Historische Vlucht helpt herdenken

Vliegtuigen van weleer nemen taken over van actieve luchtmacht

Het ziet er prachtig en indrukwekkend uit: een fly by van luchtmachtvliegtuigen of -helikopters bij een herdenking of feestelijke gebeurtenis. Jaarlijks komen bij het CLSK hiervoor vele verzoeken binnen. De uitvoering ervan is met een steeds kleiner wordende operationele luchtmacht geen gemakkelijke opgave, maar gelukkig biedt de KLu Historische Vlucht (KLuHV) geregeld een helpende hand.

Verzoeken komen via diverse kanalen bij de luchtmacht binnen, maar de meeste belanden direct bij Bureau Air Display (BAD). “Jaarlijks krijgen we tientallen aanvragen, maar we kunnen die nooit allemaal honoreren”, geeft hoofd BAD Ed de Bruijn aan. “We kijken naar wat voor de KLu interessant is om aan mee te werken; hoe zet de luchtmacht zichzelf positief op de kaart. En heel belangrijk: wat kan de operationele luchtmacht aan en welk verzoek leggen we bij de KLuHV neer.”

Die afweging maakt BAD samen met een vertegenwoordiger van de KLuHV en de Directeur Operaties (DO) van het CLSK. BAD is beheerder van de zogeheten demokalender en beheert het luchtmachtbudget waarbinnen de gemiddeld honderd tot honderdtwintiguren per jaar van de KLuHV gemaakt worden.

Honoreren

Tijdens de toewijzingsvergadering, jaarlijks in maart of april, wordt bekeken wat de ‘verplichte nummers’ zijn, de herhalingen van vorig jaar en welke nieuwe aanvragen er binnenkwamen. Na bepaling welke gehonoreerd worden, volgt de keuze wie de uitvoering doet: het CLSK of de KLuHV. “Voor sommige locaties is de KLuHV bijvoorbeeld meer geschikt”, geeft De Bruijn aan. “Daarna bekijken we welke historische types beschikbaar zijn.”

Inzetbaarheid

Net als bij de actieve luchtmacht is ook de keuze bij de KLuHV niet onbeperkt. “Maar, wordt de keuze voor type X gemaakt en mocht dat om welke reden dan ook uitvallen, dan heeft de KLuHV de mogelijkheid een alternatief in te zetten”, zegt hoofd vliegoperaties KLuHV Robert van Diemen. “Zeggen we iets toe, dan zorgen we dat we er zijn.”

Het belangrijkste doel is het behoud en het vliegend houden op de lange termijn van het historische luchtmachterfgoed, tekent voorzitter luitenant-generaal b.d. Bart Hoitink aan. “We proberen net zoveel te vliegen dat vliegers hun inzetbaarheid behouden en de vliegtuigen het minimum aantal uren maken. Wat ik daarmee bedoel is dat bijvoorbeeld onze oudste vliegtuigen zoals de Tiger Moth, hooguit een uur of vijftien per jaar vliegen. Toen dat type nieuw was, kon je er wel honderd uur per jaar mee vliegen. Op deze manier blijven de toestellen in een goede technische staat.”

Vrijwilligers

Van Diemen benadrukt dat de KLuHV niet een vliegclub is die zomaar wat doet. “We zijn een professionele organisatie die volledig is erkend door de overheid. We werken met gecertificeerde toestellen, vliegers en technisch personeel. Net als de luchtmacht hebben ook wij een jaarlijks oefenprogramma en drie tot vier keer per jaar krijgen we audits vanuit de Inspectie Leefomgeving en Transport. Ook houden we net als het CLSK rekening met geluid. Nu staan bijvoorbeeld twee van onze toestellen op Vliegveld Midden-Zeeland. Met 250 vrijwilligers wordt hier op allerlei vlakken hard gewerkt aan het behoud van het vliegend historisch erfgoed. We worden gezien als recreatieve luchtvaart, maar alles wat we doen, is voor de luchtmacht.”

Visitekaartje

En zo vlogen afgelopen mei, ondanks corona, toch weer diverse vliegtuigen van de KLuHV boven historische plaatsen als Wageningen op 5 mei en Ypenburg op 10 mei. Hoitink: “Het zijn altijd mooie momenten als je op een herdenkingsplek staat en onze vliegtuigen komen over. Temeer omdat je de reactie ziet bij overlevenden en nabestaanden, zoals een half jaar geleden bij het Indië-monument in Roermond. Een dame ziet de Mitchel en refereert aan haar inmiddels overleden man die boven Indië pamfletten uit dat type wierp. Koude rillingen en tranen bij haar, maar je voelt die zelf net zo.” Van Diemen reageert: “Op deze manier krijgen hoe langer hoe meer het gevoel een visitekaartje van de luchtmacht te zijn.” En als het aan de voorzitter ligt, blijft dat zo. “Ik wil zo vaak mogelijk dit geluid van de vrijheid laten horen.”