Tekst Jack Oosthoek
Foto boven: sergeant Sjoerd Hilckmann
Veelzijdig werkpaard met wereldwijde ervaring
De Cougar is dit jaar 25 jaar in dienst bij de luchtmacht. Dit jubileum is feestelijk gevierd met onder meer een formatievlucht over Nederland met zes toestellen. Een kwart eeuw Cougar: hoever reikt jouw kennis van dit werkpaard? Doe de quiz!
1. Waarom schaft Nederland de Cougar destijds aan?
A. Om medevacs te kunnen uitvoeren vanaf onder meer de Waddeneilanden
B. Om het toen nieuwe concept van luchtmobiel optreden te ondersteunen
C. Om als boordhelikopter ingezet te kunnen worden
2. Wat was de naam van de fabrikant die destijds de Cougars voor Nederland maakte? En hoe heet die tegenwoordig?
A. Eurocopter France, tegenwoordig Airbus Helicopters
B. Aerospatiale, tegenwoordig Eurocopter France
C. Airbus Helicopters, tegenwoordig Boeing
3. Uit hoeveel toestellen bestond in 1996 de levering?
A. 5
B. 13
C. 17
4. Hoe groot is de vloot operationele Cougars op dit moment?
A. 8
B. 12
C. 17
Puma als voorbeeld
De Cougar komt voort uit de SA 330 Puma die vanaf 1965 door Sud Aviation werd geproduceerd. De middelzware transporthelikopter is vooral bedoeld om militairen en materieel in een gevechtszone te vervoeren. In 1978 ondergaat de Puma een aanpassing (verlenging en verzwaring) en voilà, de AS 332 Super Puma rolt uit de fabriek. Later wordt hieruit een specifiek militaire versie ontwikkeld: de AS 532U2 Cougar.
5. Op welke basis werden destijds de eerste Cougars gestationeerd?
A. Leeuwarden
B. Soesterberg
C. Gilze-Rijen
6. Wat is op dit moment de thuisbasis van de Cougars en tot welk squadron behoren ze?
A. Gilze-Rijen, 300 Squadron
B. Gilze-Rijen, 301 Squadron
C. De Kooy, 860 Squadron
7. Wat zijn de belangrijkste taken van de Cougar?
A. Algemeen transport, ondersteuning van speciale eenheden, aeromedevac, counter terrorism en amfibische operaties
B. Brandbestrijding en intelligence, surveillance and reconnaissance (ISR)
C. Alle genoemde taken van A en B
Bambi Bucket
Net als de Chinook kan de Cougar als ‘brandweer’ worden ingezet. Daarvoor wordt hij voorzien van een Bambi Bucket, een grote flexibele waterzak die aan een kabel onder het toestel wordt bevestigd en waarin 2.500 liter kan. Meestal wordt deze rond de 80 procent gevuld; zo’n 2.000 liter. Behalve in ons land zijn de Cougars ingezet bij het bestrijden van bosbranden in Portugal en later Griekenland.
8. Hoeveel bemanningsleden telt de Cougar?
A. Minimaal twee
B. Minimaal drie
C. Minimaal vijf
9. Heeft de Cougar een intrekbaar landingsgestel?
A. Nee
B. Ja
C. Dat verschilt per Cougar-type
10. Uit hoeveel bladen bestaat de hoofdrotor van de Cougar en uit welk materiaal zijn ze gemaakt?
A. Drie metalen rotorbladen
B. Vier kunststof rotorbladen
C. Vijf aluminium rotorbladen
Voor de fijnproever: specificaties
- Lengte: 16,79 meter (zonder staartrotor)
- Hoogte: 4,60 meter (4,97 met hoofdrotor)
- Breedte: 3,86 meter (zonder rotor)
- Motoren: 2 maal Turbomeca Makila 1A2 Turboshaft, voorzien van een digitaal controlesysteem
- Gewicht: minimaal 6.000 kilo, meestal tussen de 7.800 en 8.200 kilo (afhankelijk van belading); maximaal: 9.750 kilo met interne belading; maximaal: 10.500 kilo met externe belading
- Lading extern: maximaal 3.000 kilo
- Snelheid: 315 kilometer per uur (maximaal bij International Standard Atmosphere)
- Snelle kruissnelheid: 287 kilometer per uur
- Eco kruissnelheid: 260 kilometer per uur
- Bereik: maximaal circa 800 kilometer (zonder brandstofreserve)
- Vlieghoogte: 10.000 voet kruishoogte (zo’n 3.000 meter), 13.000 voet voor 30 minuten; door regelgeving beperkt
