Tekst Jack Oosthoek
Foto Mediacentrum Defensie
Maken AUV’s straks schepen en onderzeeboten overbodig?
Welke rol speelt de mens bij ‘Autonomous Underwater Vehicles’, ofwel onderwaterrobots? Wie bepaalt welke apparatuur er in een systeem komt? Kan in de toekomst vanaf de wal een onderwateroorlog met AUV’s gevoerd worden? Kleeft er een ethische kant aan het uitschakelen van de vijand met een onderwaterrobot? Prangende vragen die opkomen bij dit onderwerp. Logisch, want het is een nog onontgonnen terrein. Bovendien is de futuristische wereld van de AUV’s er één van de nagenoeg onbegrensde mogelijkheden.
Het Commando Zeestrijdkrachten volgt de ontwikkelingen op de voet. De Defensie Duikgroep (DDG) wijdde deze maand zelfs een symposium aan ‘Autonomous Underwater Vehicles’ (AUV). Door de snel voortschrijdende technologie is het de hoogste tijd om goed stil te staan bij dit uitdagende onderwerp, redeneert de DDG. ‘Waar staan we?’
‘Het is niet de bedoeling dat AUV’s taken van mensen overnemen’
Altijd aanvullend
Civiele en militaire deskundigen van onder meer TNO en het Maritime Research Institute Netherlands (MARIN) vroegen zich onder meer af of – en in hoeverre – onderzeeboten en/of mijnenbestrijdingsvaartuigen overbodig worden als marines steeds vaker AUV’s in de strijd werpen? Is het niet beter om dit via de weg van de geleidelijkheid te doen? Een soort transitie? Amerikaanse deskundigen stellen dat AUV’s binnen 25 tot 30 jaar taken van bovenwaterschepen en onderzeeboten (kunnen) overnemen. Een wel heel stevig ‘statement’. AUV’s zullen namelijk altijd aanvullend zijn op operaties van een ‘moederplatform’, zoals een onderzeeboot of een mijnenjager.
Een Remus die méér kan
De Defensie Duikgroep zelf werkt met 3 systemen, met de Remus als boegbeeld. De technologie ervan stamt uit de jaren ‘90, waardoor hij – ondanks updates – operationele beperkingen kent. Zo valt hij te detecteren; een nadeel. “We willen een Remus die méér kan dan mijnen of andere obstakels ontdekken”, vertelt een vertegenwoordiger van de Netherlands Maritime Special Operations Force (NLMARSOF), die ook met de Remus werkt. “Een AUV die dag en nacht foto’s en video’s maakt en bijvoorbeeld schepen identificeert. Die in een operatiegebied data verzamelt en ze via een satelliet doorgeeft aan een hoofdkwartier. Daarvoor hoef je geen schip in de buurt te hebben.”
De MARSOF-vertegenwoordiger is ook voorstander van een AUV die obstakels verwijdert. Bijvoorbeeld in de buurt van een strand, zodat een militaire eenheid een naderingsroute kan uitstippelen en eventueel sabotageladingen plaatsen. En wat te denken van een AUV die gsm- of radiosignalen afluistert of blokkeert? “Er bestaan heel veel mogelijkheden om met een AUV informatie te verzamelen”, weet de MARSOF-man. “Het is ook handig als een AUV ‘operators’ vervoert of zelfstandig een vijand uitschakelt.”
Volgens Amerikaanse deskundigen nemen AUV’s binnen 25 tot 30 jaar taken van bovenwaterschepen en onderzeeboten over
Het gedachtengoed van Hollywoodfilms herbergt vaak bruikbare ideeën
James Bond
Evenmin een overbodige luxe: een robot die vanaf een onderzeeboot, een ander maritiem platform, een helikopter of per parachute kan worden gelanceerd. En zo stapelen de wensen en ideeën zich op. Jeroen de Jonge, business director Naval Programs van TNO: “Het zou mooi zijn als een onderwaterrobot net als in een James Bondfilm een strand kan oprijden. Dat is een realistische gedacht. Het gedachtengoed van Hollywoodfilms herbergt vaak bruikbare ideeën; in ‘science fiction’ zitten veel ‘science facts’.”
“Op dit moment bestaan er circa 140 typen AUV’s, waaronder hybride exemplaren, maar een versie die álles kan bestaat niet”, haakt luitenant ter zee 2 Cees Trommel hierop aan. Hij is AUV-expert van de Nederlands-Belgische mijnenbestrijdingsschool EUGERMIN in Oostende.
Krachten bundelen
De DDG grijpt elke mogelijkheid aan om de kennis van het personeel op het vlak van AUV’s naar een hoger plan te brengen. Commandant kapitein-luitenant ter zee Bart Visser sloot onlangs zelfs een overeenkomst met de Directie Materiële Instandhouding van CZSK om de (tot nu toe min of meer) ad-hoc samenwerking een structureel karakter te geven. Visser: “De belangrijkste vragen daarbij zijn: wat betekenen AUV’s voor de DDG? Wat willen wij de komende jaren op dit gebied? Hoe kan de DDG bijdragen aan de technologie? Hoe ga je verantwoord met onderwaterrobots om? Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat ze taken van mensen overnemen. Het is al met al een kwestie van krachten bundelen.”
