06

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 07-08 |2023

Fokker D.21 vliegt weer

Droom van bouwer Van Egmond wordt werkelijkheid

x
Leestijd: 5 minuten
x
Foto boven: Gerrit Boxem

Wat als onmogelijk werd geacht gebeurde onlangs toch: een vliegende Fokker D.21 in Nederland. Het jachtvliegtuig van het Wapen der Militaire Luchtvaart vocht in de Meidagen van 1940 tegen de Duitse overmacht. Niet één compleet exemplaar overleefde de Tweede Wereldoorlog. Totdat Jack van Egmond bedacht er weer een te bouwen, volgens de originele bouwtekeningen. Na dertien jaar bouwen lukte het. “Opa’s meesterwerk vliegt!”

Tekst: Arno Marchand | Foto’s: sergeant-majoor Cristian Schrik

'M'n hart vasthouden kon ik niet eens meer - dat rammelde zo!'

Dat laatste is een uitspraak van kleinzoon Tom Wilps waarmee Van Egmond het grootste deel van de bouw uitvoert. Tijdens de officiële presentatie op 7 juli vertelt Wilps het verhaal over de bouw van het vliegtuig door zijn opa. “De woorden van Tom raakten me. Best wel leuk”, zegt Van Egmond met gevoel voor understatement. “Ik ben dat niet gewend.” Het verhaal kent als laatste hoogtepunt de ontvangst van het Certificaat van Luchtwaardigheid op 19 juni. Voor Van Egmond was hét hoogtepunt echter de allereerste take off. Die vindt al een jaar eerder op 23 mei plaats. “M’n hart vasthouden kon ik niet eens meer. Dat rammelde zo! Dat was hét moment. Wat ik toen deed? Janken!”
Dat de D.21 door een klein technisch probleem niet vliegt op 7 juli, vindt Van Egmond geen probleem. “Het blijft een technisch ding. Ik vind de presentatie belangrijker dan het vliegen. Maar het meest trots ben ik op mijn familie die me altijd heeft gesteund en vrijwilligers die hebben meegewerkt. Nu is het vooral genieten.” En een dag later vliegt de D.21 alsnog.

Bekijk in onderstaande carrousel de foto’s van de presentatie en de eerste publieke vlucht. Klik op de bolletjes onder de foto's voor de volgende afbeelding.

De presentatie van de Fokker D.21 is op Vliegveld Hoogeveen waar Jack van Egmond zijn bedrijf Egmond Vintage Wings heeft. Voor het tijdsbeeld van mei 1940 waren re-enactors naar de luchthaven gekomen, compleet met een Landsverk pantservoertuig zoals gebruikt bij de verdediging van Vliegveld Ypenburg.

De officiële aanduiding van de Fokker is D.XXI, of zoals op de staart van het toestel is te zien, zonder punt. Tegenwoordig is D.21 de meest gebruikte schrijfwijze. Het toestel is voorzien van een gloednieuwe 850 pk-sterke Cyclone-Wright GR-1820 motor, zoals op de staart vermeld. Die motor kreeg Van Egmond van het Nationaal Militair Museum in ruil voor het maken van replica van een van de eerste vliegtuigen van de Luchtvaartafdeeling.

Jack van Egmond samen met kleinzoon Tom Wilps. Op de achtergrond ‘Opa’s meesterwerk’. Met 369 originele tekeningen en in totaal 40.500 manuren, lukte het hen en vele anderen die een bijdrage leverden, om in dertien jaar een Fokker D.21 weer tot leven te brengen.

Henk Verweij (89) ziet als vijfjarige jongen de originele 229 neerstorten na een luchtgevecht. “Mijn vader had een dag eerder gezegd dat het oorlog was. Ik wist toen nog niet wat dat inhield. Ik stond met mijn moeder naar het vliegtuig en een parachute te kijken. De vlieger is er levend uitgekomen. Geluiden en gebruiken uit de oorlog vergeet je nooit meer. Een dag oorlog duurt een mensenleven.”

De verrassend zwaar klinkende motor van de D.21 was zo nieuw dat de originele sealings van de fabriek uit 1940 er nog op zaten. Hiermee kan de Fokker nog vele jaren vliegen. Dat wil Egmond Vintage Wings dan ook doen. Maar, rustig aan. Eerst de vliegers veel ervaring met het toestel laten opbouwen.

De D.21 heeft nummer 229 gekregen. Resten van de originele 229 werden geborgen in juni 1993. De redelijk intacte vliegtuigromp ligt nu tentoongesteld in het CRASH Luchtoorlog- en Verzetsmuseum ’40-’45 in Rijssenhout. Zonder de hulp daarvan was de herbouw van de D.21 niet mogelijk geweest, memoreert Tom Wilps.

De D.21 van Egmond Vintage Wings is geen replica, maar wordt gezien als een herbouw omdat gebruik is gemaakt van originele bouwtekeningen en veel originele onderdelen. Het is de bedoeling dat de D.21 vanaf komend jaar geregeld te zien is bij vliegshows in binnen- en buitenland.

De Britse testvlieger Dan Griffith gaat op weg met de D.21. Dat deed hij ook op 23 mei 2022 met de woorden “229’er ready for departure”. Dat was de eerste vlucht van de Fokker, als cadeau voor de 21ste verjaardag van Tom Wilps. In het hele proces was die eerste take off ook het mooiste moment voor Jack van Egmond.” Foto: Gerrit Boxem

Sergeant-vlieger Koos Roos was de vlieger van de originele 229 op 11 mei 1940. Met nog twee D.21’s escorteert hij een Fokker T.V bommenwerper die de Maasbruggen bij Rotterdam moet vernietigen. Dat mislukt en op terugweg wordt Roos’ toestel in een luchtgevecht met drie Messerschmitt Me-110’s geraakt en stort het neer. Roos zelf is gewond, maar overleeft de crash. Hij overlijdt in een helikoptercrash in de jaren 50. Foto: Gerrit Boxem