(H)oog in de lucht
Om de onmetelijke wateren rondom Curaçao en andere eilanden van de Carib te bewaken, bezit de Kustwacht Caribisch Gebied een vloot van twee reddingshelikopters en evenzoveel patrouillevliegtuigen. De vier toestellen opereren vanaf Hato Militair. Het zijn drukke tijden. “Niets doen is geen optie; je moet er altijd achteraan.”
Tekst: kapitein Arjen de Boer | Foto’s: Kustwacht Caribisch Gebied
De zon zakt en zorgt voor een warme gloed boven de Jan Thielbaai. Op de terrassen bestuderen toeristen de menukaart, totdat de aandacht wordt getrokken door een onverwacht geluid. Op zo’n 200 meter hoogte vliegt een Dash 8 patrouillevliegtuig van de Kustwacht richting het avondrood. Terwijl de toeristen relaxen, is de bemanning aan het werk. Op zoek naar smokkelaars en drenkelingen.
Aan boord zitten de captain en copiloot, een sensor-operator die de FLIR (Forward Looking Infrared) en de radar bedient en de mission commander, die de tactische inzet van het vliegtuig bepaalt. Tijdens zo’n vlucht van doorgaans acht uur, houden ze de wateren rond Curaçao en de andere eilanden scherp in de gaten. Het gebied ligt op de routes van drugssmokkelaars die vanuit Colombia en Venezuela met zogeheten go-fasts balen cocaïne vervoeren.
‘Op het redden van mensen zijn we het meest trots’
Breed takenpakket
Bestrijding van deze smokkel is slechts één van de taken van de vliegende eenheden van de Kustwacht. Het totale takenpakket is veel breder. Van illegale visserij tot de opsporing van vervuiling, en niet te vergeten Search & Rescue (SAR). Hiervoor hebben ze twee Dash 8 patrouillevliegtuigen en twee AW139 reddingshelikopters tot hun beschikking. “Op het redden van mensen zijn we het meest trots”, vertelt luitenant-ter-zee 1 Bas van Heeringen, Hoofd Steunpunt Hato. “Vorig jaar hebben we met onze toestellen 47 mensen gered. Dit jaar tot nu toe elf.”
Huurtoestellen
De toestellen zijn geen eigendom van de Kustwacht, maar worden gehuurd: de helikopters bij een Amerikaans bedrijf, de vliegtuigen bij een Canadees bedrijf, net als de Nederlandse Dash 8’en. Zij leveren ook de volledige bemanning voor de helikopters en de vliegers plus bijna alle sensor-operators voor de Dash. De mission commanders zijn in dienst van de Kustwacht en komen veelal bij Defensie vandaan. “Deze combinatie werkt prima”, vindt Van Heeringen. “In de contracten is goed afgesproken dat op elk moment minstens één van de toestellen inzetgereed moet zijn. Desnoods vliegen ze met spoed een monteur in voor reparaties.”
‘Soms zijn ze tien dagen op drift’
Levens redden
Wat Van Heeringen en zijn collega’s in deze regio vaak zien, zijn vissers die buitengaats gaan met een enkel motortje. Sommigen hebben geen communicatiemiddelen. “Ze gaan gewoon varen. Maar als de motor ermee uitscheidt, ben je klaar.” Het komt voor dat vissers in het oostelijke gedeelte van de Caribische Zee gaan vissen en daar panne krijgen. Ze kunnen dan niemand waarschuwen en drijven mee op de stroom. “Soms zijn ze dan tien dagen op drift en hebben ze geluk dat wij ze toevallig zien. Dan staan ze te zwaaien.”
Als die bootjes relatief dicht bij de kust zijn, is de AW139 perfect om hulp te bieden. De heli’s zijn dat ook om zieke of gewonden mensen van cruise- of koopvaardijschepen te halen. De Dash 8 kan in een groter gebied op zoek naar bootjes. “Wij hebben vlotten bij ons, die we eruit gooien. Daar kunnen drenkelingen in klimmen, waarna wij schepen in de omgeving erop af sturen om ze te halen.”
‘Voor drones is het moeilijk om bijvoorbeeld reddingsvlotten af te werpen’
Toekomst
Drones zouden mogelijk een mooie toevoeging zijn voor de Kustwacht. Ze kunnen lang in de lucht blijven en met hun sensoren grote gebieden bestrijken. Maar voorlopig is dat nog niet weggelegd voor de Kustwacht in de Carib, denkt Van Heeringen. “Een drone vliegt vooral ‘hoog en droog’ en dat is prima. Maar op zee is het ook goed om laag te kunnen vliegen en ergens een kijkje te nemen. Bovendien is het voor drones moeilijk om bijvoorbeeld reddingsvlotten af te werpen”
Hij verwacht op korte termijn meer van de ViDAR-sensor. Kustwachtvliegtuigen en -helikopters krijgen later dit jaar zo’n ViDAR-pod, dat staat voor Visual Detection and Ranging. Dit systeem, waarmee de Nederlandse Kustwachtvliegtuigen al zijn uitgerust, heeft acht camera’s die continu rondkijken. “Alles wat niet blauw is, wordt opgepakt. Dus alles wat anders is dan zee wordt gezien. Daar kun je filters overheen leggen; zoek kleine bootjes, of zoek persoon te water.”
Smokkelwaar
De Kustwacht is in het dagelijkse werk continu op zoek naar verdachte bootjes, die bijvoorbeeld drugs of ongedocumenteerde personen smokkelen. “Ik zit hier nu elf jaar en we zien dat drugsboten steeds meer naar buiten gaan”, zegt Van Heeringen, die regelmatig meevliegt als mission commander. De smokkelaars mijden vaker de territoriale wateren van Curaçao omdat de pakkans groter is geworden. “Dit is met name te danken aan de nieuwe walradars. Daarmee houden we 24 uur per dag het gebied in de gaten. Het Maritiem Informatie Knooppunt (MIK) in Willemstad analyseert die gegevens en zoekt naar patronen. Van het MIK krijgen wij te horen waarop we kunnen focussen. Als we een go-fast spotten, kunnen we die volgen en de route en snelheid doorgeven aan maritieme kustwachtcollega’s en de marinecollega’s aan boord van het stationsschip van de Koninklijke Marine. Zij kunnen dan onderscheppingsbootjes op pad sturen voor een interceptie.”
Vorig jaar werd 35.000 kilo drugs in beslag genomen, een record
Meer doelgericht werken
Deze werkwijze op basis van goede inlichtingen past binnen het streven om vanaf 2025 24/7 informatiegestuurd te werken. Dus niet zomaar rondvliegen, maar doelgericht speuren. En dat is maar goed ook, benadrukt de mission commander, want de Dash vliegt gemiddeld één keer per dag. “Het is dus belangrijk om schaarse middelen en mensen op de juiste momenten in te zetten.”
Dat informatiegestuurd werken werpt vruchten af. Vorig jaar werd 35.000 kilo drugs in beslag genomen, een record. “Dat is echt veel. Een paar jaar geleden ging de vlag uit en was er een grote taart omdat we 10.000 kilo hadden gevangen. Vier jaar later is dat dus 35.000 kilo.” Maar misschien wordt het dit jaar minder, smokkelaars zoeken natuurlijk andere manieren. “Als een gebied beter is afgedekt, gaan ze natuurlijk andere routes varen. Het is altijd kat en muis. We moeten ons altijd aanpassen. Niets doen is geen optie; je moet er altijd achter aan.”