11. Hoeveel militairen met bepakking en wapens kan de Cougar in operationele omstandigheden meenemen?
A. 3 bemanningsleden plus 22 militairen met bepakking en wapens
B. 3 bemanningsleden plus 10 militairen met bepakking en wapens
C. 4 bemanningsleden plus 16 militairen met bepakking en wapens
12. Hoeveel vliegers en loadmasters hebben tot nu toe op de Cougars gewerkt?
A. 86 vliegers en 27 loadmasters
B. 114 vliegers en 34 loadmasters
C. 162 vliegers en 41 loadmasters
13. Hoeveel vlieguren hebben de Cougars van het CLSK tot nu toe (midden mei) ongeveer gemaakt?
A. 43.123 uur
B. 55.868 uur
C. 72.369 uur
14. Welke grote updates heeft de Cougar tot nu toe ondergaan?
A. Aircraft Survivability Equipment (ASE), cockpit updates, head-up displays (HUD), rotorbladen, motor update
B. Aircraft Survivability Equipment (ASE), cockpit updates, maritieme bescherming, onderstel
C. Aircraft Survivability Equipment (ASE), cockpit updates, head-up displays (HUD), ballistische bescherming, maritieme bescherming
15. De Cougars hebben de afgelopen 25 jaar aan veel vredesmissies meegedaan. Waar zijn deze foto’s genomen?
(Antwoorden met de klok mee, startend linksboven)
A. 1. Kroatië; 2. Sudan; 3. Curaçao; 4. Jordanië
B. 1. Voormalig Joegoslavië; 2. Somalië; 3. Bahama’s; 4. Afghanistan
C. 1. Voormalig Joegoslavië; 2. Sudan; 3. Sint Maarten; 4. Afghanistan
Welke (vredes)missies? Een overzicht.
De eerste vredesoperatie van een Nederlandse Cougar vindt plaats in december 2000. Tot 2002 worden vijf toestellen in het roerige Bosnië Herzegovina ingezet voor onder meer medische evacuaties onder de vlag van de NAVO-vredesmacht Stabilization Force (SFOR). 300 Squadron blijft tot midden 2004 actief op de Balkan. Medio dat jaar neemt de Cougar in Irak de taken van het Nederlandse Chinook-detachement over. Ze transporteren personeel en materieel en staan 24 uur per dag stand-by voor medische evacuatie van Nederlandse militairen. In 2012, 2013 en 2017 worden Cougars als boordhelikopter ingezet in antipiraterijmissies voor de kust van Somalië. Vanaf marineschepen als Zr.Ms. Rotterdam voeren ze onder meer verkenningsvluchten uit, transporteren boardingteams met mariniers en dwingen verdachte schepen tot stoppen. Bij wijze van ‘vredesoperatie’ in eigen land brengen de Cougars tot augustus 2015 patiënten vanaf de Waddeneilanden naar het vaste land.
De volledige lijst met missies: 1999-2004: SFOR (Kroatië/Bosnië); 2004-2005: SFIR (Tallil, Irak); 2004: Portugal (bosbranden); 2006-2010: ISAF (Kandahar, Afghanistan); 2007: Griekenland (bosbranden); 2012: Operatie Ocean Shield (Somalië); 2013: Operatie Atalanta (Somalië); 2015-2016: Curaçao (HATO, counter drugsacties); 2016: Operatie Sophia (Libië); 2017: Operatie Atalanta (Somalië); 2018: Operatie Sea Guardian; 2019: Carib, noodhulp Bahama’s; 2020: Carib, COVID-19.
Toekomst van de Cougar
Eind 2017 is besloten om de Cougars in dienst te houden tot minimaal 2030. Om hun inzetbaarheid te waarborgen, zijn materiële investeringen noodzakelijk. Die richten zich vooral op cockpit-specifieke motorinstrumenten, stand-by instrumenten en communicatie- en navigatieapparatuur. Al met al worden de essentiële componenten van de Cougar aangepast om de helikopter in stand te houden en te laten voldoen aan operationele- en beveiligingsnormeringen van de NAVO.
Foto's en weetjes zijn leuk, maar bewegend beeld mét het geluid van een Cougar is ook prachtig. Daarom hieronder als afsluiter een actiefilmpje dat het Mediacentrum Defensie maakte van een Cougar aan boord van Zr.Ms. Karel Doorman in 2018.
Video: adjudant Richard Frigge
Bronnen: Defensie Helikopter Commando, Defensie.nl en Nederlands Instituut voor Militaire Historie
