Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 06 | 2022

Commodore b.d. Jan van Hoof

Commandant 1 (NL) Provincial Reconstruction Team, Pol-e-Khomri, 2004

Zonder vliegende middelen maar wel degelijk een luchtmachtuitzending was de inzet van de Groep Geleide Wapens (GGW), onderdeel van het huidige Defensie Grondgebonden Luchtverdedigings Commando. “Na defensie-eenheden in Kaboel waren wij de eerste elders in Afghanistan”, vertelt Van Hoof, destijds als kolonel commandant GGW De Peel. “Met het Provincial Reconstruction Team (PRT) in de stad Pol-e-Khomri, provincie Baglan, hadden we vooral contact met lokale bewindvoerders. Die moesten hun eigen bestaan weer opbouwen. Wij waren er om hen daarbij te ondersteunen en te vragen ‘wat hebben jullie nodig en wat kan je zelf niet?’ Dat gaven wij weer door aan de overheid in Kaboel. Wij hadden zelf ook budget voor bepaalde zaken.”

‘Het was een uitzending die later in de vergetelheid raakte’

“We waren er dus duidelijk niet om vrede te brengen, want de omgeving was al gekenmerkt als permissive (toegeeflijk, red). Daarom waren wij ook licht bewapend: MB’s, Patria pantserwielvoertuigen en civiele Toyota’s. We gingen op stap met MOL-teams: military observation and liason teams. Die bestonden uit een commandant en plaatsvervanger, twee (landmacht)bewakers, een tolk, medic (vaak een vrouw), oudere onderofficier en jongere luitenant. Het was een uitzending die in het begin wel aandacht kreeg, maar later in de vergetelheid raakte toen de Uruzgan-uitzending ging spelen. Voor mij was het een van de mooiste ervaringen uit mijn militaire tijd.”

Nederlands voortzettingsvermogen is ook in 2004 al problematisch. Na veel uitzendingen van KL-eenheden en mariniers, komt Defensie voor het PRT bij de (kader zware) GGW uit. De uitzending duurt voor Van Hoof een half jaar, de twee GGW-detachementen daarna blijven elk zo'n drie maanden. Daarna nemen mariniers het over.”

“Het was echt een uitzending in de bush. De eerste nacht sliepen we in de buitenlucht in de achtertuin van de lokale politiechef, daarna in tenten en pas in januari in cadalto’s met verwarming en airco. We begonnen met veertig man. Dat werden er in mijn tijd maximaal 126.”

“We hebben geen training gehad ‘Hoe ben ik een PRT’. We waren pioniers van het eerste uur met can do-mentaliteit. Met elkaar bedacht je hoe je een klus kon klaren. We hadden ook contact met PRT’s in andere provincies. Ieder land gaf er zijn eigen invulling aan.”

Later wordt hearts and minds winnen belangrijk. “Zo bouwden we – vaak samen met NGO’s – een radiostation, bewakingspost, meisjesschool, een dam zodat een school niet onder water liep, dak van een ziekenhuis en energievoorzieningen. Onze GU-mannen en vrouwen hadden gouden handjes.”

Eind augustus 2004 start de uitzending. “Voor de presidentsverkiezing op 9 oktober moesten we operationeel zijn. Voor beveiliging werd in die periode een landmachtcompagnie en een Spaanse eenheid toegevoegd. Alle GGW-squadrons en de staf droegen aan de uitzending bij.”