Tekst Arno Marchand en Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto sergeant Cinthia Nijssen en Louis Meulstee
Vaandelopschrift voor militair optreden Afghanistan
Afgelopen zaterdag kregen achttien defensie-eenheden het opschrift Afghanistan aan hun vaandel toegevoegd. Daaronder ook dat van de Koninklijke Luchtmacht. Het gehele luchtwapen krijgt het voor ‘onderscheidend optreden in Afghanistan’, tussen 2002-2014. Het toekennen van de vaandelopschriften geldt als één van de hoogste (dapperheids-) onderscheidingen voor een Nederlandse militaire eenheid.
De uitreiking van een vaandelopschrift is bepaald niet alledaags. De laatste keer dat dit grootschalig gebeurde was op 17 november 1913. Toen reikte Koningin Wilhelmina vaandels en opschriften uit aan dertien regimenten. De Koninklijke Luchtmacht kreeg voor het laatst op 27 maart 2013 een vaandelopschrift voor de inzet in de Kosovo-oorlog (Allied Force in 1999).
Ceremonie
De besloten ceremonie vindt plaats op een enorm ponton in de Hofvijver in Den Haag tijdens Nederlandse Veteranendag op 25 juni. Het evenement kan live gevolgd worden via een groot scherm op het Malieveld en online via YouTube.
Ruim 30.000
Na het opmarcheren van de militaire muziek volgen de achttien eenheden (zonder vaandelgroepen) met daarachter de achttien cravattedragers. Onder leiding van hun commandanten treden daarna de detachementen van de vaandelvoerende eenheden in, dat van de Koninklijke Luchtmacht als laatste. Ieder detachement bestaat uit 25 actief dienende militairen en postactieve Afghanistanveteranen. Er zijn ruim 30.000 Nederlandse militairen die in Afghanistan gediend hebben.
Benieuwd waar de grote luchtmachtdetachementen zaten en wat ze deden tussen 2002 en 2014? Lees dan in deze Vliegende Hollander de verhalen van de eerste detachementscommandanten van zes hoofdlocaties in Afghanistan.
Ereroffels
Minister-president Mark Rutte treedt vervolgens aan op vier ereroffels en de eerste acht maten van de ‘Marsch van den jongen Prins van Friesland’. Hierna volgen onder andere staatssecretaris van Defensie Christophe van der Maat, Commandant der Strijdkrachten generaal Onno Eichelsheim en andere militaire en politieke kopstukken. De vaandelgroepen treden daarna in, waarbij de eenheden de eregroet brengen.
Koninklijke erkenning
Als laatste betreden Zijne Majesteit de Koning en minister van Defensie Kajsa Ollongren het ponton. Ollongren spreekt vervolgens alle aanwezigen toe: “De krijgsmacht is twintig jaar in Afghanistan actief geweest voor vrede en veiligheid. Diverse personen hebben hiervoor individuele dapperheidsonderscheidingen gekregen. Vaak was daarop hun reactie: ‘Ik draag de onderscheiding, maar hij is voor de eenheid. We hebben het samen gedaan.’ Vandaag komt die koninklijke erkenning de eenheden toe.”
Hart vol gevoelens
De koning draagt voor deze gelegenheid zijn luchtmachttenue met witte anjer. Hij spreekt de aanwezige (postactieve) militairen toe: “Mannen en vrouwen van de krijgsmacht, veteranen. Ieder van u staat hier met een hoofd vol herinneringen en een hart vol gevoelens. Hier overheerst een emotie die we allemaal delen. Bij de verdediging van alles wat ons dierbaar is, leunen en leunden wij op u. U komt namens ons in actie als het democratisch gekozen bestuur en de samenleving erom vragen.
Op deze veteranendag beseffen we nog meer dan andere jaren hoeveel we van u vragen en gevraagd hebben. Nu de vrede in Europa op het spel staat realiseren we ons eens te meer hoe sterk wij onze krijgsmacht nodig hebben. En hoe dankbaar we mogen zijn voor onze veteranen. De vaandelopschriften die ik u zo zal uitreiken, zijn daarvan het symbool. Ze vormen een erkenning en waardering van de prestaties die u heeft geleverd.”
Cravatte
Adjudant-onderofficier Hans den Braber biedt de koning de cravatte aan. De majesteit bevestigt deze vervolgens aan het luchtmachtvaandel dat Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Dennis Luyt in handen heeft.
Ondertussen spreekt de speaker: “Aan de Koninklijke Luchtmacht wordt, vanwege het geïntegreerde helikopteroptreden, de inzet van jacht- en transportvliegtuigen en de inzet van luchtmachtpersoneel van de explosievenopruimingsdienst, het opschrift ‘Afghanistan 2002-2014’ toegekend.”
Definitieve plek
Het opschrift op een cravatte aangehecht aan het vaandel is een tijdelijke uitvoering. Wanneer het vaandel toe is aan vervanging, krijgt het opschrift een definitieve plek op het nieuwe dundoek.
Wat is een vaandel?
Een vaandel is de vlag van een eenheid, geschonken door een Nederlandse vorst. Op het vaandel staat de gestileerde letter van de naam van de vorst. In 1820 zijn vaandels voor het eerst gebruikt en dienden zij op het slagveld als herkenningsteken van de strijdende eenheden. Tegenwoordig hebben vaandels een symbolische betekenis van trouw, eenheid én eergevoel en vervullen ze een ceremoniële functie, zoals bij het defilé op Nederlandse Veteranendag en Prinsjesdag.
Wil je niet de hele video bekijken, maar alleen het deel over het luchtmachtvaandel en de toevoeging Afghanistan, kijk dan vanaf minuut 4:50.
