Searchteam mariniers schaaft aan technieken

De metaaldetector beweegt langzaam en gecontroleerd van links naar rechts. Keer op keer blijkt 10 centimeter van de route door het Zweedse boslandschap vrij van ‘Improvised Explosive Devices’ (IED’s). De mariniers van het ‘Intermediate Search Team’ van 24 Assault Engineers zetten een stap voorwaarts.

Een tiental mariniers reisde in augustus samen met 60 andere Nederlanders en ruim 400 militairen uit 10 andere EU-landen voor 2 weken af naar het Zweedse Skillingaryd. Daar namen ze deel aan de counter IED-oefening Bison Counter. Gedurende 2 weken bestreden ze in dagelijks wisselende samenstelling geïmproviseerde explosieven, bijvoorbeeld tijdens een ‘route-search’ of een huis uitkammen. Doel? Technieken internationaal afstemmen, elkaar leren kennen en zo beter samenwerken.

Infanterie begeleiden

Op de schouders van de mariniers rust een flinke verantwoordelijkheid. Samen met een ‘Advanced Search Team’ van de landmacht, een speurhond van de luchtmacht en een team van de Sloveense Explosieven Opruimings Dienst (EOD) begeleiden ze de Zweedse infanterie naar zijn doel. Maar de route die de colonne aflegt, kent een hoog risico op IED’s. Na 5 kilometer treft de colonne een verdachte boomstam op de weg en komt tot stilstand. Eerst stelt de infanterie de omgeving veilig. Nu is het aan de Zweedse ‘search advisor’ om zijn eenheden op de juiste manier in te zetten. De ‘searchteams’ doen de eerste verkenning. Komen ze iets tegen, bijvoorbeeld een IED, dan maakt de EOD de weg vrij.

Volgens adviseur sergeant-majoor van de mariniers Marc zijn dit soort internationale samenwerkingen onmisbaar. In uitzendgebieden kan een Nederlands team namelijk zomaar met een Frans of Sloveens EOD-team de poort uitgaan. “Ik weet nu bijvoorbeeld ook nog niet wat de Letse EOD allemaal kan; dat gaan we vandaag zien”, aldus Marc. “Zo leren we die en andere eenheden alvast een beetje kennen.”

Joint operatie relevant

Vandaag worden de Nederlanders ook nog eens ondersteund door een explosieven-speurhond van de luchtmacht. Terwijl de mariniers met hun metaaldetector het eerste pad vrijmaken, volgen Billy en zijn begeleider direct in het spoor. Pas als de omstandigheden geschikt zijn, komt deze speurneus in actie. Als de risico’s voor de hond minimaal zijn, laat zijn begeleider sergeant Manfred hem los. ‘Tripwires’ (struikeldraden), die een IED doen afgaan, maken het voor de speurneus bijvoorbeeld te gevaarlijk. Dan gaat het hard. Billy schiet de mariniers voorbij en raast, neus aan de grond, de bocht door. Na ongeveer 50 meter roept zijn baas hem terug. Wat de mariniers met alle technologie een uur bezig zou houden, doet de hond in minder dan een minuut.

Deze joint operatie noemt Marc ‘uiterst relevant’. “Geen hond is ook hetzelfde”, vertelt de marinier. “Dus vanochtend is de begeleider alle teams al langsgegaan voor een kort praatje. Stel: de begeleider raakt gewond, wat moeten wij dan met de hond? Het is goed dat de mannen tijdens deze oefening inzien dat iedere samenwerking anders is en dat ze daarmee leren omgaan door goede afspraken te maken.”

Taalbarrière

Terug naar de boom. Als het ‘searchteam’ de stronk dicht genoeg genaderd is, doet de eenheid een eerste inspectie. Met een klein op afstand bestuurbaar voertuigje, voor de gelegenheid geleend van de Fransen, bekijken ze het doel. Lopen er draden die een explosief vanaf een andere plek kunnen ‘triggeren’? Over wat voor explosief hebben we het? Deze informatie spelen de mariniers door aan het Sloveense EOD-team. Dat maakt het projectiel onschadelijk.

Volgens Marc vraagt internationaal samenwerken een compleet andere aanpak van zijn mariniers. “Vind je een explosief, leg dan niet uit wat je ziet, maar maak een foto of teken het uit. Een EOD’er wil al voor hij aankomt alle details over het object weten. Hoeveel draden heeft het? En welke kleur hebben die? Doe je dat mondeling, riskeer je feiten te verliezen in de vertaling.”

Veiligheid voor alles

Als ze alle informatie hebben gedeeld, zit de werkdag voor de Nederlanders erop. Of er daadwerkelijk een bom onder de boomstam ligt, is nog onduidelijk. Maar het is nu aan de Sloveense EOD om het eventuele gevaar aan te pakken. Voor een laatste verkenning sturen ze er een militair in bompak op af.

De Slovenen nemen het zekere voor het onzekere. Ze plaatsen een kleine explosieve lading onder de stam. Als die ontploft, blijkt die echter te klein om alle twijfel weg te nemen. Het zonlicht verdwijnt ondertussen rap en de colonne maakt rechtsomkeert. De volgende dag zullen andere teams, in een nieuwe samenstelling, de actie vervolg geven. Ook voor hen geldt: ‘veiligheid voor alles’ en ‘bij twijfel niet oversteken’.