Collega’s van omgekomen NH90-bemanning blikken terug

‘Het voelde als een eer’

Verdriet en verslagenheid overheersten afgelopen periode bij het 860 Squadron. Vlieger luitenant ter zee 2OC Christine Martens (34) en tactische coördinator luitenant ter zee 2OC Erwin Warnies (33) kwamen op 19 juli tijdens een kustwachtpatrouille in het Caribisch gebied om het leven. Het ongeval gebeurde op de terugvlucht naar stationsschip Zr. Ms. Groningen, in het zicht van de opvarenden. De 2 andere bemanningsleden overleefden de ramp zonder ernstig fysiek letsel. Erwin laat een partner en een dochter van nog geen 2 jaar oud achter.

Nu, een maand later, kijken 4 collega’s terug op hun bijzondere band met Erwin en Christine. Alle 4 ‘mochten’ zij een rol vervullen tijdens het militair ceremonieel afscheid. Lees hieronder hun persoonlijke verhalen en bekijk de video van de ‘ramp ceremony’ op Curaçao en de aankomst van de lichamen van Christine en Erwin op Vliegbasis Eindhoven.

Luitenant ter zee 2OC Wouter Beemsterboer
Plaatsvervangend Vluchtcommandant van Vlucht 1 NH90

“Ik zat in mijn verlof en kwam net thuis van het hardlopen toen ik over het ongeluk hoorde. Het enige wat ik op dat moment wilde, was op mijn werk zijn. Dat heb ik ook gedaan. Een dag later kwamen we allemaal samen op De Kooy. Samen praten en verwerken. En 2 dagen later hielden we een borrel om het leven van Christine en Erwin te vieren en hen te herdenken. Dat was heel fijn.

De afgelopen anderhalf jaar deelde ik een kantoor met Erwin, maar ook daarvoor hadden we veel contact toen hij nog in de opleiding zat. Ik deed 2 jaar daarvoor dezelfde opleiding, mede daardoor konden we goed samen sparren en ervaringen uitwisselen. Daarbij was hij gewoon een hele ‘likable guy’. Het was altijd makkelijk praten met hem. Naast hetzelfde werk, deelden we ook dezelfde humor. Privé dronken we samen ook weleens een bakkie of een biertje. Of we gingen samen sporten.

Toen we op Eindhoven stonden opgelijnd, dacht ik: ‘Sta ik hier nou echt 2 overleden collega’s op te wachten?’. Het was zo onwerkelijk. Het moment dat je naar het vliegtuig loopt en het huilen van de familie de stilte doorbreekt… dan breek je zelf ook. Dan het trompetgeluid van het Signaal Taptoe; kippenvel. Het was zó intens. Op verzoek van de familie droeg ik Erwins sabel; zowel op Eindhoven als tijdens de uitvaart. Dat voelde als een eer. Ik had het niet willen missen en was blij dat ik het mocht doen. We hebben niet heel veel tacco’s op 860, dus ik voel me wel extra verbonden met hem. Het verlies dragen we met zijn allen op het squadron. Samen met psychologen en bedrijfsmaatschappelijk werkers van het Centrum voor Mens & Luchtvaart waken we over elkaar. Die saamhorigheid voelt echt als een warme deken.”

Luitenant ter zee 2OC Tim Duijts
Instructeur Tactische Training NH90

“Eigenlijk was Christine helemaal niet zo van het militair ceremonieel. Die ‘poespas’ deed haar weinig. Ze had een nuchtere kijk op dat soort militaire zaken, ze wilde vooral gewoon vliegen. Ze genoot echt van haar werk.

Van oktober tot en met januari zat ik samen met haar in het Caribisch gebied. We maakten onderdeel uit van de 11-koppige boordvliegploeg op het stationsschip Zr. Ms. Groningen. Het was haar eerste trip als gezagvoerder. Ik was tacco en had al meerdere reizen gemaakt, daarom was ik tevens detachementscommandant van de NH90-crew. Dat is altijd een neventaak van de vlieger of tacco. We werkten intensief samen en hadden al snel aan 1 of 2 woorden genoeg. Soms zelfs maar een handgebaar. We konden het goed met elkaar vinden en in het werk vulden we elkaar goed aan. Ze was een ontspannen, uitermate professionele vlieger. Als mens was ze positief en altijd vrolijk. Ze had humor en was echt ‘one of the guys’ samen met de vrouwelijke monteur uit de groep.

Het ongeluk en het overlijden van Christine en Erwin zijn verschrikkelijk, maar met al het militair ceremonieel hebben we hen op een mooie manier thuisgebracht, denk ik. Volgens mij heeft de familie het ook gewaardeerd. Ik zat in de draagploeg van Christine. Daar waren meer aanmeldingen voor dan plekken. Het was best een complexe ceremonie met een heel protocol dat we hebben voorgeoefend. Het moment zelf was zwaar. Fysiek, maar ook mentaal. Je focust op je taak, ondanks de emoties. Die kwamen vooral achteraf. Er zijn heel wat tranen gevloeid en we hebben elkaar getroost met een knuffel. We hebben onze collega’s destijds uitgezwaaid met ‘tot over een maand of 3’. Dit verwacht je niet. Ik ben blij dat ik Christine en haar familie met het dragen van de kist een laatste eer kon bewijzen.”

