Eén jaar Air Mobility Command

‘Ik draai zelf aan de knoppen’

Een jaar geleden veranderde Vliegbasis Eindhoven in het Air Mobility Command (AMC). Er verdween onder meer een managementlaag, waardoor verantwoordelijkheden en keuzes lager in de organisatie kwamen te liggen; bij de mensen die er écht over gaan. Met zelfstandige squadrons als doel. Met name 336 en 940 Squadron ondergingen een metamorfose. Hoe vergaat het de commandanten van deze squadrons? En hoe kijkt de commandant van het AMC terug op het afgelopen jaar?

Luitenant-kolonel Maurice ‘Skunk’ Schonk
Commandant 336 Squadron 

“De technische dienst van de C-130 is weer terug bij ons. Voorheen viel deze onder een eigen squadron: 942. Nu de techneuten bij ons horen, zorgt dat voor kortere lijntjes. Om een vliegtuig gereed te krijgen, ben ik niet meer afhankelijk van een ander squadron. Ik draai zelf aan de knoppen. Dat scheelt tijd en soms ook onnodige energie als je eerst iemand anders moest overtuigen. Een mooi voorbeeld is de evacuatiemissie die we in augustus vlogen om mensen uit Kabul op te halen. 48 uur eerder dan gepland stonden er twee C-130’s in Pakistan. Het is moeilijk te zeggen of dat te danken is aan de nieuwe organisatie, maar iedereen die nodig is voor de gereedstelling van het toestel, is nu onderdeel van mijn squadron. Dat helpt.

Ik heb nu ook vier eigen intell-mensen. Vroeger viel intell buiten het squadron en was het een ondergeschoven kindje. Maar het wordt steeds belangrijker, want de C-130 is tactischer gaan vliegen. Kijk weer naar Kabul; onder hoge dreiging hebben we daar veilig mensen weggehaald. Dat is iets anders dan vracht verplaatsen van A naar B. In Mali landden we verschillende keren op een dirtstrip in de woestijn, onder dreiging van groeperingen daar. Intell is dan onmisbaar.

Waar ik verder blij mee ben, is een eigen planningsafdeling. Die onderhoudt onder meer de lijntjes met stakeholders, zoals het Korps Commandotroepen en de Luchtmobiele Brigade, waarmee we steeds vaker oefenen. Voorheen waren die lijntjes troebeler, niemand was daar echt van. Ook kan ik nu meer vanuit mijn visie  bepalen hoe en waar getraind moet worden. We plannen een grote oefening in de zomer in Amerika: Mountain Bull. Daar staat vliegen in de bergen centraal. We oefenden altijd veel in de woestijn, maar de wereld verandert. Dreigingen vinden dichterbij plaats, bergvliegen moeten we daarom niet vergeten.

Als het aan mij ligt, gaan we met het hele squadron naar Amerika, dus ook de technische dienst mee en het support element met intell. Iedereen. Dat is goed voor de squadron-spirit. Dat wij-gevoel, daar wil ik aan werken. We hebben een eerste stap gezet, maar we zijn nog aan het kruipen. Covid heeft daar natuurlijk niet bij geholpen. En de infrastructuur op de vliegbasis zeker niet. We zijn nu een zogenoemd robuust squadron, zelfstandig, maar we zitten op een oude duiventil. De technische dienst zit op drie werklocaties.

We zitten middenin een transitie, we krijgen straks nieuwe vliegtuigen en ook de infrastructuur gaat gelukkig op de schop. Ik wil een eigen squadrongebouw, hangars erbij met de technische dienst erin en een simulator voor het nieuwe toestel. Alles bij elkaar, zodat we echt één club zijn. Streefjaar: 2026 klaar. Er zitten mooie plannen in het boodschappenwagentje. Nu is het een kwestie van geld.”

Majoor Nathalie ter Hedde
Commandant 940 Squadron 

“Vroeger bestond het squadron uit drie eilanden met elk een eigen specialisme. Nu zijn we alleen nog een handling-squadron. We focussen ons op vracht- en passagiersafhandeling en het binnenhalen en tanken van vliegtuigen. De afdelingen Material Handling en Communicatie- en Informatiesystemen (CIS), die voorheen bij ons hoorden, zijn ondergebracht bij 942 Squadron. Nu kan ik mij verdiepen in één primair proces: de grondafhandeling van vliegtuigen.

Het is helemaal aan mij hoe ik mijn squadron inricht. We hebben de bedrijfsvoering rondom het handling-proces tegen het licht gehouden en geoptimaliseerd. Binnen dat proces waren er eigenlijk ook weer drie eilanden. Sommige collega’s waren enkel verantwoordelijk voor het afhandelen van passagiers, anderen hadden alleen de vrachttaak en weer een andere groep was van het binnenhalen van een vliegtuig en waren dan de rest van de dag klaar. Het ultieme doel is dat in de toekomst iedereen al die drie taken kan. Zo kan ik slimmer omgaan met personeel. Zeker na de reorganisatie, waardoor ik functieplaatsen moest inleveren. Dat betekent wel dat in het afgelopen jaar veel mensen bijscholing hebben gehad, maar we zijn er nog niet. Het grootste deel van de collega’s kan nu tenminste twee van de drie taken.

