Tekst KAP Wouter Helders
Foto Koninklijke Marine
Inlichtingen en inzet recept voor succesvolle intercepties
Met Jamaica als 'huisleverancier' van marihuana, Mexico als grote producent van amfetamine voor de Amerikaanse markt en Colombia, Peru en Bolivia als erkende exporttijgers voor cocaïne, is drugssmokkel big business in het Caribisch Gebied. Geen wonder dan ook dat de Koninklijke Marine, die dit operatiegebied 12 maanden per jaar doorkruist, een groot deel van deze tijd besteedt aan drugsbestrijdingsoperaties.
Geografisch gezien liggen de drugsproducenten als Colombia, Peru en Bolivia in de achtertuin van het Caribisch deel van het Koninkrijk, de thuisbasis van de 'vloot in de West'. Luitenant ter zee 1 Henk (alias) houdt zich als inlichtingenofficier op het Maritiem Hoofdkwartier dan ook veel bezig met Counter Drugs Operations (CDOPS). Hij speelt een sleutelrol in de speurtocht naar smokkelorganisaties. Henk: “De handel en smokkel van contrabande (drugs en andere illegale zaken, red.) heeft een sterk destabiliserende werking op de landen in deze regio. Door hier tegen op te treden draagt de Koninklijke Marine bij aan de internationale strijd tegen de smokkel van drugs. Dit om de internationale veiligheid en stabiliteit te bevorderen.”
2.754.00 km²
Met een oppervlakte van 2.754.000 vierkante kilometer is de Caribische Zee grofweg even groot als de Middellandse Zee. Om het zoeken naar de spreekwoordelijk 'speld in de hooiberg' te voorkomen zijn inlichtingen en samenwerking cruciaal. “We weten dat de voornaamste smokkelroutes in de Caribische Zee van de kustgebieden van Colombia naar Midden-Amerika lopen en van Colombia en Venezuela naar de Dominicaanse Republiek, Haïti en Puerto Rico”, licht Henk toe. “Om zo'n groot gebied effectief te bestrijken moet samengewerkt worden. Inlichtingen en de inzet van vliegend en varend materieel en personeel vormen het recept voor succesvolle intercepties op zee.”
Surveillance
Dit doet Nederland dan ook. Sinds de jaren ‘90 werkt de marine samen met de door de Verenigde Staten geleide Joint Interagency Taskforce South (JIATF-S). De vanuit Key West georkestreerde drugsbestrijdingsoperaties in het zeegebied grenzend aan Midden- en Zuid-Amerika vallen onder deze 'vlag'. In JIATF-S bundelen 15 landen, waaronder Frankrijk, Groot-Brittannië, Colombia, Verenigde Staten, Jamaica en de Dominicaanse Republiek, hun krachten. Zij ondersteunen de operaties door het sturen van eenheden en het 24/7 delen van inlichtingen. Naast het opereren op basis van specifieke inlichtingen worden schepen over het algemeen ingezet op de bekende en relevante smokkelroutes. Hier voeren zij, vaak ondersteund door vliegtuigen, surveillancetaken uit om verdachte scheepvaart op te sporen.
6.000 kilo marihuana
En met succes. Zo onderschepte Zr. Ms. Zeeland in mei 2015 na een tip van Amerikaans patrouillevliegtuig de vissersboot Caribbean Soul. Het bootje, op weg van Jamaica naar Guyana, werd geënterd en gecontroleerd. Aan boord bevond zich 6.000 kilo marihuana, de grootste vangst van een stationsschip van de Koninklijke Marine in het Caribische gebied tot dusver. Bij verschillende andere onderscheppingen werd in totaal 3.950 kilo cocaïne in beslag genomen en later vernietigd. Zo’n 1.400 kilo van het witte poeder werd overboord gegooid of ging verloren tijdens de onderschepping.
‘De KM draagt bij aan de strijd tegen drugssmokkel om de internationale veiligheid en stabiliteit te bevorderen’
Inventieve vijand
Toch is het onmogelijk om exact aan te geven hoeveel drugs er door het operatiegebied komt. Naast op inlichtingen gebaseerde inschattingen, is een deel van de smokkel simpelweg niet bekend. “Succes laat zich niet makkelijk meten”, legt Henk uit. “Het is ook afhankelijk van factoren waar je geen invloed op hebt. Weer, gedrag, tijdlijn en logistieke organisatie van de tegenstander bepalen de wijze van werken. Ook in de beste inlichtingen zitten vaak nog onbekende gegevens. Het is omgaan met onvolledigheid en onzekerheid op tactisch niveau met een zeer inventieve vijand.”
Continu aanpassen
Gezien de grootte van het operatiegebied en de hoeveelheid onderschepte ladingen kan gesteld worden dat de operatie een succes is. Toch is de strijd nog niet gestreden legt commandeur Hans Lodder, Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied, uit: “Drugscriminelen hebben een ongelooflijk groot financieel vermogen en belang bij een constante doorvoer van hun drugs naar de afzetmarkten in de VS en Europa. De organisaties opereren als netwerken en passen zich continu aan onze opsporingstactieken en -strategieën aan. Ook wij als JIATF-S blijven ons natuurlijk aanpassen. Al kan ik om strategische redenen niet precies zeggen hoe.”
‘Het is omgaan met onvolledigheid en onzekerheid op tactisch niveau met een zeer inventieve vijand’
Uitkijken naar NH90
Het JIATF bewijst zich dus als erg waardevol op het gebied van informatiedeling, strategie en tactiek en, gezien de grote onderscheppingen in de afgelopen jaren, ook succesvol. Toch heeft de commandant nog wel wat wensen om met succes te kunnen blijven jagen. Lodder: “We kijken enorm uit naar weer een NH90 op het stationsschip. Die maritieme helikopter beschikt over het juiste sensorpakket voor de strijd tegen drugscriminelen. Ook blijven we ons inzetten om meer landen deelgenoot te maken van het zogenoemde verdrag van San Jose. Dat vereenvoudigt procedures bij aanhoudingen op zee in geval van verdenking van drugssmokkel. Het meeste succes boeken we immers samen.”
