'Ondanks korte voorbereidingstijd toch goed resultaat’

BALTOPS 22: NAVO laat zien dat ze het kan

BALTOPS werkt op de Russen als een magneet. Editie 2022 vormt daarop geen uitzondering. De afgelopen 2 weken kwamen deelnemers aan de multidisciplinaire NAVO-oefening bij herhaling Russische oorlogsbodems tegen. 3 Nederlandse eenheden namen deel aan de oefening waarbinnen met name de Amerikanen groot uitpakten.

14 NAVO-landen plus partnerlanden Zweden en Finland, meer dan 45 schepen en over de 75 vliegtuigen, brengen tezamen zo’n 7.000 militairen op de been. Het jaarlijkse wapengekletter op de noordflank is er om de onderlinge interoperabiliteit tussen de deelnemers te vergroten. Maar ook om een boodschap richting het Kremlin te sturen, dat verder landjepik kan rekenen op een krachtig militair antwoord. De Verenigde Staten van Amerika wenst het woord krachtig zeer letterlijk te nemen. Tijdens BALTOPS 22 dirigeerden de Stars & Stripes naast de machtige Zesde Vloot ook de Naval Striking and Support Forces NATO naar de Oostzee.

Aanzienlijke bijdrage

Hart van BALTOPS bestaat uit 2 amfibische landingen. Aan 1 daarvan levert de Nederlandse inbreng in de oefening een aanzienlijke bijdrage. De mijnenjagers Zr.Ms. Willemstad en Vlaardingen speuren voor de Zweedse zuidkust de vaarroutes richting 1 van de landingsstranden af. Daarbij werken de eenheden samen met het vlootverband Standing NATO Mine CounterMeasures Group 1 (SNMCMG-1) en het torpedowerkschip Zr.Ms. Mercuur. “We ontdekten in vrij korte tijd het gros van de in het spel gebrachte oefenmijnen”, vertelt luitenant ter zee 1 Olaf Thesingh.

De commandant van de Willemstad wil kwijt dat de spanningen met Rusland niet hebben geleid tot een andere focus op BALTOPS. “Leren samenwerken en het vergaren én overbrengen van kennis zijn nog steeds de belangrijkste drijfveren.” Daaraan verandert de situatie in Oekraïne niets, aldus Thesingh. “Je bent wat alerter op het moment dat je een Russisch fregat passeert. En ook volg je aandachtig de verschafte intell over ons vaargebied, de Oostzee. Voor de rest gaat alles zijn gangetje.”

Kruisreis

Thesingh vertelt dat de afgelopen weken leerzaam waren. Niet alleen voor hem en zijn bemanning, maar ook voor een van de klasjes adelborsten die bij toerbeurt aan boord verblijven. Vier weken geleden vertrok de Willemstad voor de 8 weken-durende Kruisreis van de marineofficieren in opleiding. Adelborsten blijven in 3 blokken van 2 weken aan boord. Deelname aan BALTOPS vormt ook voor hen een zeer leerzame ervaring.

Interessant aan editie 2022 is dat de in wording zijnde bondgenootschappelijke toetreding van Zweden en Finland tot probleempjes van operationele aard leidt. Nu de samenwerking een serieuzer kader krijgt, nemen beide landen aan meer facetten van de oefening deel. Alleen zijn er qua procedures en classificaties nog wel een aantal hobbels te nemen. “In dit stadium kun je met Partnership for Peace-landen nog niet alle onderdelen van de doctrine delen”, aldus Thesingh. “Uiteraard is dit iets van tijdelijke aard.”

Eerste indruk

Inmiddels zit BALTOPS er voor de 3 deelnemende Nederlandse schepen op. Het merendeel van de schepen stoomt momenteel al op naar Kiel, waar in het weekeinde naast de sluitingsceremonie ook de debriefings plaatsvinden. Thesingh kijkt terug op een, naar zijn zeggen, zeer geslaagde oefening. Wel heeft hij in zijn schriftelijke eerste indruk vermeldt dat er op het gebied van communicatie verbeteringen zijn aan te brengen. Met veel communicatiemiddelen voorhanden, zie je dat officiële en onofficiële, secure en non secure middelen door elkaar worden gebruikt. Op zich is het handig om veel middelen voorhanden te hebben, bijvoorbeeld wanneer verbindingen uitvallen. Maar met meer communicatiemiddelen is de kans toch juist groot dat je informatie mist. “In zo’n geval is het handig dat je weet je waar je dat kunt terugzoeken. Er zou eens serieus gekeken moeten worden hoe je dat voor elkaar kunt krijgen.”

Goed product

Thesingh heeft nog een goede reden om BALTOPS 22 geslaagd te noemen. Tijdens de clearen van de vaarwegen voor de amfibische landingen, merkt hij dat de betrokken mijnenjagers wel degelijk in staat zijn om ondanks een korte voorbereidingstijd toch een mooi resultaat neer te zetten. “We slaagden erin om alle in de vaarwegen gelegde mijnen op te sporen. De mijnen die we niet te pakken kregen, lagen buiten onze scope van interesse.”

Volgens de commandant is het goed mogelijk dat SNMCMG-1 in de toekomst in een situatie belandt die qua voorbereiding lijkt op die tijdens BALTOPS. “Wordt er op korte termijn van ons een goed product verlangd, dan weet ik dat we dat als NAVO kunnen leveren.”