Tekst Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto Louis Meulstee

Skills & drills trainen in nieuwe Disabling Fire Simulator

Succesvol scherpschutter zijn, is een kunst op zich. Maar het wordt pas echt bewonderenswaardig als je voltreffers maakt op snelle rubberboten midden op zee, vanuit een vliegende heli. Sensoroperators van het Korps Mariniers kunnen dat. Tenminste, na enige training. Tot voor kort gebeurde dat allemaal boven echt water en vanuit echte heli’s. Maar nu niet meer. Er is een alternatief: de Disabling Fire Simulator van het Defensie Helikopter Commando, op vliegbasis Gilze-Rijen.

Een simulator kan natuurlijk nooit tippen aan de werkelijkheid, zou je denken. Integendeel: met deze simulator kun je zelfs méér. Althans, als het gaat om het trainen van skills & drills. “Want als je over alle handelingen zelf niet meer zo hoeft na te denken”, stelt hoofd Doorgun Simulator eerste luitenant Peter Fritsema, “dan houd je meer ‘bitjes’ over om je te concentreren op het schieten.”

Op 25 oktober werd de Disabling Fire Simulator op vliegbasis Gilze-Rijen opgeleverd. De behuizing en het scherm zijn al 3 jaar in gebruik door M3M .50- en MAG-schutters. Nieuw is de HK417-simulator.
De simulator, hier in NH90-configuratie, zit ingebouwd in een dome met projectieschermen rondom. Door het dak en de wanden te verwisselen, kan de behuizing omgebouwd worden naar een Cougar- of Chinook-transporthelikopter.

‘Zorgen dat je niet in de knoop raakt’

Hartstikke lastig

HK417-schutter marinier 1 Niels is het daar helemaal mee eens. Hij is Aerial Marksman Maritime, ofwel: hij kan en mag zijn wapen gebruiken vanuit een vliegende helikopter. “Ik ben opgeleid volgens de oude methode: in een echt vliegend toestel boven de Vliehors of een oefengebied boven zee raak proberen te schieten op oefendoelen. Je hebt dan natuurlijk al wel je schutterspapieren op zak, maar dan nog is het hartstikke lastig. Vooral de eerste paar keer. Dan ben je bijna meer bezig met de vliegprocedures als bemanningslid dan met scherpschieten. Juiste zitpositie, vastklikken aan de veiligheidsriem, helm inklikken op het communicatiekanaal, zorgen dat je niet in knoop raakt met alle kabels; je moet aan veel dingen denken.”

Tot in den treure

Die vliegprocedures kregen schutters van te voren weliswaar in een stilstaand toestel op de grond aangeleerd, maar om nou te zeggen dat de handelingen meteen een tweede natuur waren, dat niet. “En die kunnen we dus wel tot in den treure oefenen in de sim”, vertelt Fritsema opgetogen. Dat het zijn vruchten afwerpt, is reeds bewezen. M3M .50- en MAG-schutters trainen al 3,5 jaar hun vaardigheden in de simulator. De reguliere bemanningsleden merken groot verschil, weet de luitenant. “De voorbereiding voor het live trainen is stukken beter. Men is niet meer zoekende in de heli en kan zich echt op het schieten concentreren.”

Meekijken met een training in de Disabling Fire Simulator? Klik op onderstaande video.

Van de leg

De nieuwe simulator biedt natuurlijk veel meer dan een ‘hoe-gedraag-je-je-in-een-helikopter’-training. “Vanuit iets bewegends schieten op iets anders wat ook beweegt, is niet gemakkelijk”, weet Fritsema uit ervaring als loadmaster/doorgunner. “Je moet rekening houden met de snelheid van de heli, de deining van het water, waarop het object vaart of drijft, en de wind.” Storingen aan je wapen kunnen je dan behoorlijk van de leg brengen als je net geconcentreerd iets in het vizier hebt. “Die storingen komen in het echt gelukkig weinig voor, maar kun je met echte wapens eigenlijk ook niet in de praktijk oefenen. Met dit oefenwapen wel.”

De 3 camera’s in de dome houden de contactpunten van het wapen (witte balletjes met sensoren) in zicht, zodat de software precies de positie van het wapen weet en kan berekenen of de schutter raak schiet.
Om een terugslag in het wapen te veroorzaken, wordt er CO2 in de magazijnen geperst. De software is zo geprogrammeerd dat de patronen na 20 schoten op zijn, net als in het echt.

Plastic fantastic is het namaakwapen allerminst

Scenario’s naar wens

Plastic fantastic is het namaakwapen allerminst. “Hij voelt heel realistisch aan”, bezweert marinier 1 Niels, die vanaf de ontwerpfase bij de simulator betrokken is. “Het materiaal van de behuizing, de afmetingen, het gewicht en zelfs de terugslag. Het is dat er een aan- en uitknop, USB-poort en een paar meetsensoren op zitten, maar verder is hij exact hetzelfde. Ook zit er geen vervelende kabel aan, zoals bij andere wapensimulatoren.”

Behalve de meetsensoren, waardoor de computer weet of de schutter raak schiet, zit de overige software binnenin het geweer verwerkt. Daarmee communiceert het wapen met het operatiestation van de instructeurs, in een kamertje verderop in het gebouw. “Wij bouwen hier scenario’s naar de wens van de klant”, vertelt het hoofd Doorgun Simulator. “De leverancier heeft op verzoek zelfs speciaal een bootje met 2 buitenboordmotoren, zoals vaak gebruikt door drugssmokkelaars, ontworpen en toegevoegd aan de bibliotheek van de simulator.” Ook de kenmerken van de Caribische Zee en de kustwateren voor de kust van Somalië werden aan de database toegevoegd.

Het ‘instructors operation station’ telt maar liefst 6 schermen. Vanaf hier spelen instructeurs de scenario’s af, veroorzaken ze storingen op het wapen, communiceren ze met de schutters en bemanning en observeren ze hun handelingen. Rechts: hoofd Doorgun Simulator ELNT Fritsema.

Naar hartelust trainen

Vanaf nu kunnen sensor operators, zoals de HK417-schutters opererend vanuit een heli heten, naar hartelust trainen in de simulator. “Behalve nieuwe disabling fire-schutters opleiden, kunnen we de simulator ook gaan gebruiken voor currency-trainingen, procedure-trainingen en crew-trainingen, voorafgaand aan uitzendingen”, somt Niels op. Behalve schutter is hij instructeur disabling fire. Hij staat te popelen. “U vraagt, wij draaien”, lacht Fritsema. “We zien de aanvragen wel komen.”