Over de grens...

Vlieger op de AWACS

Ver buiten de landsgrenzen, bij een ander krijgsmachtdeel, een overheidsinstelling of in het bedrijfsleven: luchtmachters zetten zich overal in voor Defensie. In deze rubriek vertellen zij over hun bijzondere plaatsing.

“Ver”? Majoor Rudolph, kortweg Rolph, Diebels moet lachen om het intro hierboven. “We zitten vanaf Geilenkirchen binnen tien minuten in Nederland.”

Dat is op het moment van het gesprek wél anders. De E-3A Sentry die Diebels bestuurt, hangt op dat moment boven het snijvlak van Polen, Belarus (Wit-Rusland) en Oekraïne. Hier houdt het toestel, beter bekend als AWACS, het NAVO-luchtruim in de gaten.

Het is een van de laatste vluchten voor de majoor, want over een paar maanden stapt hij over de spreekwoordelijke leeftijdsgrens voor militairen. Als er niets meer tussenkomt, gaat hij met functioneel leeftijdsontslag.

Geen spijt

Sinds 2016 is majoor Diebels vlieger op de AWACS. De kenmerkende radar van de Sentry – het Engelse woord voor schildwacht – zit inmiddels veertig jaar op de body van de aloude Boeing 707. Net iets langer dan de loopbaan van Diebels. “Ik beleef er nu nog plezier aan, zeker in mijn functie als vlieg- en simulator-instructeur. Als ik op het laatste moment de kans krijg te verlengen, ga ik vast nog twijfelen. Ik heb nooit ook maar één minuut spijt gehad van de keuzes die ik heb gemaakt.”

Leraar of dienstplicht?

Geilenkirchen is zeker niet de enige buitenlandplaatsing geweest. Er komen gaandeweg het gesprek meer bijzondere avonturen in den vreemde voorbij.

Na de middelbare school in Leiden ging Diebels naar de Haagsche Academie voor Lichamelijke Opvoeding. “In de jaren tachtig was er als leraar geen droog brood te verdienen. Als je al veertig uur wilde werken, moest je alles tussen Limburg en Groningen aanpakken. Dat zag ik niet zitten.” Dus dan maar eerst de dienstplicht vervullen. Bij de luchtmacht? “Nee joh”, roept hij boven de brullende motoren uit, “ik kwam als commandant van een Leopardtank bij 101 Tankbataljon op de Dumoulinkazerne.”

In stelling tijdens een grote oefening in Duitsland ziet Rolph een paar keer een helikopter overkomen en denkt: dat is ook leuk. “Ik heb toen een verzoek ingediend om de overstap te maken, maar hoorde eerst weinig van de luchtmacht. Inmiddels had ik een baan als financieel adviseur, maar dat was helemaal niks voor mij.”

Helikopter-opleiding

Hij is dan ook blij als er alsnog bericht komt dat hij zich in oktober 1986 mag melden voor de selectie vliegeropleiding (SVO) in Eelde. Het wordt de heli-opleiding. Al snel gaat Diebels daarvoor de eerste keer ‘over de grens’ voor de baas: Fort Rucker, waar hij de helikopter-opleiding in de Hughes TH-55 ‘Osage’ volgt. En daarna de bekende Bell UH-1 Iroqois, beter bekend als Huey.

“Een prachttijd”, blikt hij terug. In het voorjaar van 1988 keert de helikoptervlieger terug voor de Elementaire Tactische Helikopter Conversie naar de Alouette III. In dat type heeft ‘ie nauwelijks gevlogen. Het wordt de kleine verkenningsheli Bölkow Bö-105. Tussendoor slaagt Diebels ook nog als instructeur op het fixed wing-lesvliegtuig Pilatus PC-7. Om carrière te maken, lonkt een plekje achter een bureau in Breda of Den Haag. “Maar daar had ik hélemaal geen zin in”. Dus solliciteert Rolph maar weer eens op een plekje over de grens. Het wordt wederom Fort Rucker, nu op de Bell OH-58 Kiowa.

Naar de Hercules

Terug in Nederland wacht 299 Squadron een flinke klus vanuit de Blue Factory, de standplaats van de Bölkows tussen Tuzla en Lukavac, in Bosnië. “Het was de bedoeling Dutchbat zoveel mogelijk te steunen. Toen heb ik zaken gezien die me zijn bijgebleven. Onze heli’s zijn net op tijd weggekomen na de val van de enclave Srebrenica.”

Niet heel lang daarna faseert de Bölkow uit en komt er een (voorlopig) einde aan 299 Squadron. Voor Diebels reden om zijn grenzen weer eens op te zoeken. Hij dient een verzoek in voor omscholing naar de C-130 Hercules. Dat wordt gehonoreerd als 'Rebel' eerst een staffunctie vervult op CC-Air Ramstein en vervolgens een ‘opfriscursus’ voor het instrumentarium doet in Frankrijk. “Dat was best wel lastig”, roept hij, met zijn onmiskenbaar Leidse tongval. “De opleiding was in het Frans. Ik heb van tevoren nog een taalcursus bij de nonnen in Brabant gehad, maar het was allemaal lastig, hoor.”

Tsjaad

Majoor Diebels heeft een prima tijd op de ‘Herc’. Komt over de hele wereld. Vele malen Afghanistan. Maar ook Tsjaad, waar op dat moment Nederlandse mariniers waren gestationeerd. Mooie missie, maar ook met een incident. “We moesten op een gegeven moment uitwijken naar Kameroen. Daar namen ze onze paspoorten in, die we pas terugkregen na de betaling van een fiks geldbedrag. Kom je thuis, zegt Defensie: je krijgt niks terug, want we steunen geen corruptie. Dat was wel een klap in ons gezicht. Het is later wel rechtgetrokken, hoor.”

Cargo-dropsysteem

En dan gebeurt het haast onvermijdelijke in 2013. Majoor Diebels (“ik ben geen paperpusher”) komt terecht op de staf in Breda. “Ik zag er enorm tegenop, een staffunctie is in principe niks voor mij. Maar ik kreeg de kans om het cargo-dropsysteem voor de C-130 aan te kopen en operationeel te maken. Geweldig samengewerkt met de Pathfinders van de Luchtmobiele Brigade, loadmasters in Nederland en België. Achteraf had ik dat zeker niet willen missen.”

Afscheid van Defensie

Terug naar nu: de vlucht van Diebels in de AWACS zit er bijna op. Na tien uur boven NAVO-grondgebied zet hij de landing in. Het is een van de laatste keren… "Ik ben de luchtmacht echt dankbaar voor alle mogelijkheden, avonturen en ervaringen", zegt hij oprecht.

En straks? Toch weer reizen. “Mijn vrouw en ik gaan eindelijk de zeiltochten in Zuid-Europa maken die al langer op de planning staan. Eerst was dat een wereldreis, maar dat duurt dan weer te lang. We trekken met de boot vanaf onze ligplaats in Zeeland lekker naar de zon en zien dan wel wanneer we weer een keer terugkomen.”