01

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 07-08 |2023

Luchtmachtreservisten op bezoek

IJOLD bijzondere internationale samenwerking

x
Leestijd: 6 minuten
x
Foto boven: sergeant Sjoerd Hilckmann

Tientallen luchtmachtreservisten uit acht NAVO-landen maakten begin augustus kennis met Nederland én de luchtmacht tijdens het International Junior Officer Leadership Development (IJOLD) programma. De week stond in het teken van breinbrekers en kruisbestuiving, in een wirwar van nationaliteiten.

Tekst: kapitein Saminna van den Bulk | Foto’s: korporaal 1 Ilya de Milde

Voor het eerst in twaalf jaar weer in Nederland

Sabotage in zee! Datalijnen, elektriciteits- en oliepijpleidingen liggen veilig op de Noordzeebodem, tot een onbekende vijand schade toebrengt aan deze kritieke infrastructuur. Intell suggereert Russische betrokkenheid. Dat land wijst weer naar Oekraïne. Aan de reserveofficieren om een diplomatiek, politiek en militair antwoord te verzinnen op dit denkbeeldige, maar realistische scenario. Ga er maar aan staan.

Het zijn de breinbrekers voor de circa zestig subalterne officieren (luitenant of kapitein) die zijn neergestreken bij het Instituut Clingendael in Den Haag als onderdeel van het IJOLD. Een jaarlijks evenement voor NAVO-reservisten, dat dit jaar voor het eerst sinds 2011 weer in Nederland plaatsvindt.

Druk aan de slag bij Instituut Clingendael. Wat organisator kapitein Daniel Sasbrink het meest opvalt? “De culturele verschillen. Dat maakt het ontzettend leuk.”

Samenkomen: dát is een van de belangrijkste pijlers van de week, vertelt kapitein Sarah Keijer, communicatieadviseur van de Groep Luchtmachtreserve. “Amerikaanse, Britse, Canadese, Duitse, Deense, Franse, Noorse en uiteraard Nederlandse luchtmachters zijn deze week bijeen om kennis te delen. Waar lopen we als reservisten tegenaan? Hoe heeft een ander land het 'reservistensysteem' ingeregeld? Door de uitdagingen te delen, leer je hoe we het wellicht in eigen land beter kunnen doen.”

Groeiende vraag, grotere rol

Met een broeierige geopolitiek en groeiende dreigingen ligt de focus meer en meer op het versterken van de krijgsmacht. De roep om militair personeel is groot en de werknemerspoel om uit te vissen is klein. Reservisten kunnen hierin de sleutel zijn. “Schaalbaarheid en een flexibele schil worden voor de krijgsmacht, en voor de luchtmacht, steeds belangrijker om te kunnen inspelen op iedere situatie op elk moment”, vertelt Keijer. De organisatie kan momenteel nog beter gebruikmaken van de kwalitatieve inzet van de reservisten binnen onze organisatie, denkt zij.

Divers

Het thema van dit jaar is zeker geen lichte: The end of leadership. Want wat betekent leiderschap in deze tijd en wanneer zet je als leider een stapje terug? Wat is jouw leiderschapsstijl en welke trends zij er op dit gebied? “Redelijk controversieel, vind je niet?”, glimlacht de Britse squadron leader Rosie Gillmore. “Ik mocht in 2017 als participant IJOLD bezoeken in Canada. Vorig jaar was ik een van de organisatoren van het evenement in mijn thuisland, Groot-Brittannië. Dit jaar ben ik hier als de functionaris die deelnemers begeleidt. Deze IJOLD overtreft echt alle verwachtingen.”

Het IJOLD begon op zaterdag 5 augustus, eindigde een week later en bevatte onder meer een bezoek aan het Nationaal Militair Museum (links) en het Haagse Internationaal Strafhof.

Beladen onderwerpen als toxic leadership

Dat zegt ze niet om te slijmen, verduidelijkt ze direct. “De focus ligt echt op het leiderschap en hoe we dat in de toekomst willen vormgeven. Uitdagend wel, om dit thema zo te belichten, terwijl onze krijgsmachten ongeveer op verticale hiërarchie zijn gebouwd. Het programma is ontzettend divers.”