Een andere heel belangrijke verandering is de komst van een nieuwe afdeling bij het squadron: planning en platformmanagement. Hier wordt voor alle vliegtuigen gepland wanneer ze binnenkomen en afgehandeld worden. Ook alle randvoorwaarden voor de crew, de passagiers en de vracht worden hier geregeld. Het is het kloppend hart van het squadron, de spin in het web. Voorheen deed iemand binnen de afdeling handling de planning van onze homebase-vliegtuigen erbij. De ppr-planning (prior permission required, red.) van bezoekende vliegtuigen werd gedaan door een afdeling buiten ons squadron, maar wij handelen die vliegtuigen wel af. Nu is er goed overzicht. Bijkomend voordeel: handling-medewerkers zijn alleen nog bezig met de uitvoerende taak en tussendoor niet nog met de planning. Dat komt ook de veiligheid ten goede. Bovendien komen er alleen maar vliegtuigen bij op Eindhoven, van onze internationale partners en bezoekende landen, dus deze planningsafdeling is onmisbaar.

Verder is er een duidelijkere scheiding tussen land side, daar waar de vracht binnenkomt en gescreend wordt; en air side, de handling-kant waar de vracht wordt afgehandeld. Eerst stond hier één kapitein boven, nu heeft elke kant een eigen kapitein.

Eigenlijk is geen afdeling binnen het squadron onveranderd gebleven. Als het proces niet op orde is en er is chaos, dan rent iedereen zonder structuur met de haren in de fik rond. Door de hele bedrijfsvoering te optimaliseren, gaan dingen beter en veiliger.

Een paar weken geleden kwam alles mooi samen toen er veel vracht te vervoeren was naar de oostflank. Je weet nooit hoe het zonder de veranderingen was verlopen, maar ik ben ervan overtuigd dat de vliegtuigen niet zo vol hadden gezeten als nu. Dan was het mogelijk rommeliger verlopen en was er uiteindelijk meer lucht vervoerd. Alles verliep nu gestroomlijnd, pallets zaten bomvol, iedereen wist waar hij of zij van was. De taken en verantwoordelijkheden waren duidelijk. En dat creëerde rust in de chaos.”

Kolonel Jorrit de Gruijter 
Commandant Air Mobility Command

“De reorganisatie naar het AMC was een startpunt, geen eindpunt. We zijn er nog niet. Wat schort er nog aan het geluk? Voor mij ligt een uitdaging in het schuiven met schaarste. Er is het afgelopen jaar veel op ons afgekomen. De evacuatie-inzet Kabul, de missie in Mali en de inzet in het oosten van Europa. Er is eigenlijk meer vraag dan we aankunnen. En we willen altijd meer, dat levert frictie op. Ik ben onder de indruk van de motivatie en het doorzettingsvermogen van onze mensen om bijna onmogelijke opdrachten toch beheerst uit te voeren. Mijn taak is om samen met de andere commandanten balans te houden in wat echt nodig is en wat we aankunnen.

Doordat de squadroncommandant meer zeggenschap heeft, ben ik minder betrokken bij de invulling van een opdracht. Dat levert mij tijd op om bijvoorbeeld met de internationale partijen op de vliegbasis te praten. Ik wil als commandant AMC in staat zijn de support die zij nodig hebben, te leveren. Neem bijvoorbeeld de Multinational MRTT Unit (MMU), een vliegtuigpool van de NAVO met tank- en transportvliegtuigen, gestationeerd hier op Eindhoven. Wij ondersteunen met het tanken van die vliegtuigen en wij leveren handling-capaciteit. Maar tegelijktijdig hebben we te maken met schaarste van personeel en platformcapaciteit. Dit blijft een punt van zorg. De manier waarop dit nu is georganiseerd is misschien niet de beste manier. Daar moeten we samen naar kijken.

De luchtmacht bestaat straks uit vier commands. Daarvan zijn wij er één. Het Defensie Helikopter Commando (DHC) was al operationeel als command. En het Air Combat Command (ACC) met jachtvliegtuigen en luchtgevechtsleiding is in oprichting, maar functioneert al zo goed als. Dat betekent ook dat onze slagkracht is versterkt. We weten elkaar te vinden en kunnen elkaar makkelijker helpen. We voeren regelmatig gesprekken waarbij het uitgangspunt is: wat is in het belang van Defensie? We denken minder in onze eigen eilandjes. Zo heeft DHC ons het afgelopen jaar geholpen met inlichtingencapaciteit. Als we vroeger zo’n verzoek hadden, zat hier een schakel tussen; de Staf CLSK. Daar diende ik de vraag in, en dan werd een opdracht uitgezet. Nu overleggen de commands rechtstreeks waardoor ook de consequenties van elkaar wel of niet helpen meer inzichtelijk worden.

Kijkend naar de komende jaren liggen er nog uitdagingen voor het AMC. Er komen nieuwe transporttoestellen, de infrastructuur van de vliegbasis gaat op de schop, de Gulfstream wordt vervangen. We zitten middenin een transitie en dat doen we terwijl we ook vol worden ingezet. De winkel is open en tegelijkertijd zijn we aan het verbouwen.”