Leeswijzer

Luchtspiegeling 1 – Vliegend boven de koraalriffen; B-24 ‘Liberator’ detachement MLD op de Cocos-eilanden

Een bijzonder boek om twee redenen. Ten eerste vanwege de uitgestelde verschijning, maar daarover later meer. Ten tweede om het onderwerp. Wordt 18 (Netherlands East Indies) Squadron dat vanuit Australië opereerde vaak als het vergeten squadron betiteld, dan geldt het detachement van de Marineluchtvaartdienst (MLD) op Cocos-Eilanden zeker als vergeten detachement, zo geeft auteur Edwin Hooogschagen aan. Voor het eerst wordt er aandacht besteed aan deze vaak vergeten groep personeel.

Op 1 juli 1942 werd een MLD-detachement omgevormd tot RAF 321 (Dutch) Squadron en overgeplaatst naar China Bay. De Nederlanders waren gestationeerd op de Cocos-eilanden, een eenzame eilandengroep in de Indische Oceaan, ongeveer 700 kilometer ten zuidwesten van Java. De Nederlanders vielen onder en groep squadrons van Royal Air Force die Consolidated B-24 Liberator bommenwerpers kreeg en dus 321 ook. Het had als taak de Japanse scheepvaart zoveel mogelijk te verstoren. Op 15 juli 1945 werd de eerste 'anti-shipping-sweep' door de eenheid gevlogen en de laatste oorlogshandeling vond plaats op 11 augustus dat jaar. Na de capitulatie van de Japanners vlogen de Liberators bevoorradingsvluchten boven interneringskampen en dropten daar voedsel en medicamenten. In 1946 werden de Liberators afgevoerd. Deels werden ze overgedragen aan de RAF en een restant werd verschroot.

Het bijzondere van het boek is dus ook dat het al zo’n tien jaar geleden werd aangekondigd. als deel 1 uit de serie Luchtspiegelingen. Deel 2 bleek eerder klaar, dus dat boek kwam al uit. Deel 1 over de Liberator bleek na afronding in de ogen van auteurs Rijnhout en Hoogschagen toch niet compleet genoeg. Er was extra onderzoek nodig. Dat duurde de nodige jaren, tot 2018. Door gezondheidsproblemen kon Rijnhout het boek toen niet meer afmaken. Hoogschagen nam die taak alleen op zich. Corona en het uiteindelijke overlijden van Rijnhout in 2021 zorgden ervoor dat pas nu het boek gepubliceerd is. Het is – zoals gebruikelijk bij Lanasta – een zeer goed verzorgde uitgave en daarmee een welkome aanvulling op alle boeken over de Nederlandse militaire luchtvaart.

Warplane No.13 – Curtiss-Wright CW-21 Interceptor

Een tweede boek van de hand van Edwin Hoogschagen is dat over de CW-21, een niet heel erg bekende jager. Het toestel werd eind jaren dertig ontworpen waarbij de fabriek een lichtgewicht constructie combineert met een krachtige motor. Dat resulteert in een uitstekende stijgsnelheid en manoeuvreerbaarheid, waardoor de jager snel op hoogte is en vijandelijke vliegtuigen kan aanvallen.
In het licht van toenemende spanning in Azië bestelt de Nederlandse overheid een aangepaste variant waarvan er 24 worden geleverd aan de Militaire Luchtvaart van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger. Maar als de strijd met Japan losbarst, zijn de CW-21’s in de minderheid en bovendien hebben ze geen goede wapens om het tegen de aanvallers op te nemen. Ondanks de slechte gevechtsverhoudingen hebben de vliegers die ermee de strijd aangingen een resultaten naar de mogelijkheden geleverd.
Hoogschagen brengt de geschiedenis van het ranke vliegtuigen in woord en beeld. Dat doet hij in het Engels om het boek – net als alle andere in de Waplane-serie – interessant te maken voor de internationale markt. Het beeld is daarbij zoals bij het boek hierboven aangegeven van zeer goede kwaliteit. Het meeste beeld is uiteraard in zwart-wit, maar een aantal kleurenprofielen en één (matige, maar bijzondere) foto in kleur zorgen voor een zeer aantrekkelijk vormgegeven boek. Voor de Nederlandse luchtvaartliefhebber is dit een goed geïllustreerd en mooi compact boek over een bijzonder vliegtuigtype van de Nederlandse luchtstrijkdrachten.