Tekst André Twigt
Foto SGT Aaron Zwaal
Amerikaanse cursus biedt Marinebrandweer kijk in andere wereld
Mannen van het Helderse Korps Marinebrandweer trainen in de ‘States’ hoe je scheepsbranden blust. Dat doen ze niet zozeer omdat de Amerikaanse collega’s daarin beter zijn. De grote winst van het bezoek overzee zit hem in het delen van kennis en ervaring met andere vakgenoten. “En ook een beetje om hier eens in de keuken te kijken”, vult brandmeester Raymond aan.
Koelen met water en blussen met schuim
De 6 dagen-durende training staat onder auspiciën van de havenautoriteit van de staat Virginia en vindt plaats in de havenstad Norfolk. Ervaren instructeurs van het Maritime Incident Response Team (MIRT) geven de cursus. Deze vrij unieke club werd in de jaren ’80 opgericht en focust zich op het geven van advies over maritieme brand- en calamiteitenbestrijding aan vooral regionale brandweerkorpsen.
Daarbij treedt het team op als verbindende factor tussen de hoofdrolspelers bij een calamiteit, onder wie brandweercommandanten en afgevaardigden van de U.S. Coast Guard. Naast een grote kennis van en ervaring met het werkveld beschikt het MIRT over middelen om brandweerkorpsen te assisteren. Ook is het MIRT dé grote motor achter het cursusprogramma, waarvan ook Maritieme Brandbestrijding deel uitmaakt.
Uitgebreid aan de orde
Raymond vertelt dat de cursus – die wordt afgesloten met een examen – bestaat uit een mengeling van kennis opdoen in het klaslokaal en praktijkmomenten beleven aan boord van echte, grote marineschepen. Als begeleider van de 7 cursisten weet hij vrij goed wat er op het programma staat. De brandmeester is er namelijk al vanaf 2018 bij. Meteen na het welkomstwoord en de koffiepauze gaan de instructeurs van start met Fire Fighting Strategies and Tactics. Gevolgd door hoe je aan boord met de brandweerslang werkt en waar en wanneer je het beste de verstelbare nozzle – de spuitmond van de slang – kunt gebruiken. Met dit tool kun je gericht water spuiten, maar ook een waterscherm creëren om zo gas, vliegvuur of hitte neer te slaan. Ook de strategie van koelen met water en blussen met schuim komt uitgebreid aan de orde.
Ongebreideld bluswater spuiten
Een doorsnee brandweerman moet niets van een scheepsbrand hebben. Het bestrijden ervan is specialistisch werk, waaraan je als onervarene niet je vingers wilt branden. De overvloed aan nauwe gangpaden-die-allemaal-op-elkaar-lijken, zorgt ervoor dat je makkelijk je oriëntatie verliest. Bij brandbestrijding op schepen gelden wetmatigheden die je wel moet kennen. Zo mag je nooit ongebreideld bluswater in een schip spuiten. De gewichtstoename kan leiden tot kapseizen of zelfs zinken. Bedenk ook dat een stalen schip heel makkelijk warmte geleidt. “Daardoor kan een brandje zich makkelijker verspreiden en veranderen in een grote brand”, aldus expert Raymond.
Schoorsteen-effect
De indeling van een schip kan je bij een brand helpen of tegenwerken, vertelt Raymond. Doordat een schip veelal uit compartimenten bestaat, kan de brand zich moeilijker verspreiden en krijg je een beginnend vuur makkelijker onder controle. Wordt een brand in bijvoorbeeld de machinekamer niet gehinderd door compartimentering, dan treedt vaak een schoorsteen-effect op. Daarbij veranderen de toegangswegen om de brand aan te vallen in een schoorsteen. Gevolg is een enorme hitte en dito rookontwikkeling. Daarin werken is heel lastig.
Gevolgen beperken
Van branden en aanverwante calamiteiten moeten ze in de havenplaats Norfolk natuurlijk niets hebben. Zo’n beetje de gehele vloot van de U.S. Navy wordt hier gebouwd. Én Norfolk en omstreken spelen een belangrijke landelijke rol bij scheepsreparatie en goederenoverslag. Mocht zich in dit economisch kwetsbare gebied een omvangrijk incident voordoen, dan is het zaak de gevolgen zoveel mogelijk te beperken. In voorkomend geval doen de havenautoriteit van de staat Virginia meteen een beroep op het MIRT.
