Amerikaans vliegkampschip als diplomatiek instrument
De vliegtuigen waren reeds opgestegen vanaf vliegkampschip USS Abraham Lincoln, op weg naar Iran om daar een aantal cruciale doelen te bestoken. De reden was het neerhalen op 19 juni door Iran van een Amerikaanse RQ-4A Unmanned Aerial Vehicle voor verkennings-/spionagedoeleinden. Op het laatste moment blies het hoogste gezag de aanval af. Maar de spanning in de regio is nog lang niet voorbij.
Die spanning is al maanden te snijden in de Straat van Hormuz, de nauwe doorgang tussen Iran en Oman. Een smalle zeestraat van slechts 34 kilometer breed, net als Het Kanaal tussen Calais en Dover. Het is ook een van de drukst bevaren olieroutes, waar dagelijks tientallen miljoenen vaten olie aan boord van mammoettankers doorheen gaan. Een Iraanse tanker, waarvan door Amerika verondersteld werd dat het olie naar Syrië zou vervoeren, lag vanaf begin juli enkele weken aan de ketting in Gibraltar. Een Britse tanker werd midden juli door de Iraanse Revolutionaire Garde overmeesterd.
Spanning is er zelfs al jaren in het gebied. Die werd alleen maar meer nadat Amerika in 2018 uit de zogeheten Iran-deal stapte. Dit verdrag uit 2015 van China, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Rusland, de Verenigde Staten en Iran, moest voorkomen dat laatstgenoemde land een eigen atoombom zou maken. Volgens Amerika werkt Iran daar echter wel aan, vandaar hun stap uit het verdrag. En dat niet alleen; ook legde de VS Iran nieuwe sancties op, bedoeld om de olie-export van het land terug te brengen. Aan de andere kant voerde Iran de druk op door de uraniumproductie te verhogen...
Zien hoe een F/A-18 Hornet van boord wordt geschoten? Bekijk dan deze carrousel.
De VS zijn sowieso altijd in de Perzische Golf-regio present met een vliegkampschip, in de zogenoemde 5e vloot. Maar loopt de spanning op, dan schuift de US Navy gemakkelijk een vliegdekschip uit bijvoorbeeld de 6e Vloot, uit de Middellandse Zee, een stuk vooruit. Het neerschieten van de UAV, die overigens in 1 keer vanaf de Amerikaanse westkust naar de straat van Hormuz vloog, was de spreekwoordelijke olie op het vuur. Westerse landen, op Groot-Brittannië en Australië na, weten nog niet exact hoe ze militair op de gespannen situatie moeten reageren. Amerika wel, want dat verplaatste 1 van zijn 11 grootste ‘politieke’ drukmiddelen inmiddels vanuit de Adriatische Zee naar de Arabische: de USS Abraham Lincoln.
“Ons doel is veiligheid brengen, waar ter wereld we ook naartoe worden uitgezonden”, verduidelijkt captain Putnam Browne van de USS Lincoln zijn taak. “We zijn zowel een defensie- als een politiek instrument, maar de kracht van een vliegkampschip spreekt voor zich. We hoeven ons niet te vergelijken met een leger of luchtmacht van welk land dan ook. We hebben ongeveer 90 toestellen aan boord waarvan zo’n 50 gevechtsvliegtuigen. We kunnen binnen korte tijd waar ook ter wereld zijn. We zijn een zeer capabel platform en zorgen ervoor dat we dat – door zelf te oefenen en met bondgenoten – ook blijven.”
‘Shall not perish’
Het kantoor van captain Browne, zelf voormalig F-18 vlieger, lijkt zoveel mogelijk op dat van de 16e president van de Verenigde Staten. Dat was hij van 4 maart 1861 tot en met 15 april 1865 toen hij werd vermoord. Overal op shirts en baseball caps is zijn – voor Amerikanen – beroemde uitspraak te zien: shall not perish (zal niet vergaan). Dat sprak Lincoln uit in 1863 bij de begrafenis van bijna 8.000 omgekomen (noordelijke) militairen bij de slag om Gettysburg. Maar tijdens vliegoperaties, en dat zijn er veel, is de captain standaard te vinden in zijn speciale stoel op de brug, met uitzicht over het gehele vliegdek.
Zien hoe een F/A-18 Hornet weer aan boord terugkomt? Bekijk dan deze carrousel.
De variatie daar is een heel ander verhaal dan, pak ‘m beet, een paar decennia geleden. Toen had ieder vliegtuigtype zijn eigen specifieke offensieve of defensieve taak. Dat is nu ondergebracht in 1 airframe: dat van de Super Hornet. “Het is een geweldig vliegtuig dat alles kan”, zegt vlieger lieutenant Alex Degelder. “Niet supergoed in 1 ding, maar behoorlijk goed in alles.”
Van de Super Hornet heeft de Lincoln 3 varianten aan boord: de F/A-18E en F, en de EA-18G Growler. “Het verschil tussen E en F is een extra plek voor een ‘naval aviatior’ en 1000 pounds minder brandstof”, vervolgt Degelder. “Die 2e plek wordt gebruikt door een weapons system officer die een deel van de wapensystemen bediend. Tevens is hij een airborne forward air controller. De F kan dus meer werk aan omdat je 2 personen in de cockpit hebt.”
60 meter
De EA-18 Growler, het elektronische oorlogsvoeringstoestel, vliegt op de Lincoln alleen met marinepersoneel. “Er zijn ook squadrons waarin gecombineerde bemanningen zitten van de luchtmacht én marine, maar niet bij ons aan boord”, verduidelijkt Commandant Carrier Air Wing 7 captain Bill Reed. De commandant van de wing aan boord van de Lincoln is 23 jaar vlieger en klokte 5000 uur, het meest in E-2C. “Maar nu als ‘CAG’ ben ik gekwalificeerd om in alle types te vliegen. Dat is geweldig! We hebben 8 squadrons aan boord en 1 detachement met transportvliegtuigen. Eigenlijk zijn we gewoon een volledige luchtmacht op zee. We hebben alleen een start- en landingsbaan van 60 meter in plaats van ruim 2 kilometer.”
Behalve de scheepsbemanning en het personeel van de Carrier Air Wing, heeft het Lincoln nóg 1 persoon aan boord. De commandant van het vlootverband waarvan het vliegdekschip het middelpunt is, Carrier Strike Group 12, rear admiraal (schout-bij-nacht) John Wade. “Het doel van ons deployment is om conflicten af te wenden en om stabiliteit en veiligheid te waarborgen. Vrede handhaven is onze voornaamste taak, maar we zijn er ook klaar voor om elke crisis te beantwoorden. Het is een gevaarlijke, complexe en snel veranderende wereld waar dreiging of een vijand overal op de loer ligt.”
“Over een vliegkampschip wordt wel gezegd 100.000 ton diplomatie”, besluit Browne. “Aan die diplomatieke kant moeten we zo lang mogelijk zien te blijven.”