Workshops, een Q&A met Nederlandse luchtmachtgeneraals, gastcolleges van onder andere commodore Paul Herber, luitenant-generaal Kees Matthijssen en Cougar-vlieger kapitein Dominique Schreinemachers, presentaties…. “Met beladen onderwerpen, zoals toxic leadership en psychologische veiligheid. Tussendoor krijgen we Nederland en de cultureel-militaire historie te zien, zoals bij een bezoek aan het Internationaal Strafhof en het Nationaal Militair Museum.”

Op de Trip van Zoudtlandtkazerne bespraken commodores Roelof Foppen (links) en Saskia Siemensma als leden van de Luchtmachtraad de nieuwe luchtmachtvisie op leiderschap. Foto’s: sergeant Sjoerd Hilckmann

‘Dit is pas het begin’

“Hoeveel kansen krijg je als reservist om een NAVO-brede training te bezoeken? Daarom is IJOLD bijwonen een unieke kans”, vertelt Franse luitenant Erwan, die ‘normaal’ werkt als aerospace engineer. “President Macron heeft onlangs duidelijk gemaakt dat hij het reservistenbestand wil verdubbelen. Maar wat gebeurt er daarna? De positie, rol en taak van de reservist is in Frankrijk nog erg onduidelijk. En internationaal merk ik hier grote verschillen op. In de Verenigde Staten is het echt een erkende functie: goedbetaald, voor langere tijd en inclusief pensioenopbouw. Dat is bij ons wel anders geregeld. Met de kennis die ik hier opdoe, kan ik ons eigen reservistensysteem weer verbeteren. Daarbij is het goed dat we elkaar hier treffen. Samen sta je sterker”, legt Erwan uit.

“Interoperabiliteit wordt steeds belangrijker in internationaal optreden. Door hier samen te werken in workshops en opdrachten leer je elkaars perspectief begrijpen en culturele verschillen overbruggen. Dat maakt samen optreden in de toekomst makkelijker. Wat dat aangaat, is dit nog maar het begin.”

Kranslegging door reservisten op het Pools Militair Ereveld in Breda bij het Maczek memorial. Foto’s: sergeant Sjoerd Hilckmann

‘Schreeuwend tekort aan personeel en grotere vraag naar reservisten’

Academische nadruk

Tijdens de week worden allerlei werkvormen gebruikt. Gillmore: “De nadruk ligt daarbij op de academische component. Doordat je samenwerkt met reservisten uit andere landen worden we allemaal uitgedaagd om na te denken en om op zoek te gaan naar antwoorden buiten het eigen gezichtsveld. Ondertussen kampen we wel met dezelfde kwesties. Een schreeuwend tekort aan personeel binnen de krijgsmacht en een grotere vraag naar reservisten. Hoe gaan we daarmee om?”

De belangrijke thema’s in een druk programma betekenen overigens niet dat er enkel serieuze gezichten te bespeuren zijn. Er is zeker ruimte voor spel. En, zegt luitenant Erwan: "’s Avonds is het tijd voor ontspanning. Zoals met een pubquiz en een biertje aan de bar."

‘Een benchmark neerzetten – dat is aardig gelukt’

Haar collega’s zijn in ieder geval enthousiast over de week. Toegegeven: “Ik denk wel dat ze harder moeten werken deze week dan ze vooraf verwacht hadden. Maar dat is goed, want het resultaat is er ook naar”, lacht Gillmore. “Een vol programma, volop netwerken, alles eruit halen.”

Flink aanpoten is het zeker, erkent ook een van de organisatoren kapitein Daniël Sasbrink. Hij begon al een jaar geleden met de voorbereiding. “We willen echt een benchmark neerzetten. Als ik zo eens luister is dat aardig gelukt”, zegt hij met gepaste trots.

IJOLD is ieder jaar in een ander land. De locatie van komend jaar is nog niet bekend. “Zeker is dat de organisatoren van volgend jaar een aardige kluif krijgen dit te overtreffen”, besluit Gillmore.