‘We blijven jagen naar explosieven’

Peter Bergen Henegouwen commandant van NAVO-vlootverband mijnenbestrijden

Kapitein-luitenant-ter-zee Peter Bergen Henegouwen is commandant van Standing NATO Mine Counter Measures Group 1 (SNMCMG1). Dit NAVO-samenwerkingsverband houdt zich bezig met het mijnenvrij maken van de Europese zeeën. Op 22 januari nam hij in Den Helder het bevel over van zijn Litouwse voorganger. Bergen Henegouwen praat over de invulling van zijn commando en zijn passie voor de mijnenbestrijding.

Een jaar lang stuurt Bergen Henegouwen vijf schepen aan. Hoofdtaak van SNMCMG 1 is het mijnenvrij houden van operatiegebieden. Daarnaast ruimen  de schepen andere oorlogsexplosieven  op zee, in havenmondingen en kustwateren. Het vlootverband staat continu paraat voor inzet langs de Noord-Atlantische kusten en in de Oostzee. Zijn voorganger viste met dezelfde eenheid negen zeemijnen, diverse vliegtuigbommenen en andere explosieven uit de Europese wateren. Volgens Bergen Henegouwen kan het belang van mijnenvrije Europese zeeën niet onderschat worden. “Het gaat met name om oude zeemijnen uit de Tweede Wereldoorlog. De vangst in deze drukke vaarroutes geeft wel aan dat het zinnig is om te blijven zoeken.”

Actie op basis van oproep

Toch is operationeel optreden niet altijd gepland, de meeste inzet is op basis van oproep. Het hoofdkwartier zet het verband in als dat nodig is. Een voorbeeld van zo’n oproepactie was in 2011 voor de kust van Libië .Toen zette een aantal schepen uit het vlootverband koers richting Libië om de aanlooproutes naar de havens mijnenvrij te houden. Bergen Henegouwen: “Zij hebben daar daadwerkelijk recent gelegde mijnen geruimd. Dat kan ieder moment gebeuren. Daarom zijn we ons continu aan het voorbereiden voor  operationele inzetbaarheid.”

Ook gevechtstaken uitvoeren

De nieuwe commandant wil het komende jaar vooral de andere marinelanden beter leren kennen. Door kennis van elkaars middelen en systemen wil hij vaststellen wat de beste manier is om bijvoorbeeld onderwaterexplosieven op te duiken. Maar ook de secundaire taken wil hij meer aandacht geven. Bergen Henegouwen: “Onze mijnenbestrijdingsschepen zijn vooral bezig met mijnenruimen. Maar in het grotere scenario zou deze eenheid gevechtstaken uit moeten kunnen voeren.”

Taalkundige uitdaging

Ondanks dat de schepen daar niet altijd de tijd en capaciteiten voor hebben, wil ik kijken hoe we dat toch kunnen oppakken.” Het NAVO maritiem hoofdkwartier in Londen stuurt het verband aan. Door met een Spaanse plaatsvervanger te werken vanaf een Duitse stafschip en verder nog Engelse, Belgische en Duitse schepen in het verband, lijkt die samenwerking een taalkundige uitdaging. “Toch voelen we elkaar goed aan”, nuanceert hij. “Met Engelssprekende sleutelspelers is de communicatie tussen de schepen goed.” 

Vandaag lol, morgen aan de slag

Voor Bergen Henegouwen is duidelijk waar voor hem de kern ligt in het samenwerkingsverband: de scheepsbemanningen. “Zij vormen het hart van onze inzet. Daarom zijn ze ook welkom op de receptie van de commando-overdracht. Vandaag kunnen ze lol maken, morgen gaan we aan de slag. Zij zijn degenen die het werk doen.” Daags na de commando overdracht vertrok het vlootverband gezamenlijk richting de Oostzee om daar te zoeken naar explosieven.

Peter Bergen Henegouwen is een ‘mijnengek’. Al vanaf 1986 is hij betrokken bij de Mijnendienst. Hij maakte meerdere malen deel uit van een staf tijdens internationale oefeningen. Volgens de kersverse commandant zijn dat goede ervaringen om op zak te hebben. Een beknopt profiel. 

In 1982 meldde Bergen Henegouwen zich bij de marine. Slechts enkele jaren later verbond hij zich aan de mijnendienst. Sindsdien voer hij vooral op de klein bovenwater schepen. Juist die ervaring is volgens hem belangrijk om leiding te geven aan een groep als deze. “Ik ben heel erg trots op deze baan. Ooit begon ik als jongste officier op een mijnveger. Ik heb alle functies wel vervuld en ben commandant geweest op een aantal schepen. Dan is dit wel een heel mooi commando om te krijgen.”

Gevaarlijke uitspraak

De commandant moet even denken waarom hij destijds voor deze ‘tak van sport’ koos. “Ik heb het altijd veel gezelliger gevonden op de mijnenbestrijdingsschepen. Ik weet dat het een gevaarlijke uitspraak is”, zegt hij met een glimlach. “Maar dat is wel de reden dat ik destijds voor deze schepen koos. Ze zijn kleinschaliger, iedereen kent elkaar aan boord en er heerst altijd een hele goeie sfeer.”

Fotokoffer mee

De afgelopen jaren was Bergen Henegouwen vaak op zee. Nu volgt weer een jaar met veel zeemijlen. “Na een aantal jaar waarin ik veel gevaren heb, hoop ik hierna wel weer een walfunctie te krijgen. Mijn vrouw is ook werkzaam bij de marine, dus we zijn allebei veel weg. Dan is het op zijn tijd fijn om elkaar wat regelmatiger te zien.” Aan wal kan hij ook meer tijd aan sport besteden. “Als vervent triatleet heb ik meer tijd nodig om in vorm te komen. Gelukkig kan ik mijn andere hobby, fotograferen, wel beoefenen als we aan het varen zijn. Ik neem mijn fotokoffer dan ook zeker mee de komende periode.”