Bekijk hieronder de video van de ‘ramp ceremony’ op Curaçao en de aankomst van de lichamen van Christine en Erwin op Vliegbasis Eindhoven.

Video: sergeant-majoors Yoran Christianen en Robbert Harteveld en korporaal Malcolm Duregger

Luitenant ter zee 1 Friso Feenstra
Hoofd Tactische Training NH90

“Initieel hadden Erwin en ik puur een werkrelatie, maar al snel ontstond er vriendschap. Toen hij in 2017 aan zijn tacco-opleiding begon, was ik zijn instructeur. Meestal geef je les aan 2 personen, maar Erwin was op dat moment mijn enige leerling. In die 2 jaar vlogen we samen regelmatig naar de simulator in Italië om te trainen en zo nu en dan zaten we 3 tot 4 weken achter elkaar op een schip voor zijn examens. We deelden een hut, zaten met elkaar aan het ontbijt en avondeten en in onze vrije uren wandelden we de bergen van het achterland in en gingen we ’s avonds op stap. We hadden een heel goede dynamiek samen, deelden dezelfde ongein. De knop van professionele werkrelatie naar vriendschap – en terug – konden we beiden goed omzetten. Als hij een mindere dag had en ik hem een onvoldoende moest geven, dronken we samen ’s avonds toch gezellig een biertje en keken een filmpje. Erwin had zijn werkvoorbereiding altijd goed voor elkaar. Ook tijdens zijn jaarlijkse checks. Die ‘jatte’ ik weleens als voorbeeld voor andere leerlingen.

De ceremonie op Eindhoven vond ik heel indrukwekkend. Ik was draagcommandant van Erwin’s kist en gefocust op mijn taak. Maar vlak langs de familie lopen met zijn kist vond ik zwaar, dat komt wel even binnen. Vervolgens droegen we Erwin in de ontvangstruimte over aan zijn familie en trokken wij ons even terug. Toen kwam bij iedereen de ontlading. Jessica, zijn partner, stond opeens voor ons: of wij samen met hun dochtertje op de foto wilden bij de kist. Een zwaar moment, maar tegelijkertijd heel mooi. Een week later op de uitvaart mocht ik spreken, ook háár woorden. Dat deed ik op verzoek van Jessica. In emotionele gesprekken bij haar thuis hebben we die speeches voorbereid. Dat was heel fijn.

Erwin hield erg van militair ceremonieel. Ik ben blij dat ik tijdens zijn afscheid een rol mocht spelen. Al hoop je het nooit te hoeven doen.”

Luitenant ter zee 2 Wendy van Loenen
Co-piloot NH90

“Soms klikt het gelijk met iemand. Dat was met Christine ook zo. ‘Met jou zou ik nog weleens op reis willen’, dacht ik al vrij snel. We waren de enige 2 vrouwelijke vliegers op de NH90. Ik keek naar haar op. Naar hoe ze was als persoon, maar ook naar hoe ze vloog. Ze was een prachtvrouw met een mooi karakter en een iconische lach. Zij had net het traject afgerond wat ik nu doorloop als vlieger. Verder was onze band niet per se anders dan met andere collega’s. Al was het Christine die me wegwijs heeft gemaakt op het squadron en me de NH90 voor het eerst van binnen heeft laten zien.

Toen Christine en Erwin verongelukten was ik net een week terug uit het Caribisch gebied. Hun detachement had ons afgelost. Wat een klap. Ongeloof overheerste. Ook mijn thuisfront schrok enorm. Opeens besef je: dat had ons ook kunnen gebeuren. Mijn hele verlof stond daarna in het teken van vooroefenen, ceremonies en de beide uitvaarten. Ik heb me meteen aangemeld voor de draagploeg, maar werd helaas reserve. Via de commandant werd ik gevraagd om regaliadrager te zijn tijdens de uitvaart van Christine: dan draag je het kussentje met daarop haar wing en MLD-munt (Marine Luchtvaartdienst, red.). Ik vond dat een enorme eer en heb het met alle liefde gedaan. Die momenten dat je door de erehaag loopt met de familie achter je, de taptoe, minuut stilte, de fly by in missing man-formatie… dat is zó intens. Dat voel je door je hele lijf.

Vorig jaar zouden we samen op reis gaan. Zij vers als gezagvoerder en ik vers als co-piloot. Maar al snel werd besloten mij daarvan af te halen, want die onervaren samenstelling was niet ideaal. Het was het juiste besluit, maar ik baalde wel. Ik keek er ontzettend naar uit. Binnenkort start ik weer met opwerken voor de reis in oktober naar de West, ook op de Groningen. Die stond al in de planning voor het ongeluk. We zijn de eerste ploeg die weer vertrekt. Dat voelt dubbel, maar we gaan er het beste van maken.”