is plek voor zo’n 20 containers (TEU). De bevoorrading op zee van andere schepen wordt één van de belangrijkste taken. Dat kan het overzetten van brandstoffen zijn, maar ook van munitie, voedsel, water en reserveonderdelen. Het schip kan in haar eentje een internationale taakgroep van 4 tot 8 marineschepen varende houden. Volgens de staatssecretaris levert het daarmee een onmisbare bijdrage, waar de NAVO veel behoefte aan heeft. Bovendien is de Den Helder ‘de voorhoede van een enorme transformatie van de marine’. De komende 10 tot 15 jaar wordt vrijwel de hele vloot vervangen. 

Geen schade

Na de doop leidde kapitein ter zee (TD) Joost Meesters, projectmanager bij COMMIT, prinses Amalia en haar gevolg rond op het nieuwe schip. Op de brug nam zij even plaats op de positie van de roerganger. “Ik kan hier geen schade aanrichten, hoop ik”, grapte ze, terwijl ze behoedzaam van de knoppen afbleef.

De brug is 28 meter breed, bijna 2 meter meer dan het schip zelf. “Maar het kan door slechts 2 lieden bemand worden”, vertelde Meesters trots. Een belangrijk aspect van het schip is dat de bemanning, met 76 zielen, klein is gehouden. Voorheen zou een soortgelijk, groot vaartuig het dubbele nodig hebben. Nu worden zoveel mogelijk werkzaamheden geautomatiseerd, ook omdat het al lastig genoeg is om genoeg technisch personeel te vinden.

Die geautomatiseerde systemen werden in december uitvoerig getest, tijdens de proefvaart van Roemenië naar Vlissingen. Kapitein-luitenant ter zee Stefjan Veenstra, de commandant van de Den Helder, sprak toen van een ‘robuust schip’. “Het reageert goed, haalt de goede snelheden en ligt stabiel in het water.”

Zwaar bewapend

Het CSS ziet er van buiten heel anders uit dan bijvoorbeeld het Joint Support Ship Zr.Ms. Karel Doorman. Zo is de boeg rechter, om brandstof te besparen. Maar toch is veel kennis en ervaring, opgedaan met de Karel Doorman, erin verwerkt. Meesters: “De Den Helder werd gebaseerd op de Karel Doorman; is een soort afgeleide. De brug heeft veel gelijkenissen, maar uiteraard werken we wel met de nieuwste systemen. De RAS-posities zijn verder hetzelfde en het CSS kan evenveel brandstof afgeven.”