Knokken tegen de kou

Diepvriestraining zet marineduikers op scherp

30 graden onder nul, water van min 2 graden, decimeters dik ijs, ontberingen; 5 duikers van het Kenniscentrum Duiken van de Defensie Duikschool, mariniers en vlootpersoneel, hebben meegedaan aan de internationale Sub Arctic Diving Course. ‘Epicentrum’: een basis van de Swedish Armed Forces bij Boden in Lapland. Welkom in de wondere wereld van het diepvriesduiken.

In de (jaarlijkse) Sub Arctic Diving Course wisselen militaire duikers uit Zweden, Denemarken, Finland en Nederland kennis uit. Ook beoefenen ze de procedures van duiken onder arctische omstandigheden. Want die werken anders dan bij een duikoperatie in open water. Essentie van de cursus: hoe wapen je jezelf en je apparatuur tegen bevriezing die constant op de loer ligt, met alle desastreuze consequenties van dien.

 

Dichtstbijzijnde wak

De marineduikers trainden in circa 10 meter diep water dat door de stroming net niet bevroor. Daar leerden ze opnieuw hoe belangrijk het is om na een duik niet direct naar de oppervlakte te zwemmen, maar naar het dichtstbijzijnde wak om daar op het ijs te klimmen. “Tijdens die manoeuvre moet je de duiklijn constant volgen en opletten of die niet ergens achter blijft haken”, vertelt teamleider en hoofd van het Kenniscentrum van de Duikschool, luitenant ter zee 2OC Anton. Of de mannen last hadden van het bitterkoude water? Nauwelijks. “Het grootste verschil met Nederland is de lage buitentemperatuur. Als je niet oppast, bevriest je materieel in een paar seconden”, aldus Anton.

Adjudant van de mariniers Rob, chef Kenniscentrum Duiken van de Duikschool, vult aan: “Je moet je uitrusting constant afdrogen en controleren op de aanwezigheid van vocht. Komt er bijvoorbeeld een waterdruppel in, dan bevriest de boel direct en kun je verder duiken wel vergeten. Je verandert in een ijsklontje.” Sergeant-majoor Barry: “In arctische omstandigheden wordt elke duikfout afgestraft. Eén gaatje in een handschoen en je kunt terug naar af.” Overigens wordt de Sub Arctic Diving Course stilgelegd als het kouder is dan min 30 graden Celsius. “Dan worden de omstandigheden te gevaarlijk voor het lichaam van een duiker en niet te vergeten van het logistieke personeel op de wal”, legt Anton uit.

Geen luchtbellen

De marineduikers testten ook materiaal. Zoals de Surface Supply Equipment (SSE), die onder andere uit een duikhelm bestaat en een kabel waardoor de luchtvoorziening en de broodnodige communicatie met de helpers op de wal verloopt. Ook de Rebreather kwam uit de kast. Die zorgt ervoor dat duikers geen luchtbellen produceren die hun positie kunnen verraden. Verder werd samen met de andere deelnemers nagegaan of duikerpakken en duikondergoed bestand zijn tegen extreem lage temperaturen. Daarvoor lag een Finse duiker anderhalf uur op de bodem van het meer; een niet ongevaarlijke operatie. “De kou kruipt heel diep in je lichaam. Vandaar dat een arts de man constant monitorde”, vertelt Anton.

Hij en Rob zijn het eens: de oefening was volop de moeite waard. “Je leert weer hoe het is om onder keiharde klimatologische omstandigheden te werken. Verder zie je hoe andere landen de oefening aanpakken en wat hún problemen zijn. Uitstekende hoor, deze kennisuitwisseling.” Barry: “Door de goede veiligheidsmaatregelen hebben we geen problemen gehad. Marineduikers werken natuurlijk ook vaker in moeilijke situaties; we zijn dus wel wat gewend.”

Aanpassen en verbeteren

Het werkverslag dat het Kenniscentrum Duiken over het Zweedse avontuur maakt, gaat naar alle duikers van Defensie. Vervolgens wordt nagegaan of, en zo ja op welke punten, de duikprocedures en voorschriften moeten worden aangepast of verbeterd. Alleen zo kun je ijskoud de beste worden en blijven.