Wereldwijd
Opvallend aan cursusjaar 2022 is de toename van deelnemende korpsen van buiten de regio en van buitenlandse cursisten. Het overgrote deel van de deelnemers is afkomstig van de brandweer uit omliggende gemeenten. Wie goed kijkt, onderscheidt naast brandweermensen uit New York ook enkele Duitse en Singaporese spuitgasten. “De bekendheid van het MIRT gaat inmiddels veel verder dan de regio”, zegt de wat bescheiden Bill Burkett. Als oprichter en ‘director’ van het MIRT is hij de grote man achter de calamiteitenorganisatie, die inmiddels wereldwijd brandweerlieden aantrekt.
Zelf weten
Die van de Marinebrandweer dus niet uitgezonderd. Gekleed in hun spiksplinternieuwe rood/blauwe uniformen vallen de mannen op. “Veel mensen complimenteren ons”, bevestigt Raymond. “In ons nieuwe pak lopen we er allemaal hetzelfde bij en het dessin-met-rode-banen zorgt ervoor dat weinigen ons over het hoofd zien.” De Amerikanen mogen volgens Raymond zelf weten hoe ze er bij lopen; overhemd of frivool bedrukt T-shirt. “Hier heeft ieder korps zijn eigen regeltjes. Zo dragen ze te pas en te onpas hun brandweerhelm, ook wanneer dat niet echt functioneel nodig is... Imago is hier heel belangrijk.”
Fundamenteel anders
Na vele bezoeken aan de VS weet Raymond inmiddels vrij goed hoe Amerikaanse brandweermannen te werk gaan. In veel opzichten verschillen hun methoden niet met die van Europese vakgenoten. Toch gebeurt het aanvallen van een brand fundamenteel anders. Om een machinekamerbrand te blussen, zie je hier gewoon 6 man achter de spuit staan. Raymond vindt deze aanpak typisch. In een omgeving met een hoog risicogehalte zou je er eerder voor kiezen het aantal personeelsleden te beperken. “Bij ons zie je niet meer dan 2 man achter de spuit staan. Met grotere aantallen mensen dicht bij de gevarenzone is de kans op slachtoffers groter. Ook heb je minder overzicht, bijvoorbeeld bij noodsituaties, de afvoer van gewonden of bij het aflossen van spuitgasten.”
‘Zeker na 9/11 hebben brandweermannen in de VS de heldenstatus verkregen’
Duidelijke heldenstatus
Raymond vertelt dat traditie een grote rol speelt bij de Amerikaanse brandweer. Hoewel vaak voorzien van de nieuwste technieken, is de vormgeving van de brandweerauto’s bijvoorbeeld heel traditioneel. Een duidelijk relikwie uit vervlogen tijden is de helm. Het huidige model gaat al vele, vele decennia mee. En zoals de kaarten geschud zijn, komt daarin niet snel verandering. “Zeker na 9/11 hebben brandweermannen een heldenstatus verkregen”, weet commandant Marinebrandweer Twan Langenhuizen. Bij die standing hoort een duidelijk herkenbaar, traditioneel uniform. “Toch hoor je hier steeds vaker geluiden om meer mee te gaan in wereldwijd gangbare trends in brandweeruitrusting.”
Kern van deze training
Ondanks de hang naar traditie zijn en blijven Amerikanen volgens Raymond een innovatief, vooruitstrevend volk. “Zo kwamen we hier vorig jaar een futuristische ademluchtset met ingebouwde warmtebeeldcamera tegen; dat is reuze handig. Bij ons hangt de camera rond de nek, wat niet altijd even prettig is.”
“Wij doen hier kennis op en geven ook weer kennis af”, gaat Langenhuizen verder. Amerikanen zijn volgens hem nieuwsgierig ingesteld en willen graag leren. ”Als dé huisbrandweer van de Koninklijke Marine zijn wij op het gebied van maritieme brandbestrijding niet bepaald onbemiddeld. Vaak wordt ons de vraag gesteld hoe wij bepaalde vraagstukken zouden aanpakken. En daarmee is voor deze training het uiteindelijke doel eigenlijk al gehaald.”
